Miejscowość
Buntowo będące miejscowością o statusie wsi
Kraków będący miejscowością o statusie miasta
Miejscowość – każde skupisko ludności, niezależnie od liczby zabudowań i gęstości zabudowy i liczby ludności, odróżniające się od innych skupisk urzędową lub zwyczajową nazwą własną[1].
Spis treści
1 Miejscowości w Polsce
1.1 Okres międzywojenny
2 Zobacz też
3 Przypisy
4 Linki zewnętrzne
Miejscowości w Polsce |
Miejscowość to w Polsce w ujęciu ustawowym „jednostka osadnicza lub inny obszar zabudowany odróżniający się od innych miejscowości odrębną nazwą, a przy jednakowej nazwie, odmiennym określeniem ich rodzaju”[2]. Natomiast w celach statystycznych, przy ustalaniu wykazu nazw miejscowości oraz nazw ich części integralnych przyjęto, że terminem tym określa się każde skupisko ludności, niezależnie od liczby zabudowań i gęstości zabudowy i liczby ludności; przy czym miejscowość musi się odróżniać od innych skupisk (szczególnie sąsiednich) odrębną nazwą urzędową, a przy nazwie identycznej, odmiennym określeniem skupiska (np. wieś, kolonia, osada itp.)[3].
Ustawa wyróżnia miejscowości niezamieszkane, czyli takie w których nie przebywa stale lub nie jest zameldowana na pobyt stały co najmniej jedna osoba, oraz zamieszkane, czyli takie w których przebywa lub jest zameldowana na pobyt stały co najmniej jedna osoba[2], a także rodzaje miejscowości, które określają ich charakter ukształtowany w procesie rozwoju osadnictwa, w szczególności: miasto, osiedle, wieś, osada, kolonia, przysiółek i ich części (np. część miasta, część wsi)[2]. Uszczegółowienie rodzajów miejscowości zawiera schemat aplikacyjny zawarty w załączniku do rozporządzenia z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, w którym wyróżniono następujące rodzaje miejscowości: leśniczówka (rodzaj osady leśnej), gajówka (rodzaj osady leśnej), kolonia, przysiółek, osiedle, osada młyńska, osada leśna, osada rybacka, osada kolejowa, osada po byłym PGR, osada, miasto, wieś, inny[4].
Zgodnie z rozporządzeniem z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części w Polsce istnieje 103225 nazwanych miejscowości pogrupowanych w 23 rodzaje[5]. Samodzielnych miejscowości (miast, wsi, kolonii, przysiółków, osiedli, osad, osad leśnych, schronisk turystycznych) jest 53464[6].
W 2015 było 103 086 miejscowości z czego 53 445 miejscowości podstawowych[7].
| Rodzaj miejscowości | Liczebność 2013 | Liczebność 2015[7] |
|---|---|---|
| część kolonii | 202 | 200 |
| część miasta | 6708 | 6710 |
| część osady | 10 | 10 |
| część wsi | 36349 | 36262 |
| kolonia | 2220 | 2203 |
| kolonia kolonii | 11 | 11 |
| kolonia osady | 6 | 6 |
| kolonia wsi | 979 | 974 |
| miasto | 908 | 915 |
| osada | 5136 | 5132 |
| osada kolonii | 1 | 0 |
| osada leśna | 1988 | 1966 |
| osada leśna wsi | 227 | 224 |
| osada osady | 2 | 3 |
| osada wsi | 524 | 520 |
| osiedle | 3 | 5 |
| osiedle wsi | 5 | 5 |
| przysiółek | 136 | 133 |
| przysiółek kolonii | 41 | 41 |
| przysiółek osady | 56 | 56 |
| przysiółek wsi | 4640 | 4619 |
| schronisko turystyczne | 22 | 22 |
| wieś | 43051 | 43069 |
Okres międzywojenny |
W okresie międzywojennym kwestia ustalania rodzaju miejscowości nie była formalnie uregulowana, a w poszczególnych częściach kraju rodzaje miejscowości stosowane były zwyczajowo i niejednolicie[8].
W 1933 r. Skorowidz miejscowości RP, będący publikacją prywatną, podawał takie rodzaje miejscowości (wtedy charakter miejscowości), jak:
borostwo, browar, cegielnia, cukrownia, domek łąkowy, domek przewozowy, domek szosowy, dwór, folwark, futor, gajówka, gorzelnia, klasztor, kolonia, kopalnia, koszary, latarnia morska, lecznica, letnisko, leśnictwo, leśniczówka, miasteczko, miasto, nadleśnictwo, obszar dworski, obóz warowny, okolica, osada, osada fabryczna, osada leśna, osada miejska, osada młyńska, osada pałacowa, osada wojskowa, osiedle, plebania, probostwo, przedmieście, przysiółek, przystanek kolejowy, pustkowie, smolarnia, stacja kolejowa, szpital epidemiczny, tartak, torfiarnia, twierdza, uzdrowisko, uroczysko, wieś, więzienie, zaścianek, zakład kąpielowy, zakład poprawczy, zakład wychowawczy[9].
Wydany w 1938 r. tom 1 urzędowego Wykazu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, obejmującego województwo wileńskie, uwzględniał rodzaje miejscowości takie jak: cegielnia, folwark (i część folwarku), futor, futory, gajówka, karczma, kolonia (i część kolonii), koszarka kolejowa, leśniczówka, letnisko, majątek (i część majątku), miasteczko, miasto (i część miasta), młyn, nadleśnictwo, okolica, osada (i część osady), osada fabryczna, osada leśna, osada młyńska, osada wojskowa, papiernia, parcele (i część parceli), plebania, przedmieście (i część przedmieścia), przystanek kolejowy, schronisko turystyczne, smolarnia, stacja kolejowa, tartak, terpentyniarnia, uroczysko, wieś (i część wsi), zaścianek (i część zaścianka)[8].
Zobacz też |
- jednostka pomocnicza gminy
- część miejscowości
- miejscowość statystyczna
Przypisy |
↑ Anna Runge, Jerzy Runge: Słownik pojęć z geografii społeczno-ekonomicznej. Videograf Edukacja, 2008, s. 200. ISBN 978-83-60763-48-3.
↑ abc Art. 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2003 r. nr 166, poz. 1612).
↑ „Wiadomości statystyczne”. 41 (7-12), s. 40, 1996. Polskie Wyd. Gospodarcze. ISSN 0043-518X.
↑ Rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów (Dz.U. z 2012 r. poz. 125).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ Nieco inne dane podawał wcześniejszy (kwietniowy) projekt rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części w Polsce: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI1 z dnia 13.04.2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części – PROJEKT. , 2012-04-13. Minister Administracji i Cyfryzacji.
↑ ab Urzędowe nazwy miejscowości (2012, 2015). [dostęp 2017-10-07].
↑ ab Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom 1. Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 81.
↑ Tadeusz Bystrzycki (oprac.): Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych. Przemyśl – Warszawa: Wydawnictwo Książnicy Naukowej, 1933?, s. 1834.
Linki zewnętrzne |
- odmiana nazw polskich miejscowości
