Egftnjytyk

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: inne pojęcia o tej samej nazwie.

Rawa
Rawa w Katowicach
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Potok
Długość	19,6 km
Powierzchnia zlewni	89,8 km²
Źródło
Miejsce	Ruda Śląska, staw Marcin
Współrzędne	50°17′34,0″N 18°54′59,4″E/50,292778 18,916500
Ujście
Recypient	rzeka Brynica
Miejsce	Sosnowiec
Współrzędne	50°15′51,0″N 19°07′44,5″E/50,264167 19,129028
Położenie na mapie województwa śląskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Hasło w Wikisłowniku

Bulwary Rawy w Katowicach

Prace w Chorzowie nad skierowaniem Rawy do podziemnego kolektora

Rawa − potok w dorzeczu Wisły^[1]. Jest największym prawym dopływem Brynicy (która poprzez Przemszę zasila rzekę Wisłę).

Ogólna charakterystyka |

W źródłach pojawia się po raz pierwszy w 1737. Pierwotna nazwa tej rzeki brzmiała − Roździanka^[2]. Nazwa ta pochodzi od starej osady Roździeń, dziś położonej w obrębie dzielnicy Katowic Szopienice-Burowiec.

W 1893 roku stwierdzono całkowite wyginięcie ryb.^{[potrzebny przypis]} W roku 1911 określono skład wody u ujścia do Brynicy. Przy średnim przepływie 1995 litrów na sekundę skład wynosił: 800 litrów wody naturalne, 250 ścieki komunalne, 900 ścieki przemysłowe^{[potrzebny przypis]}. 21 kwietnia 1913 powstał Związek Rawy^[3].

Bierze swój początek przy stawie Marcin w Rudzie Śląskiej. przepływa następnie przez: Świętochłowice, Chorzów (Osiedle Ruch, Klimzowiec), Katowice (Osiedle Tysiąclecia, Załęże, Śródmieście, Osiedle Roździeńskiego, Zawodzie, Szopienice-Burowiec) i na granicy miasta z Sosnowcem wpada do Brynicy, która to po 850 metrach łączy się z Czarną Przemszą. W miastach jej koryto jest często całkowicie przykryte. Rawa liczy 19,6 km długości.

Rawa jest zasilana głównie wodą deszczową oraz ściekami komunalnymi i przemysłowymi. Naturalnym dopływem Rawy jest Potok Leśny, który wpada do Rawy na wysokości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Za dopływ Rawy uznaje się również mały potok, płynący od stawów w Załężu i wpadający do Rawy w okolicy mostu na ul. Grundmanna, blisko skrzyżowania z ul. Gliwicką.

Regulacja rzeki |

Problem regulacji rzeki Rawy pojawiał się już w XIX wieku. Od 1895 roku do lat siedemdziesiątych XX wieku Rawa i jej zlewnia podlegała wpływom eksploatacji górniczej. Teren na którym płynęła rzeka ulegał obniżeniu, co spowodowało konieczność regulacji Rawy. Pierwszy projekt regulacji fragmentów rzeki pochodzi z 1863 roku, natomiast w 1903 roku powstał projekt regulacji całej rzeki. W 1913 roku na podstawie wydanej przez władze Prus ustawy powołano "Związek Rawa", rok później zatwierdzono projekt regulacji lecz realizację uniemożliwił wybuch I wojny światowej. W 1926 roku przystąpiono do regulacji rzeki, w latach 1928-1929 zbudowano na granicy Katowic i Chorzowa oczyszczalnię rzeczną "Klimzowiec", która obecnie czeka na kolejną modernizację. Ta pierwsza regulacja Rawy była prowadzona do 1938 roku, lecz prawidłowe warunki przepływu wody w korycie nie utrzymały się długo. Gwałtowny rozwój miast i położonych w jej zlewni zakładów przemysłowych spowodował katastrofalne, przez nikogo nie kontrolowane odprowadzanie do rzeki ścieków. W latach sześćdziesiątych XX wieku podjęto decyzję o obudowaniu i przykryciu rzeki w centrum Katowic. W efekcie zakryto rzekę na odcinku pomiędzy ulicami Sokolską a Aleją Korfantego. Prace przeprowadzono niezgodnie ze sztuką budowlaną, w efekcie czego tak wykonane przykrycie grozi zawaleniem. W 1975 roku rozpoczęto drugą regulację rzeki Rawy. Pierwszy etap tej regulacji obejmował prace od początku biegu do okolic oczyszczalni ścieków Gigablok w Szopienicach i trwał do 1993 roku. Drugi etap prac obejmował rzekę do wysokości ulicy Bankowej w Katowicach, kosztował on 154,9 mln złotych.

Do początku 2005 roku w ramach rewitalizacji rzeki Rawy wykonano następujące prace: oczyszczalnia ścieków Klimzowiec na granicy Chorzowa i Katowic – oddana w roku 1997 (przedsięwzięcie polegające na skierowaniu całej rzeki poprzez oczyszczalnię, w celu uzyskania parametrów zgodnych z obowiązującym Roporządzeniem MOŚ dotyczącym jakości ścieków oczyszczonych^[4]) oraz budowa nowego koryta w Katowicach od ujścia do Brynicy w kierunku centrum miasta. Według stanu na początek 2005 r. wybudowano 2800 metrów nowego koryta. Wraz z nowym korytem budowane są kolektory ścieków komunalnych, tak więc ścieki nie będą trafiać bezpośrednio do rzeki i jej zatruwać (prace nadal trwają). Kolejnego etap wraz z oczyszczalnią ścieków Gigablok Katowice – Zawodzie realizowano w latach 2002 – 2008^[5].

Od 2008 roku w miastach Świętochłowice i Chorzów do oczyszczalni ścieków Klimzowiec, rzeka została skierowana do podziemnego kolektora.

Wzdłuż rzeki w Chorzowie i w Katowicach urządzane są tzw. Bulwary Rawy. Ostatecznym celem wszystkich prac jest oczyszczenie jej wód i przywrócenie życia biologicznego.

W roku 2009 był realizowany projekt przez Europejskie Forum Studentów AEGEE Katowice przy współpracy z Centrum Dziedzictwa Przyrody – Rawa River Exporation Team – Podróż do serca Śląska^[6]

Wikimedia Commons ma galerię ilustracji związaną z tematem: Rawa (dopływ Brynicy)

Zobacz też |

• Rzeki Polski

Przypisy |

Bibliografia |

• Urząd Miasta Katowice: UCHWAŁA NR XI/184/11 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Osiedla Tysiąclecia w Katowicach. (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-05-20].


• Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010. ISBN 978-83-7729-021-7.