Napój alkoholowy
Napój alkoholowy – napój zawierający etanol, jedna z najpopularniejszych używek. Napoje alkoholowe dzielone są na piwa, wina oraz alkohole spirytusowe. Spożywanie napojów alkoholowych jest legalne w większości krajów, a ponad 100 państw posiada przepisy regulujące ich produkcję, sprzedaż i spożywanie. W Polsce, według definicji ustawowej, napój alkoholowy to każdy produkt przeznaczony do spożycia zawierający więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego[1].
Spis treści
1 Podział
1.1 Wysokoprocentowe napoje alkoholowe
1.2 Średnio- i niskoprocentowe napoje alkoholowe
1.3 Koktajle
2 Historia
3 Spożycie
4 Cena
5 Ograniczenia prawne w obrocie napojami alkoholowymi
6 Zobacz też
7 Przypisy
8 Linki zewnętrzne
Podział |
Wysokoprocentowe napoje alkoholowe |
Są to spirytus, wódki, nalewki, likiery i inne trunki zawierające destylowany alkohol. Mogą zawierać dodatki: cukier, owoce, zioła, przyprawy, a nawet kwiatostany. Klasyfikacja jest trudna, ponieważ czasami pod jedną nazwą może kryć się alkohol sporządzony – w zależności od receptury – na przykład jako nalewka lub likier lub też do sporządzenia danego trunku mógł być użyty koniak.
Zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby Ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, napojem spirytusowym jest m.in. napój o zawartości alkoholu wynoszącej minimum 15% obj.[2]
Rodzaje wysokoprocentowych napojów alkoholowych:
- absynt
- anyżówka
- arak
- archi
- armagnac
- bimber
- burbon
- calvados
- gin
- genever
- grappa
- koniak
rakija
- brandy
likiery
ajerkoniak – likier jajeczny
alasz – likier kminkowy
amaretto – likier migdałowy
echt stonsdorfer – likier ziołowy na bazie borówek i górskich ziół
goldwasser – likier ziołowy z płatkami złota
malibu – likier kokosowy na bazie rumu- sambuca
nalewki
- piołunówka
- orzechówka
- cytrynówka
- malinówka
- nalewka z wiśni
- dereniówka
- smorodinówka
ratafia – likier lub wódka wieloowocowa- rum
- rumtopf
- śliwowica
- tequila
- whisky
- winiak
wódka
- siwucha
wódki smakowe
- schnapps
- pálinka
- wiśniówka
- żubrówka
Średnio- i niskoprocentowe napoje alkoholowe |
Są to wina, miody pitne i piwa. Wina można podzielić ze względu na kolor, z uwagi na to, z czego są przyrządzane, lub ze względu na zawartość cukru (wytrawne, półwytrawne, półsłodkie i słodkie). Znawcy twierdzą, że na miano prawdziwego wina zasługują tylko wina gronowe.
wino
- gronowe (z winogron)
- sherry
- porto
- sangria
- wermut
wino musujące
- szampan
- cava
- owocowe (z innych owoców, np. z jabłek)
- cydr
- tanie wino
- gronowe (z winogron)
- inne
- colonche
- sake
- kumys
Piwa też mogą być silniejsze, słabsze lub bezalkoholowe, jednakże zasadniczą różnicę między różnymi gatunkami piw stanowi ich proces produkcji. Poza tym wyróżnić można piwa jasne i ciemne.
piwo
- piwo jasne
piwo ciemne
- porter
- podpiwek
- miód pitny
Koktajle |
Do napojów alkoholowych zalicza się również aperitify i koktajle, czyli napoje uzyskiwane po połączeniu różnych rodzajów alkoholi i soków, z dodatkiem specyficznych przypraw i substancji barwnikowych.
- aperitif
- drink
- long drink
Historia |
Do napojów alkoholowych znanych najdłużej należy wino oraz piwo, natomiast w Polsce miód pitny (otrzymywany przez sfermentowanie roztworu miodu w wodzie). Robienie miodu pitnego było rytualnym aktem większości antycznych kultur i niektórzy archeolodzy twierdzą, że nabycie umiejętności produkcji alkoholu zapoczątkowało proces przeistoczenia się ludzkości z „dzikiej” w cywilizowaną. Destylacja wina do produkcji wysokoprocentowych napojów alkoholowych została odkryta przez arabskiego alchemika Gebera, a jego metody zostały zaadaptowane przez Europejczyków. Uważano, że alkohol posiada właściwości magiczne i lecznicze, a proces jego destylacji był licencjonowany przez rządy w większości krajów. W Indiach napoje alkoholowe uważa się za święte i poświęcone są one bogu Warunie. Tradycja serwowania aromatyzowanych wódek (likierów) dla gości po spożytym obiedzie uważana jest tam za gwarancję zdrowia i bezpieczeństwa. Tradycja chińska twierdzi, że zatrucie alkoholowe u ludzi spowodowane jest nieumiejętnością kooperacji z bardzo mocnymi duchowymi siłami zawartymi w napojach alkoholowych[3].
Spożycie |
W Polsce w 2013 roku spożycie alkoholu w przeliczeniu na osobę wyniosło 9,67 l[4].
Cena |
Cena prostych napojów alkoholowych (wódek czystych i spirytusu spożywczego) w wielu krajach wynika z podatków (akcyzy) nakładanych na te produkty, a nie z kosztów ich produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 litra spirytusu to około 0,50 euro, gdy jest on otrzymywany przez fermentację, i jeszcze taniej, jeśli pochodzi z syntezy bezpośredniej[5][6].
Ograniczenia prawne w obrocie napojami alkoholowymi |
W Polsce obrót napojami alkoholowymi wymaga posiadania stosownego zezwolenia.
Art. 15 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2018 r. poz. 2137) zakazuje sprzedaży napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, do lat 18 oraz na kredyt i pod zastaw.
Zobacz też |
alkoholizm oraz abstynencja od alkoholu
- działanie etanolu na organizm człowieka
- napoje bezalkoholowe
- prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości
- zawartość alkoholu we krwi
Przypisy |
↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 października 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Art. 46 ust. 1 (Dz.U. z 2018 r. poz. 2137).
↑ Parlament UE iP.U. Rada Parlament UE iP.U., Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89, 15 stycznia 2008 [dostęp 2018-03-01] .
↑ Alchemical Properties of Foods – AlchemyLab.com.
↑ Minister Zdrowia: Sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2013 r.. 2014. [dostęp 2015-07-10].
↑ Sławomir Podlaski. Paliwo z buraków. „Farmer”. 05/2007, 2007-03-15. [dostęp 2010-02-20].
↑ Sławomir Podlaski, Burak cukrowy jako surowiec do produkcji etanolu.
Linki zewnętrzne |
- Mity i fakty o alkoholu
|
Kontrola autorytatywna (napój):
LCCN: sh85003283
GND: 4128384-3
NDL: 00570044
BnF: 119413551
BNCF: 1083
- WorldCat