Egftnjytyk

Ciudad Rodrigo
Plaza mayor w Ciudad Rodrigo
Herb Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Kastylia i León
Prowincja	Salamanka
Burmistrz	Javier Iglesias
Powierzchnia	240,11 km²
Wysokość	653 m n.p.m.
Populacja (2017) • liczba ludności • gęstość	12 668[1] 52,76 os./km²
Kod pocztowy	37500
Tablice rejestracyjne	SA
Położenie na mapie Kastylii i Leónu Ciudad Rodrigo
Położenie na mapie Hiszpanii Ciudad Rodrigo
40°36′N 6°32′W/40,600000 -6,533333
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Hiszpania

Ciudad Rodrigo – miasto w Hiszpanii, we wspólnocie autonomicznej Kastylia i León, w prowincji Salamanka nad rzeką Águeda (lewobrzeżny dopływ Duero). Znajduje się ono w północno-zachodniej części Mesety, w odległości około 86 km na południowy zachód od Salamanki i około 25 km na wschód od granicy z Portugalią.

Historia |

Pierwsze ślady osadnictwa na terenie miasta pochodzą z IV w p.n.e., kiedy to powstała tu osada Mirobriga Wettonum założona przez Wettonów – lud pochodzenia celtyckiego^[2]. W drugim wieku przed naszą erą zostało ono podbite przez Rzymian, w okresie ich panowania nosiło nazwę Augustóbriga i Civitas Augusta. W piątym stuleciu naszej ery, wraz z upadkiem Cesarstwa rzymskiego, osada została podbita przez Swebów i znajdowała się w ich władaniu do roku 585 n.e., kiedy to Swebowie zostali pokonani przez Wizygotów pod wodzą Leowigilda^[3]. Wraz z arabskim podbojem Hiszpanii i upadkiem Królestwa Wizygotów okoliczne ziemie wraz z miastem przeszły w ręce muzułmańskie. Ze względu na brak wiarygodnych źródeł pisanych historia ówczesnej Mirobrigi aż do czasów panowania Alfonsa VI, króla Leónu, Królestwo Kastylii i Galicji jest mało znana^[2].

W roku 1100 hrabia Rodrigo González Girón zasiedlił osadę na nowo, głównie przybyszami z Leónu, Zamory, Segowii y Ávili. Od jego imienia pochodzi współczesna nazwa miasta. Za prawdziwego restauratora Ciudad Rodrigo uważa się jednak Ferdynanda II, króla Leónu, który w XII wieku otoczył je murami celem obrony przed Maurami oraz swoim teściem – Alfonsem I Zdobywcą, pierwszym królem Portugalii. Nadał on też mieszkańcom liczne przywileje, założył biskupstwo i zapoczątkował budowę katedry. W XIII stuleciu z polecenia Henryka II Trastámara zostaje zbudowany zamek. XV i XVI wiek to okres największego rozkwitu miasta – powstaje wtedy szereg budowli sakralnych, pałaców i kamienic. Kolejne dwa stulecia to czas stagnacji gospodarczej i zniszczeń spowodowanych portugalską wojną restauracyjną i wojną o hiszpańską sukcesję^[2]. Ze względu na znaczenie strategiczne, jakie miasto odegrało w czasie tych wojen, rozbudowano jego fortyfikacje przekształcając miasto w silną twierdzę na pograniczu hiszpańsko-portugalskim. Odpowiednikiem Ciudad Rodrigo po drugiej stronie granicy jest portugalskie miasto-twierdza Almeida.

W czasie wojny na Półwyspie Iberyjskim miasto stanowiło jeden z dwóch głównych (obok Badajoz) umocnionych punktów na drodze do Portugalii i było zwane "kluczem do korytarza północnego"^[4]. W tym czasie było trzykrotnie oblegane i dwukrotnie szturmowane. Pierwszy raz pierścień wokół twierdzy zamknął się w czerwcu 1810 roku. Bronił jej marszałek Andrés Pérez de Herrasti dowodzący siłami hiszpańkimi przed armią francuską pod komendą marszałka Michela Neya^[4]. Obrońcy poddali miasto 10 lipca, po wykonaniu wyłomu w murach przez artylerię francuską^[5]. Opór broniących opóźnił o około miesiąc inwazję Portugalii przez armię francuską dowodzoną przez marszałka André Masséna. Wbrew naciskom rządów Hiszpanii i Portugalii oraz chęciom własnych żołnierzy, dowodzący wojskami brytyjskimi i portugalskimi Arthur Wellesley, późniejszy książę Wellington, nie przyszedł miastu z pomocą, tłumacząc, że nie zamierza dawać szansy uzyskania przewagi Massenie w miejscu przez niego wybranym^[5][6].

Drugie oblężenie rozpoczęło się pod koniec czerwca 1811 roku. Prowadzący działania wojenne Brytyjczycy nie posiadali jednakże wystarczającej ilości sprzętu oblężniczego, co spowodowało, że 20 września musieli się wycofać^[5].

8 stycznia 1812 roku ponownie do oblężenia miasta znajdującego się w rękach Francuzów przystąpili Brytyjczycy. Obroną dowodził generał Jean Leonard Barrié, oblężeniem – osobiście Arthur Wellesley^[4]. Po zniszczeniu wysuniętych elementów fortyfikacji jakim były umocnione klasztoy: Santa Cruz i San Francisco^[4][7] oraz dokonaniu dwóch wyłomów w murach (z czego jeden dokładnie w tym samym miejscu co podczas oblężenia z 1810 roku), 19 stycznia rozpoczął się szturm generalny zakończony powodzeniem^[4][5][6]. Podczas szturmu Brytyjczycy stracili ponad tysiąc zabitych, w tym dwóch generałów (Robert Craufurd i Henry MacKinnon)^[4][6]. Zdobycie Ciudad Rodrigo zakończyło się pijaństwem i grabieżami, pomimo iż hiszpańscy mieszkańcy byli sojusznikami zdobywców^[4][5]. Zdobycie kluczowej twierdzy na pograniczu hiszpańsko-portugalskim wraz ze znajdującymi się tam 153 działami (w tym 44 oblężniczymi przygotowanymi do inwazji Portugalii) pozbawiło armię francuską możliwości wykonywania działań ofensywnych, oddając inicjatywę w ręce sprzymierzonych^[4].

Wraz z buntem generała Franco przeciwko władzy republikańskiej w lipcu 1936 kontrolę nad całą prowincją Salamanka wraz z Ciudad Rodrigo, przejęły siły narodowców i utrzymały ją do końca hiszpańskiej wojny domowej^[8].

Zabytki |

Katedra Santa María

Kaplica Capilla de Cerralbo

Zamek Henryka II

Miasto i twierdza. Widok z lotu ptaka

Ratusz

Architektura sakralna |

• 
  Katedra Santa María – wznoszenie rozpoczęto pod koniec XII w., u schyłku rządów Ferdynanda II lub początku władzy jego syna – Alfonsa IX. Świątynia zbudowana jest na planie krzyża łacińskiego w stylach: późnoromańskim i wczesnogotyckim z późniejszymi modyfikacjami, jednak duża część kościoła zachowała cechy pierwotne. Budowla zawiera dużo ciekawych elementów rzeźbiarskich, min. figury dwunastu postaci ze starego testamentu umieszczone w łukach gotyckich nad wejściem od strony południowej. Od strony północnej do katedry przylega kwadratowy budynek z dziedzińcem i krużgankami^[9][10].


• 
  Kaplica Capilla de Cerralbo – budowana z polecenia kardynała Francisco Pacheco de Toledo pomiędzy rokiem 1585 a 1687 w stylu późnego renesansu na planie krzyża łacińskiego. Posiada jedną nawę i kwadratową wieżę na skrzyżowaniu nawy głównej i transeptu^[11].


• 
  Kościół San Andrés – znajduje się poza centrum historycznym na przedmieściu San Francisco i jest jedną z dwóch najstarszych świątyni w mieście. Pierwotnie zbudowany jako romański, jednakże zachowały się jedynie dwa portale w tym stylu^[10][11].


• 
  Dawny klasztor Franciszkanek Bosych Antiguo convento de las Franciscanas Descalzas – budynek w stylu barokowym, dzieło architekta Manuela de Larra Churriguera. Od roku 1869 do lat sześćdziesiątych XX w. pełnił funkcje więzienne^[11].


• 
  Kościół San Pedro y San Isidoro – obok kościoła San Andrés najstarsza świątynia w mieście. Zbudowany jako romański, poddany późniejszym przybudowom w XVI w. Z pierwotnej konstrukcji pozostała ceglana absyda w stylu mudéjar^[10][11].


• 
  Kościół San Augustín – budynek z końca XVI w. o cechach późnogotyckich, znajduje się w obrębie murów miejskich^[11].


• 
  Hospital de la passión – Obiekt z XVI w., pierwotnie pełnił funkcję synagogi w dzielnicy żydowskiej^[11].


• 
  Kościół Tercera Orden – wzniesiony w końcu XVIII stulecia w stylu klasycystycznym w obrębie murów miejskich. Tereny kościoła należały pierwotnie do zakonu templariuszy, następnie do bożogrobców, którzy ostatecznie przekazali świątynię franciszkanom^[11].


• 
  Ruiny klasztoru San Francisco – wzniesiony na północnych przedmieściach miasta w stylu gotyckim zawierał grobowce bogatych mieszczan. Zniszczony w czasie oblężenia z 1812 roku, kiedy to został zaadaptowany przez broniące miasto wojska francuskie na wysunięty element fortyfikacji^[4][7][11].

Architektura obronna |

• 
  Zamek Henryka II Trastámara – początek budowy sięga roku 1372. Został on zbudowany na skarpie nad rzeką na linii mostu przez rzekę Aguedę celem kontroli nad przeprawą. Centrum obiektu stanowi kwadratowa wieża o boku 17 m u podstawy, otoczona murem z basztami (całość na planie kwadratu). Obecnie w zamku mieści się jeden z hiszpańskich Paradorów ^[11][12]
  


• 
  Mury średniowieczne – budowa została zapoczątkowana w XII w. przez Ferdynanda II, przebudowane w czasach późniejszych podczas unowocześniania twierdzy. Są proste w formie i nie posiadają baszt ani wież. Obecna liczba bram to siedem, ale ich ilość zmieniała się na przełomie dziejów^[11].


• 
  Mury twierdzy – wznoszenie rozpoczęto w połowie XVII w., rozbudowę kontynuowano także w następnym stuleciu. Wykonstruowane w systemie kleszczowym z zastosowaniem rozwiązań technicznych szkoły Vaubana, otoczone suchą fosą, w kilku strategicznych punktach wzmocnione rawelinami. Kilkukrotnie użyte bojowo, zachowane w bardzo dobrym stanie^[11].

Budynki mieszkalne i użyteczności publicznej |

• 
  Ratusz (Ayuntamiento) – obiekt z XVI w. w stylu renesansowym. Na początku XX w. gruntownie przebudowany – budynek obniżono o jedną kondygnację i dobudowano skrzydło południowe^[11].


• 
  Casa de los Vázquez – obiekt z końca XV w., jeden z najbardziej reprezentatywnych budynków miasta, wewnątrz bogate zdobienia ścian kafelkamiazulejo^[11].


• 
  Cuartel de artillería – budynek o funkcji zbrojowni z XVIII w. w stylu barokowym, z dwoma dziedzińcami wewnętrznymi. W czasach pokoju składowano w nim działa używane do obrony twierdzy^[11].


• 
  Palacio de los Águila – największy z pałaców miejskich, pochodzący z wieku XVI-XVII. W środku znajduje się dziedziniec, z dwoma poziomami krużganków z bogatymi zdobieniami rzeźbiarskimi o tematyce mitologicznej i groteskowej^[11].


• 
  Inne budynki z XVI-XVIII w., min. Casa de la Cadena, Palacio Episcopal, Casa de la Marquesa de Cartago, Casa de los Miranda, Palacio de Moctezuma, Palacio de Ávila y Tiedra, Palacio de los Condes de Alba de Yeltes, Casa del Primer Marqués de Cerralbo, Casa de los Gómez de Silva, Casa de los Cuernos, Casa de los Chaves o del Cañón, Antigua Audiencia y Cárcel, Casa de los Miranda-Ocampo, etc. w stylach: renesansowym, barokowym i klasycystycznym^[11].

Inne |

• 
  Puente Mayor – kamienny most nad rzeką Aguedą o siedmiu przęsłach łukowych. Istniał on w tym miejscu już w czasach rzymskich, jednak pierwsze źródła pisane wspominające konstrukcję pochodzą z lat 1458-1460. W XVI wieku część obiektu była zbudowana z drewna, w wiekach XVII-XVIII most był przebudowywany (między innymi w tym ostatnim stuleciu zostały dobudowane trzy łuki od strony miasta)^[11].


• 
  Verraco – kamienna rzeźba zoomorficzna pochodząca z epoki żelaza (IV w. p.n.e.), pozostałość po ludzie Wettonów^[11].

Kultura |

Jeden z eksponatów z Muzeum Nocników

Teatry |

• Teatro Nuevo Fernando Arrabal

Muzea |

• 
  Muzeum Diecezjalno-Katedralne (Museo Diocesano y Catedralico) – zawiera kolekcję rzeźby i obrazów, sztuki złotniczej, szat i naczyń liturgicznych. Obejmuje również zwiedzanie katedry^[9][13].


• 
  Muzeum Fortyfikacji (Museo de las Fortificaciones) – zajmuje dwa dawne budynki warty zlokalizowane przy bramach miejskich, zawiera również ekspozycję plenerową. Zaprezentowano w nim ewolucję budowli obronnych od czasów prehistorycznych do XVIII w. w formie makiet, planów, mundurów i prezentacji audiowizualnych^[13][14].


• 
  Muzeum Nocników (Museo del Orinal) – jedyne tego typu muzeum na świecie, zawiera kolekcję ponad 1300 nocników z okresu od XIII do XX w. pochodzących z całego świata (również z Polski)^[13][15].

Sport |

W mieście działa klub piłkarski Ciudad Rodrigo Club de Futbol. Aktualnie gra on w Pierwszej Lidze Regionalnej Castilla i León (Primera División Regional Aficionados de Castilla y León)^[16].

Transport |

Ciudad Rodrigo leży przy autostradzie A-62 biegnącej z Kastylii do północnej Portugalii. W mieście znajduje się stacja kolejowa oraz dworzec autobusowy^[17]. Najbliższe lotnisko – Port lotniczy Salamanka-Matacán jest położony około 109 km od miasta.

Miasta partnerskie |

• 
  Aveiro – Portugalia ^[18]
  

Przypisy |

p • d • e Gminy prowincji Salamanka Abusejo Agallas Ahigal de los Aceiteros Ahigal de Villarino La Alameda de Gardón La Alamedilla Alaraz Alba de Tormes Alba de Yeltes La Alberca La Alberguería de Argañán Alconada Aldea del Obispo Aldeacipreste Aldeadávila de la Ribera Aldealengua Aldeanueva de Figueroa Aldeanueva de la Sierra Aldearrodrigo Aldearrubia Aldeaseca de Alba Aldeaseca de la Frontera Aldeatejada Aldeavieja de Tormes Aldehuela de la Bóveda Aldehuela de Yeltes Almenara de Tormes Almendra Anaya de Alba Añover de Tormes Arabayona de Mógica Arapiles Arcediano El Arco Armenteros La Atalaya Babilafuente Bañobárez Barbadillo Barbalos Barceo Barruecopardo La Bastida Béjar Beleña Bermellar Berrocal de Huebra Berrocal de Salvatierra Boada El Bodón Bogajo La Bouza Bóveda del Río Almar Brincones Buenamadre Buenavista El Cabaco La Cabeza de Béjar Cabeza del Caballo Cabezabellosa de la Calzada Cabrerizos Cabrillas Calvarrasa de Abajo Calvarrasa de Arriba La Calzada de Béjar Calzada de Don Diego Calzada de Valdunciel Campillo de Azaba El Campo de Peñaranda Candelario Canillas de Abajo Cantagallo Cantalapiedra Cantalpino Cantaracillo Carbajosa de la Sagrada Carpio de Azaba Carrascal de Barregas Carrascal del Obispo Casafranca Las Casas del Conde Casillas de Flores Castellanos de Moriscos Castellanos de Villiquera Castillejo de Martín Viejo Castraz Cepeda Cereceda de la Sierra Cerezal de Peñahorcada Cerralbo El Cerro Cespedosa de Tormes Chagarcía Medianero Cilleros de la Bastida Cipérez Ciudad Rodrigo Coca de Alba Colmenar de Montemayor Cordovilla Cristóbal El Cubo de Don Sancho Dios le Guarde Doñinos de Ledesma Doñinos de Salamanca Ejeme La Encina Encina de San Silvestre Encinas de Abajo Encinas de Arriba Encinasola de los Comendadores Endrinal Escurial de la Sierra Espadaña Espeja Espino de la Orbada Florida de Liébana Forfoleda Frades de la Sierra La Fregeneda Fresnedoso Fresno Alhándiga La Fuente de San Esteban Fuenteguinaldo Fuenteliante Fuenterroble de Salvatierra Fuentes de Béjar Fuentes de Oñoro Gajates Galindo y Perahuy Galinduste Galisancho Gallegos de Argañán Gallegos de Solmirón Garcibuey Garcihernández Garcirrey Gejuelo del Barro Golpejas Gomecello Guadramiro Guijo de Ávila Guijuelo Herguijuela de Ciudad Rodrigo Herguijuela de la Sierra Herguijuela del Campo Hinojosa de Duero Horcajo de Montemayor Horcajo Medianero La Hoya Huerta Iruelos Ituero de Azaba Juzbado Lagunilla Larrodrigo Ledesma Ledrada Linares de Riofrío Lumbrales Machacón Macotera Madroñal El Maíllo Malpartida Mancera de Abajo El Manzano Martiago Martín de Yeltes Martinamor Masueco La Mata de Ledesma Matilla de los Caños del Río La Maya Membribe de la Sierra Mieza El Milano Miranda de Azán Miranda del Castañar Mogarraz Molinillo Monforte de la Sierra Monleón Monleras Monsagro Montejo Montemayor del Río Monterrubio de Armuña Monterrubio de la Sierra Morasverdes Morille Moríñigo Moriscos Moronta Mozárbez Narros de Matalayegua Nava de Béjar Nava de Francia Nava de Sotrobal Navacarros Navales Navalmoral de Béjar Navamorales Navarredonda de la Rinconada Navasfrías Negrilla de Palencia Olmedo de Camaces La Orbada Pajares de la Laguna Palacios del Arzobispo Palaciosrubios Palencia de Negrilla Parada de Arriba Parada de Rubiales Paradinas de San Juan Pastores El Payo Pedraza de Alba Pedrosillo de Alba Pedrosillo de los Aires Pedrosillo el Ralo El Pedroso de la Armuña Pelabravo Pelarrodríguez Pelayos La Peña Peñacaballera Peñaparda Peñaranda de Bracamonte Peñarandilla Peralejos de Abajo Peralejos de Arriba Pereña de la Ribera Peromingo Pinedas El Pino de Tormes Pitiegua Pizarral Poveda de las Cintas Pozos de Hinojo Puebla de Azaba Puebla de San Medel Puebla de Yeltes Puente del Congosto Puertas Puerto de Béjar Puerto Seguro Rágama La Redonda Retortillo La Rinconada de la Sierra Robleda Robliza de Cojos Rollán Saelices el Chico La Sagrada El Sahugo Salamanka Saldeana Salmoral Salvatierra de Tormes San Cristóbal de la Cuesta San Esteban de la Sierra San Felices de los Gallegos San Martín del Castañar San Miguel de Valero San Miguel del Robledo San Morales San Muñoz San Pedro de Rozados San Pedro del Valle San Pelayo de Guareña Sanchón de la Ribera Sanchón de la Sagrada Sanchotello Sancti-Spíritus Sando Santa María de Sando Santa Marta de Tormes Santiago de la Puebla Santibáñez de Béjar Santibáñez de la Sierra Santiz Los Santos Sardón de los Frailes Saucelle Sepulcro-Hilario Sequeros Serradilla del Arroyo Serradilla del Llano La Sierpe Sieteiglesias de Tormes Sobradillo Sorihuela Sotoserrano Tabera de Abajo La Tala Tamames Tarazona de Guareña Tardáguila El Tejado Tejeda y Segoyuela Tenebrón Terradillos Topas Tordillos El Tornadizo Torresmenudas Trabanca Tremedal de Tormes Valdecarros Valdefuentes de Sangusín Valdehijaderos Valdelacasa Valdelageve Valdelosa Valdemierque Valderrodrigo Valdunciel Valero Vallejera de Riofrío Valsalabroso Valverde de Valdelacasa Valverdón Vecinos Vega de Tirados Las Veguillas La Vellés Ventosa del Río Almar La Vídola Villaflores Villagonzalo de Tormes Villalba de los Llanos Villamayor Villanueva del Conde Villar de Argañán Villar de Ciervo Villar de Gallimazo Villar de la Yegua Villar de Peralonso Villar de Samaniego Villares de la Reina Villares de Yeltes Villarino de los Aires Villarmayor Villarmuerto Villasbuenas Villasdardo Villaseco de los Gamitos Villaseco de los Reyes Villasrubias Villaverde de Guareña Villavieja de Yeltes Villoria Villoruela Vilvestre Vitigudino Yecla de Yeltes Zamarra Zamayón Zarapicos La Zarza de Pumareda Zorita de la Frontera