Park kulturowy
Park kulturowy – jedna z czterech form ochrony zabytków w Polsce określonych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (art. 7)[1]. Chroni ona określony obszar krajobrazu kulturowego oraz wyróżniające się krajobrazowo tereny z zabytkami nieruchomymi, charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej[2].
Spis treści
1 Procedura uznania za park kulturowy
2 Lista parków kulturowych
3 Zobacz też
4 Uwagi
5 Przypisy
Procedura uznania za park kulturowy |
Park może być powoływany przez radę gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. Parki wykraczające poza obszar jednej gminy, mogą być ustanawiane wspólnie przez gminy, bądź związek gmin[2]. W uchwale przedstawia się takie elementy jak:
- nazwa parku
- sposób ochrony
- zakazy i ograniczenia związane z prowadzeniem robót budowlanych, różnego rodzaju działalnością (rolniczą, przemysłową itp.), zmianami sposobu korzystania z zabytków nieruchomych oraz umieszczaniem znaków niezwiązanych bezpośrednio z samym parkiem.
Organ władzy wykonawczej w gminie (wójt, burmistrz, prezydent miasta) odpowiedzialny jest, w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, za utworzenie planu ochrony, który podlega uchwaleniu przez radę gminy.
Parki kulturowe o szczególnej wartości dla kultury mogą zostać uznane za pomnik historii, a nawet wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Lista parków kulturowych |
Według danych NID z 31 grudnia 2015 w Polsce istniało 30 parków kulturowych[4]. W 2016 roku utworzono 6 kolejnych[5].
Nazwa parku kulturowego | Województwo | Data utworzenia[a] | [b] | |
---|---|---|---|---|
Forteczny Park Kulturowy w Srebrnej Górze | dolnośląskie | 2002-06-2020 czerwca 2002 | [6] | |
Forteczny Park Kulturowy Twierdza Kłodzka | dolnośląskie | 2006-01-1010 stycznia 2006 | [7][8] | |
Park Kulturowy Kotliny Jeleniogórskiej | dolnośląskie | 2009-03-2626 marca 2009 | [9] | |
Park Kulturowy „ Wzgórze Zamkowe, Dolina Budzówki i Nysy Kłodzkiej” w Kamieńcu Ząbkowickim | dolnośląskie | 2014 | ||
Park Kulturowy Stare Miasto we Wrocławiu | dolnośląskie | 2015-04-2323 kwietnia 2015 | ||
Park Kulturowy Wietrzychowice | kujawsko-pomorskie | 2006-10-1313 października 2006 | [10] | |
Park Kulturowy Kalwaria Pakoska | kujawsko-pomorskie | 2008-05-3030 maja 2008 | [11][12] | |
Park Kulturowy „Kościół p.w. Św. Oswalda” w Płonkowie | kujawsko-pomorskie | 2009-10-3030 października 2009 | [13] | |
Park Kulturowy Sarnowo | kujawsko-pomorskie | 2011-01-077 stycznia 2011 | [14][15] | |
Park Kulturowy Osieczek w Osieczku | kujawsko-pomorskie | 2014 | ||
Park Kulturowy Kościół św. Marii Magdaleny w Łopatkach | kujawsko-pomorskie | 2014 | ||
Park Kulturowy „Dolina Trzech Młynów” w Bogdańcu | lubuskie | 2006-09-2929 września 2006 | [16] | |
Park Kulturowy Grodzisko w Wicinie | lubuskie | 2013-07-1111 lipca 2013 | [17][18] | |
Park Kulturowy Miasto Tkaczy w Zgierzu | łódzkie | 2003-12-3030 grudnia 2003 | [19][20] | |
Park Kulturowy Wzgórze Zamkowe w Sieradzu | łódzkie | 2009 | ||
Park Kulturowy etnograficznego podregionu kutnowskiego związanego z poetą romantycznym Józefem Bohdanem Zaleskim | łódzkie | 2015 | ||
Park Kulturowy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi | łódzkie | 2015 | ||
Park Kulturowy Kotliny Zakopiańskiej | małopolskie | 2006 | [21] | |
Park Kulturowy Stare Miasto w Krakowie | małopolskie | 2010 | [22] | |
Park Kulturowy obszaru ulicy Krupówki | małopolskie | 2016-07-011 lipca 2016 | ||
Park Kulturowy „Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku” | mazowieckie | 2009 | ||
Park Kulturowy Stary Radom | mazowieckie | 2011 | ||
Wilanowski Park Kulturowy | mazowieckie | 2012 | ||
Park Kulturowy „Książęce Miasto Brzeg” | opolskie | 2016 | ||
Park Kulturowy Zespołu Staromiejskiego oraz Zespołu oo. Dominikanów w Jarosławiu | podkarpackie | 2009 | ||
Park Kulturowy Fortyfikacji Miejskich „Twierdza Gdańsk” (Centrum Hewelianum) | pomorskie | 2002-09-2626 września 2002 | [23][24][25] | |
Park Kulturowy Ośmiu Błogosławieństw w Sierakowicach | pomorskie | 2006 | ||
Park Kulturowy „Osada Łowców Fok” w Rzucewie | pomorskie | 2008 | [26] | |
Park Kulturowy „Klasztorne Stawy” | pomorskie | 2009 | ||
Park Kulturowy Cmentarz Żydowski w Żorach | śląskie | 2004-06-2424 czerwca 2004 | [27] | |
Park Kulturowy „Hałda Popłuczkowa” | śląskie | 2006 | ||
Park Kulturowy dla Obszaru Staromiejskiego w Bieruniu | śląskie | 2016 | ||
Park Kulturowy dla Obszaru Grobli w Bieruniu | śląskie | 2016 | ||
Park Kulturowy Miasta Końskie | świętokrzyskie | 2005-02-2828 lutego 2005 | [28] | |
Park Kulturowy Warmińskiej Drogi Krajobrazowej Gietrzwałd-Woryty | warmińsko-mazurskie | 2009 | ||
Mickiewiczowski Park Kulturowy | wielkopolskie | 2007-12-1515 grudnia 2007 | [29][30] |
Zobacz też |
- Pomnik historii
- Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO
Uwagi |
↑ Data wejścia w życie uchwały lub, w przypadku braku możliwości ustalenia, data podjęcia tejże uchwały.
↑ Źródło informacji w uchwale, dzienniku urzędowym jednostki administracyjnej lub, w przypadku braku dostępu, inne źródło potwierdzające dane.
Przypisy |
↑ Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2018 r. poz. 2067).
↑ ab Art. 16 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
↑ Art. 15 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
↑ Lista parków kulturowych – stan na 31 grudnia 2015 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-07-25].
↑ Parki kulturowe w Polsce - rozmieszczenie i typologia - dworniczak architektura krajobrazu, www.dworniczak.com [dostęp 2017-11-25] (pol.).
↑ Plan Ochrony Fortecznego Parku Kulturowego w Srebrnej Górze (pol.). www.stoszowice.pl. [dostęp 2014-01-14].
↑ Uchwała nr XLIII/355/2005 Rady Miejskiej w Kłodzku z dnia 27 października 2005 r. (pol.). bip.um.klodzko.pl. [dostęp 2014-01-14].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego Nr 261 – Wrocław, 27.12.2005 r. (pol.). BIP Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego. [dostęp 2014-01-14].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 2009.42.890 (pol.). Elektroniczny Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego. [dostęp 2014-07-01].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko – Pomorskiego Nr 127 Bydgoszcz, 29 wrzesień 2006 (pol.). BIP Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. [dostęp 2014-01-20].
↑ Uchwała nr XIII/104/08 Rady Miejskiej w Pakości (pol.). BIP Gminy Pakość. [dostęp 2014-07-02].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko – Pomorskiego Nr 73 Bydgoszcz, 16 maja 2008 (pol.). BIP Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. [dostęp 2014-07-02].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko - Pomorskiego Nr 101 Bydgoszcz, 16 października 2009 (pol.). BIP Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. [dostęp 2014-07-03].
↑ Uchwała nr XL/324/2010 Rady Miejskiej w Lubrańcu z dnia 22 października 2010 roku (pol.). BIP Urzędu Miasta i Gminy Lubraniec. [dostęp 2014-02-09].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego nr 210 z 2010 roku (pol.). BIP Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. [dostęp 2014-02-09].
↑ Uchwała nr XXXIII/170 /2006 Rady Gminy Bogdaniec z 29 września 2006 r. (pol.). BIP Urzędu Gminy Bogdaniec. [dostęp 2014-01-26].
↑ Uchwała nr XXVI/254/13 Rady Miejskiej w Jasieniu z dnia 20 czerwca 2013 r. (pol.). BIP Urzędu Gminy Jasień. [dostęp 2014-06-30].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego 2013.1582 (pol.). Elektroniczny Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego. [dostęp 2014-06-30].
↑ Uchwała nr XV / 142 / 03 Rady Miasta Zgierza z dnia 30 grudnia 2003 r. (pol.). www.zgierz.pl. [dostęp 2014-01-16].
↑ MIASTO TKACZY W ZGIERZU. PARK KULTUROWY JAKO INSTRUMENT OCHRONY I REWITALIZACJI KRAJOBRAZU KULTUROWEGO (pol.). Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2014-01-16].
↑ Uchwała nr XLIX/496/2006 w sprawie utworzenia parku kulturowego (pol.). zakopane.eu. [dostęp 2014-01-08].
↑ Uchwała Nr CXV/1547/10 Rady Miasta Krakowa z dnia 3 listopada 2010 r. (pol.). BIP Kraków. [dostęp 2014-01-08].
↑ Uchwała nr LIII/1653/2002 Rady Miasta Gdańska z dnia 26 września 2002 r. (pol.). www.gdansk.pl. [dostęp 2014-01-15].
↑ Uchwała nr XXXVI/781/13 Rady miasta Gdańska z dnia 28 marca 2013 r. (pol.). www.gdansk.pl. [dostęp 2014-01-15].
↑ Załącznik do Uchwały nr XXXVI/781/13 Rady Miasta Gdańska z dnia 28 marca 2013 r. (pol.). www.gdansk.pl. [dostęp 2014-01-15].
↑ Uchwała nr XV/25/08 Rady Gminy Puck z dnia 18 marca 2008 r. (pol.). BIP Gminy Puck. [dostęp 2014-02-06].
↑ Uchwała nr 267/XXII/04 Rady Miasta Żory z dnia 24.06.2004 r. w sprawie utworzenia parku kulturowego (pol.). BIP Urzędu Miasta Żory. [dostęp 2014-01-19].
↑ Uchwała nr XXIV/234/05 Rady Miejskiej w Końskich z 28 lutego 2005 r. (pol.). BIP Urzędu Miasta Końskie. [dostęp 2014-01-26].
↑ Uchwała nr VII/56/07 Rady Miejskiej Żerkowa z dnia 28 września 2007 r. (pol.). BIP Gminy Żerków. [dostęp 2014-01-26].
↑ Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego nr 173 2007 (pol.). Wielkopolski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2014-01-26].