Nadrenia-Palatynat
Nadrenia-Palatynat Rheinland-Pfalz | |||||
| |||||
| |||||
Państwo | Niemcy | ||||
Stolica | Moguncja | ||||
Kod ISO 3166-2 | DE-RP | ||||
Premier | Malu Dreyer (SPD) | ||||
Powierzchnia | 19 853,36 km² | ||||
Populacja (31 grudnia 2011) • liczba ludności | 3 990 033[1] | ||||
• gęstość | 201 os./km² | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
Liczba miast na prawach powiatu | 12 | ||||
Liczba powiatów | 24 | ||||
Liczba gmin | 2258 | ||||
Liczba przedstawicieli w parlamencie | |||||
Liczba przedstawicieli w Bundesracie | 4 | ||||
Położenie na mapie Niemiec | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Niemcy |
Nadrenia-Palatynat (niem. Rheinland-Pfalz, w skrócie RP lub RLP) – kraj związkowy w południowo-zachodnich Niemczech. Utworzony został 30 sierpnia 1946. Stolicą kraju związkowego jest Moguncja.
Graniczy z krajami związkowymi: Nadrenia Północna-Westfalia, Hesja, Saara, Badenia-Wirtembergia oraz na zachodzie z Belgią, Francją i Luksemburgiem.
Spis treści
1 Geografia
1.1 Ważniejsze miasta
1.2 Jeziora
2 Podział administracyjny
3 Historia
4 Atrakcje turystyczne
5 Ciekawostki
6 Przypisy
7 Bibliografia
Geografia |
Ważniejsze miasta |
Moguncja (Mainz)- Bingen am Rhein
- Kaiserslautern
Koblencja (Koblenz)- Ludwigshafen am Rhein
- Neustadt an der Weinstraße
- Oppenheim
Trewir (Trier)
Spira (Speyer)
Wormacja (Worms)- Zweibrücken
- Pirmasens
Jeziora |
- Laacher See
Podział administracyjny |
24 powiaty, 12 miast wydzielonych, 163 gmin związkowych (niem. Verbandsgemeinde), 2258 gmin.
24 powiaty: | ||
|
|
Miasta na prawach powiatu: | ||
|
|
Historia |
W starożytności sięgały tu granice Cesarstwa Rzymskiego. Moguncja, Wormacja, Spira, Trewir i Koblencja były miastami rzymskimi. Po upadku cesarstwa, obszar został częścią państwa frankijskiego. Po jego rozpadzie sięgały tu Lotaryngia (zachód) i Frankonia (wschód), a od 959 Lotaryngia dzieliła się na Górną Lotaryngię (obejmującą współczesne zachodnie ziemie Nadrenii-Palatynatu, Saarę i francuską Lotaryngię) oraz Dolną Lotaryngię (północno-zachodnie skrawki regionu). Z biegiem czasu rozdrobnienie polityczne w regionie się pogłębiło, istniał tu szereg hrabstw, biskupstw i wolnych miast (m.in. Wormacja, Moguncja i Spira). Głównymi krajami regionu w późnym średniowieczu były Palatynat Reński, Elektorat Moguncji, Elektorat Trewiru i Hrabstwo Nassau. Sięgały tu także wschodnie granice Luksemburga (obejmowały m.in. miasta Bitburg i Schleiden).
W czasach nowożytnych sięgało tu także panowanie Francji, a nawet Szwecji (poprzez Palatynat Dwóch Mostów). W latach 1714-1719 księciem z upoważnienia w Palatynacie Dwóch Mostów był król Polski Stanisław Leszczyński, a w latach 1768-1801 ostatnim elektorem Trewiru był królewicz polski Klemens Wacław Wettyn. Na przełomie XVIII/XIX wieku ziemie na lewym brzegu Renu zostały opanowane przez Francję, natomiast prawobrzeżne Nassau w 1806 zostało przekształcone w księstwo. W 1815 Francja utraciła swe zdobycze wraz z wcześniejszymi posiadłościami (np. miastem Landau). Na kongresie wiedeńskim podjęto decyzję o podziale tego terytorium pomiędzy Prusy (Nadrenia), Bawarię (Palatynat Reński) i Hesję (Moguncja). Prusy zajęły także dotychczasowe wschodnie ziemie Luksemburga (II rozbiór Luksemburga). W 1871 region w całości znalazł się w granicach Niemiec.
Po II wojnie światowej region był częścią francuskiej strefy okupacyjnej, a niewielki obszar przy granicy z Luksemburgiem stanowił luksemburską strefę okupacyjną (miasta Bitburg i Saarburg)[2]. Kraj związkowy został sformowany 30 sierpnia 1946 r. zarządzeniem francuskiego rządu wojskowego z krainy Palatynat oraz części Nadrenii, Hesji i Nassau. Powstanie nowego kraju związkowego zostało zatwierdzone podczas referendum 18 maja 1947 roku.
Atrakcje turystyczne |
- Zabytki z czasów Starożytnego Rzymu w Trewirze: Porta Nigra, Most rzymski, Termy Cesarskie, Kolumna w Igel
Deutsches Eck (pol. Niemiecki Róg) – miejsce spływu Mozeli do Renu.
Ciekawostki |
- W Zweibrücken znajduje się rezydencja Tschifflik wzniesiona przez króla Polski Stanisława Leszczyńskiego w latach 1715–1716.
- Jednym z głównych zabytków Koblencji jest Pałac Elektorski, wzniesiony przez królewicza polskiego Klemensa Wacława Wettyna w latach 1777–1793. Szczyt fasady zdobi kartusz z łączonym herbem biskupim królewicza oraz I Rzeczypospolitej. Ten sam herb zdobi także Pałac Walderdorff w Trewirze.
Przypisy |
↑ Stan na 31 grudnia 2011 roku: Statistisches Bundesamt: Vorläufige Ergebnisse der Bevölkerungsfortschreibung auf Grundlage des Zensus 2011 (niem.). [dostęp 2013-06-05].
↑ Les débuts de 1944-1954 - L'Armée luxembourgeoise après la libération - Historique - Lëtzebuerger Arméi, armee.lu [dostęp 2018-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-30] .
Bibliografia |
Strona internetowa Nadrenii-Palatynatu (niem.)
Informacje statystyczne (niem.)
|
|
Kontrola autorytatywna (kraj związkowy Niemiec):
VIAF: 123162663
LCCN: n81035110
GND: 4049795-1
BnF: 11939336g
SUDOC: 026399792
NKC: ge134436
- WorldCat