Egftnjytyk

Ptolemeusz IV Filopator
władca starożytnego Egiptu
Okres	od 221 p.n.e. do 204 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Ptolemeusze
Data urodzenia	246 lub 238 p.n.e.
Data śmierci	204 p.n.e.
Ojciec	Ptolemeusz III Euergetes
Matka	Berenika II
Żona	Arsinoe III
Dzieci	Ptolemeusz V Epifanes
Multimedia w Wikimedia Commons

Ptolemeusz IV Filopator (ur. 246 lub 238 p.n.e., zm. w 204 p.n.e.) – czwarty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 221-204 p.n.e., syn Ptolemeusza III Euergetesa i Bereniki II. Poślubił swoją siostrę Arsinoe III, mieli syna Ptolemeusza V Epifanesa^[1].

Jego wychowawcą był znany uczony i ówczesny kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej Eratostenes. Sam władca był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach, czego wyrazem jest choćby fakt napisania przez niego tragedii pt. Adonis (niezachowana). Na czasy panowania Ptolemeusza IV przypadł poważny kryzys ekonomiczny, którego początki zaobserwować można już za panowania jego ojca. Spowodowany był on przewartościowaniem monety srebrnej względem brązowej, a jego efektem było zawalenie się sprawnie dotąd działającego trójmetalicznego systemu monetarnego.

Pierwsze lata panowania były wypełnione walką z Seleucydami o Syrię w ramach czwartej wojny syryjskiej (219-217 p.n.e.), zakończonej zwycięską dla Egipcjan bitwą pod Rafią i utrzymaniem egipskiego panowania w Coelesyrii (Syria z Fenicją).

Jego polityka wewnętrzna naznaczona była walką z opozycją (powstanie nubijskiego wodza Horunnefera w Tebaidzie) oraz stopniowo pogarszającą się sytuacją gospodarczą kraju. Duży wpływ na tego władcę mieli niektórzy dworzanie (Sosibios, Agatokles z Samos, Agatokleja), którzy skupili w swoich rękach znaczną władzę. Ten pierwszy stał się szarą eminencją dworu i był odpowiedzialny za serię mordów, które dotknęły członków rodziny panującej, m.in. matkę króla - Berenikę II i królewskiego brata Magasa.

Za pośrednictwem posłów brał udział w mediacjach pomiędzy Rzymianami a królem macedońskim, Filipem^[2]. Wojny i konflikty wewnętrzne za panowania tego władcy zrodziły przełom, po którym rozpoczął się zmierzch potęgi imperium Ptolemeuszy.

Lata panowania |

• 221-204 p.n.e.

Tytulatura |

• 
  gr. - basileus Ptolemaios IV Theos Philopator I - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Ojca ,


• 
  egip. - Ptulmis Anchdżetmeriaast - Ptolemeusz żyjący wiecznie ukochany przez Izydę
  

• Juaenneczeruimenechui Setepenptah Userkare Sechemanchenamon - Dobroczynny Spadkobierca Bogów Wybrany przez Ptaha potężny siłą duszy Re Wszechmocne wcielenie Amona

Przypisy |

Bibliografia |

• Tomasz Grabowski. Ostatni triumf Ptolemeuszy. Czwarta wojna syryjska (221-217 p.n.e.), Historia Iagiellonica, Kraków 2010


• F.W. Walbank: The Cambridge ancient history, Volume 7, Part 1: The Hellenistic World. Wyd. 2. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-23445-X. (ang.)

p • d • e Władcy Starożytnego Egiptu Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)   Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133) Okres Dynastia Faraonowie Predynastyczny (przed ok. 3150) 0 Hsekju • Chaju • Teje • Czesz • Neheb • Wazner • Mech • Dwa Sokoły Hat-Hor • Ny-Hor • Pe-Hor • Hedż-Hor Skorpion I • Krokodyl • Iry-Hor • Ka • Skorpion II Wczesnodynastyczny (ok. 3150–2686) I Narmer • Aha • Dżer • Dżet • Den • Anedżib • Semerchet • Ka'a II Hetepsechemui • Nebre • Nineczer • Peribsen • Chasechem • Chasechemui Stare Państwo (ok. 2686–2181) III Sanacht • Neczerierchet • Sechemchet • Chaba • Neferka • Huni IV Snofru • Chufu • Redżedef • Chaefre • Dżedefhor • Nebka, Baka, Bakare • Baure, Baefre, Bafre • Menkaure • Szepseskaf • Dżedefptah V Userkaf • Sahure • Neferirkare Kakai • Szepseskare Isi • Neferefre • Niuserre Ini • Menkauhor Akauhor • Dżedkare Izezi • Unis VI Teti • Userkare • Pepi I • Merenre I Antyemsaf I • Pepi II • Merenre Antyemsaf II • Menbkare 1. Przejściowy (ok. 2181–2133) VII Neferkare (młodszy) • Neferkare Nebi • Dżedkare Szemai • Neferkare Chendu • Merienhor Neferkamin • Nikare • Neferkare Tereru • Neferkahor VIII Uadżkare Pepisonbe • Neferkamin Anu • Kakare Ibi • Neferkare • Neferkauhor Kapuibi • Neferirkare IX Meribre Cheti I • Neferkare Nebkaure • Cheti II • Setut X Merihathor • Neferkare • Uachare Cheti III • Merikare • Nebkaure Cheti IV   Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567) Okres Dynastia Faraonowie Średnie Państwo (ok. 2133–1786) XI Mentuhotep I • Intef I • Intef II • Intef III • Mentuhotep II • Mentuhotep III • Mentuhotep IV XII Amenemhat I • Senuseret I (koregent) • Amenemhat II (koregent) • Senuseret II (koregent) • Senuseret III • Amenemhat III • Amenemhat IV (koregent) • Neferusobek 2. Przejściowy (ok. 1786–1567) XIII Wegaf • Amenemhat V • Sekhemre Khutawi • Amenemhat VI • Sehetepibre • Iufeni • Amenemhat VII • Nebnun Semenkare • Hornedjheriotef • Sobekhotep I • Nedjemibre • Sebekhotep I • Reniseneb • Hor I • Amenemhat VIII • Amenemhat IX Sebekhotep II • Chendżer • Imiramesha (albo Mermesha) • Antef IV (albo Intef IV) • Set I • Panteni • Ameni Kemau • Ibi • Aakeni • Sobekhotep III • Neferhotep I • Sahathor • Sobekhotep IV • Sobekhotep V • Iaib • Ai I • Sobekhotep VI • Ini • Sankhenre Suadjetu • Ined • Neferhotep II • Hori (albo Hor II) • Sobekhotep VII • Didumes • Ibi • Se(?)kare • Senebmiu • Sekhaenre • Merkheperre • Merikare • Senweseret IV (albo Sesostris IV) • Montuemsaf • Neferhotep III • Mentuhotep V • Nerkare • Wesermontu • Sobekhotep VIII • Ini • Mentuhotep VI • Senaib • Sobekhotep IX • Wepwawetemsaf • Hor Meritaui • Sebekai • Khuiiker XIV Nehesi • Khatire • Nebfawre • Sehebre • Meridjefare • Sewadjkare II • Nebdjefare • Wbenre • (?)djefare • (?)wbenre • Awtibre • Herwibre • Nebsenre • Sekheperenre • Djedkherure • Sankhibre • Kanefertumre • Sekhem(?)re • Kakemetre • Neferibre • A(?) • Kha(?)re • Ankhkare • Semen(?)re • Djed(?)re • Senefer(?)re • Menibre • Djed(?)re • Inek(?) • I(?) • Ip(?) • Hebi • Aped • Hepw • Shemsu • Meni(?) • Wrkai • (?)kare • (?)kare • Hepu(?) (albo (?)nre) • (?)annati (albo (?)kare) • Bebnem • Iuf(?) • Seth II • Sinu • Hor III • Nibef • Penestensepti • Kherhemwetshepsut • Khuihemwet XV Maibre Szeszi/Salitis • Meruserre Jakobher • Seuserence Chain • Auserre Apopi • Nebchepeszre Apopi • Aakenenre Apopi • Aasehere Chamudi XVI Anat-Her • Weser-Anat • Semqen • Seket • Wasa (Wadj(ed)) • Qar • Seneferanchre Pepi III • Beb-ankh • Nebmaatre • Nikare II • Meribre • Aahetepre • Aaneterre • Nebwankhre • Ahetepre • Nebweserre • Khaweserre • Khaimure • Yakob-baal • Yakobner) • Yam • Amu • Nia(?) XVII Nebucheperure Antef V • Sechemre Uahchau Rehotep • Sobekemsaf I • Sechemre Sementaui Dżehuti • Mentuhotep VII • Nibirau I • Nibirau II • Semenenre • Seuserenre • Sobekemsaf II • Antef VI • Antef VII • Senachtenre Tao (albo Taa) • Sekenenre Tao (albo Taa) • Kamose   Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730) Okres Dynastia Faraonowie Nowe Państwo (ok. 1567–1085) XVIII Ahmose • Amenhotep I • Totmes I • Totmes II • Hatszepsut • Totmes III • Amenhotep II • Totmes IV • Amenhotep III • Echnaton • Semenchkare • Tutanchamon • Aj • Horemheb XIX Ramzes I • Seti I • Ramzes II (Wielki) • Merenptah • Amenmes • Seti II • Siptah • Tauseret • Jarsu? XX Setnacht • Ramzes III • Ramzes IV • Ramzes V • Ramzes VI • Ramzes VII • Ramzes VIII • Ramzes IX • Ramzes X • Ramzes XI 3. Przejściowy (1085–730) XXI Smendes I • Amenemnesu • Psusennes I • Amenemope • Osorkon Starszy • Siamon • Psusennes II XXII Szeszonk I • Osorkon I • Harsiese I • Takelot I • Osorkon II • Szeszonk II • Takelot II • Szeszonk III • Pimaj • Szeszonk IV XXIII Padibastet • Iuput I • Szeszonk V • Osorkon III • Takelot III • Rudżamon • Iuput II • Osorkon IV   Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730) Okres Dynastia Faraonowie Epoka Późna (730–305) XXIV Tefnacht • Bakenrenef XXV Pianchi • Szabaka • Szabataka • Taharka • Tanutamon XXVI Necho I • Psametych I • Necho II • Psametych II • Apries • Ahmose II • Psametych III XXVII Kambyzes II • Dariusz I Wielki • Kserkses I • Artakserkses I • Kserkses II • Sogdianos • Dariusz II • Artakserkses II XXVIII Amyrtajos XXIX Neferites I • Achoris • Psamutis • Neferites II XXX Nektanebo I • Tachos • Nektanebo II XXXI Artakserkses III Ochos • Arses • Chabbasz • Dariusz III Hellenistyczny (305–30) Argeadzi Aleksander Wielki • Filip Arrhidaeus • Aleksander IV Macedoński (koregent) Lagidzi Ptolemeusz I Soter I • Ptolemeusz II Filadelfos • Ptolemeusz III Euergetes I • Ptolemeusz IV Filopator I • Ptolemeusz V Epifanes • Ptolemeusz VI Filometor • Ptolemeusz VII Neos Filopator II • Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon • Ptolemeusz IX Soter II Lathyros • Ptolemeusz X Aleksander I (koregent) • Kleopatra III (koregentka) • Kleopatra Berenike III • Ptolemeusz XI Aleksander II (koregent) • Ptolemeusz XII Neos Dionisos (Auletes) • Kleopatra VI Tryfajna III • Berenike IV • Kleopatra VII Filopator • Ptolemeusz XIII (koregent) • Ptolemeusz XIV (koregent) • Ptolemeusz XV Cezarion (koregent) Rzymski (od 30) cesarze rzymscy • cesarze bizantyńscy