Letalnica
| ||
Punkt konstrukcyjny K200 | ||
 | ||
Państwo |  Słowenia | |
| Miejscowość | Planica | |
| Data otwarcia | 21 marca 1969 | |
Rozmiar skoczni (HS) | 240 m | |
Igelit | brak | |
| Rekord | 251,5 m | |
| (2017-03-25) |  Kamil Stoch | |
| Najdłuższy skok | 253,5 m | |
| (2018-03-22) |  Gregor Schlierenzauer | |
| Kluby | SD Planica | |
Położenie na mapie Słowenii   Letalnica | ||
46°28′35,46″N 13°43′10,76″E/46,476516 13,719655 | ||
Skocznia podczas konkursu
Letalnica podczas finałowych zawodów PŚ w 2015 roku
Letalnica braci Gorišek (dawniej Velikanka, słoweń. olbrzymka) – mamucia skocznia narciarska, położona w dolinie Planica w Alpach Julijskich w Słowenii. Wspólnie z Vikersundbakken, jest największą skocznią narciarską na świecie pod względem umiejscowienia rozmiaru skoczni (HS).
W 2004 roku zmieniono nazwę mamuciej skoczni na Letalnica, co najprościej można przetłumaczyć na skocznia do lotów (skocznia mamucia).
Obiekt nie jest wyposażony w igelit ani w sztuczne oświetlenie, dlatego konkursy rozgrywa się tam zawsze w godzinach porannych i popołudniowych.
Położenie tej skoczni pozwala ze względu na warunki atmosferyczne na rozgrywanie zawodów w godzinach przedpołudniowych. Wówczas, przy słonecznej pogodzie, pojawia się wiatr wiejący ze wschodu o sile w granicach 2–3 m/s.
Skocznia jest wyposażona w zasłony przeciwwietrzne, z możliwością ich zamykania.
W związku z nowymi przepisami Międzynarodowej Federacji Narciarskiej w sezonie 2017/2018 został zmieniony rozmiar skoczni z odległości 225 na 240 metrów[1][2].
Spis treści
1 Historia
1.1 Przebudowa (2013/2015) / Planica Nordic Center
2 Parametry skoczni po przebudowie
3 Lista triumfatorów w konkursach Pucharu Świata
4 Rekordziści skoczni
5 Pozostałe rekordy
6 Skocznia w kulturze
7 Zobacz też
8 Przypisy
9 Linki zewnętrzne
Historia |
Historia skoczni w Planicy sięga lat trzydziestych XX wieku. Wtedy to słoweński inżynier Stanko Bloudek postanowił zbudować skocznię narciarską, na której można by skakać dużo ponad 80 metrów. Pierwszy punkt konstrukcyjny Velikanki był położony na 85. metrze. Bloudek do końca życia planował i projektował nowe koncepcje przebudowy skoczni. Po śmierci inżyniera za modernizację skoczni wzięli się bracia Lado i Janez Gorišek. Aby można było rozbudowywać obiekt, konieczne było zbudowanie skoczni w innym miejscu. Nową Velikankę braci Gorisków wzniesiono więc niedaleko, na innym stoku góry. Od tamtej pory istniały dwie Velikanki – większa Gorisków i mniejsza Bloudka. Do 2004 roku obie nazywały się podobnie (Velikanka oraz Bloudkova velikanka). Bloudkova velikanka po przebudowie w 2012 roku posiada obecnie punkt K na 125 metrze i punkt HS na 139 metrze.
15 marca[potrzebny przypis] 1987 roku, podczas zawodów Pucharu Świata na Velikance, rekord świata w długości skoku (194 m) ustanowił Polak – Piotr Fijas. Rezultat ten nie został pobity przez następne siedem lat. Jest to zarazem do dziś najdłuższy skok w historii tej dyscypliny oddany w stylu klasycznym[3]. Wynik Fijasa wyrównał 24 marca 1991 roku Niemiec, Ralf Gebstedt.
Przed Mistrzostwami Świata w Lotach 1994 skocznia została przebudowana (podniesiono i cofnięto próg skoczni o 10 metrów). Przebudowa ta umożliwiła przekroczenie nieosiągalnej dotychczas bariery 200 metrów. 17 marca 1994 roku pierwszy ustany skok powyżej 200 metrów oddał Fin Toni Nieminen, lądując na 203 metrze (wcześniej Austriak Andreas Goldberger skoczył 202 metry, jednak upadł przy lądowaniu).
Do przebudowy skoczni Vikersundbakken w 2011 Letalnica była największą skocznią narciarską i jednocześnie jedyną skocznią na świecie umożliwiającą oddawanie skoków na odległości przekraczające 230 metrów. Dnia 20 marca 2005 rekord skoczni był bity czterokrotnie. Ostatecznie skokiem na odległość 239 m nowy rekord ustanowił Bjørn Einar Romøren. Jednak najdłuższy skok na tym obiekcie oddał Janne Ahonen, który tego samego dnia uzyskał 240 m, jednak upadł i próba ta nie została zaliczona jako skok rekordowy. Zawody te zostały uznane przez obserwatorów, a w szczególności przez media, za jedne z najbardziej emocjonujących zawodów w historii skoków narciarskich[4]. W 2009, przed Mistrzostwami Świata w Lotach 2010, profil zeskoku został zmodernizowany[5].
W sezonie 2013/14 po raz pierwszy od 16 lat nie został zorganizowany konkurs na tej skoczni, zawody zostały przeniesione na Bloudkovą Velikankę, gdzie po raz ostatni zawody PŚ odbywały się w sezonie 1997/98.
Przebudowa (2013/2015) / Planica Nordic Center |
W lecie 2013 roku rozpoczęła się kolejna przebudowa Letalnicy w ramach powstającego kompleksu sportowego Planica Nordic Center (kompleks otwarto w grudniu 2015 roku). Przebudowa tej skoczni objęła budowę nowej wieży najazdowej (próg jest umiejscowiony 5 metrów wyżej i cofnięty o ok. 10 metrów), zmianę profilu zeskoku oraz budowę nowej wieży dla kamer. Przebudowę zakończono w lutym 2015 roku, a w jej wyniku możliwe są skoki 250-metrowe[6]. Po przebudowie punkt konstrukcyjny wynosi 200 metrów, a rozmiar skoczni – 225 metrów.
Pierwsze zawody na przebudowanej Letalnicy odbyły się w dniach 20–22 marca 2015 roku. 20 marca 2015 nowy rekord skoczni ustanowił Peter Prevc, uzyskując 248,5 m.
25 marca 2017 Stefan Kraft ustanowił rekord skoczni skacząc na odległość 251 m. W następnym skoku Kamil Stoch poprawił ten rekord o pół metra, jednocześnie ustanawiając nieoficjalny rekord Polski w długości lotu.
Parametry skoczni po przebudowie |
Punkt konstrukcyjny: 200 m
Wielkość skoczni (HS): 240 m
Długość najazdu: 133.8 m
Nachylenie najazdu: 35.1°
Nachylenie progu: 11°-11.5°
Długość progu: 8.00 m
Wysokość progu: 2.93 m
Nachylenie zeskoku: 35.6°/33.2°/30.6°
Lista triumfatorów w konkursach Pucharu Świata |
| Data | Skocznia | Zawody | 1. miejsce | 2. miejsce | 3. miejsce |
|---|---|---|---|---|---|
| 21–23 marca 1969 | K-153 | brak danych |  Jiří Raška |  Bjørn Wirkola |  Manfred Wolf |
| 26 marca 1972 | K-165 | MŚwLN |  Walter Steiner | Heinz Wosipiwo | Jiří Raška |
| 15–17 marca 1974 | K-165 | brak danych | Walter Steiner |  Esko Rautionaho | Dag Fossum |
| 18–20 marca 1977 | K-165 | brak danych | Reinhold Bachler | Thomas Meisinger | Ladislav Jirásko |
| 17–18 marca 1979 | K-185 | MŚwLN | Armin Kogler | Axel Zitzmann | Piotr Fijas |
| 16–17 marca 1985 | K-185 | MŚwLN | Matti Nykänen | Jens Weißflog | Pavel Ploc |
| 14 marca 1987 | K-185 | PŚ | Andreas Felder | Ole Gunnar Fidjestøl |  Thomas Klauser |
| 15 marca 1987 | K-185 | PŚ | Ole Gunnar Fidjestøl |  Matjaž Zupan | Piotr Fijas |
| 23 marca 1991 | K-185 | PŚ |  Staffan Tällberg | Stefan Zünd | André Kiesewetter |
| 24 marca 1991 | K-185 | PŚ | Ralf Gebstedt | Stefan Horngacher | Dieter Thoma |
| 20 marca 1994 | K-185 | MŚwLN / PŚ | Jaroslav Sakala | Espen Bredesen |  Roberto Cecon |
| 22 marca 1997 | K-185 | PŚ |  Takanobu Okabe | Kazuyoshi Funaki | Jani Soininen |
| 23 marca 1997 | K-185 | PŚ | Akira Higashi | Primož Peterka | Lasse Ottesen |
| 19 marca 1999 | K-185 | PŚ | Martin Schmitt | Kazuyoshi Funaki | Christof Duffner |
| 20 marca 1999 | K-185 | PŚ | Hideharu Miyahira | Martin Schmitt | Noriaki Kasai |
| 21 marca 1999 | K-185 | PŚ | Noriaki Kasai | Hideharu Miyahira | Martin Schmitt |
| 18 marca 2000 | K-185 | PŚ-D | Niemcy Sven Hannawald Hansjörg Jäkle Martin Schmitt Michael Uhrmann | Finlandia Ville Kantee Risto Jussilainen Jani Soininen Janne Ahonen | Japonia Takanobu Okabe Kazuyoshi Funaki Hideharu Miyahira Noriaki Kasai |
| 19 marca 2000 | K-185 | PŚ | Sven Hannawald | Janne Ahonen | Andreas Goldberger |
| 17 marca 2001 | K-185 | PŚ-D | Finlandia Jussi Hautamäki Risto Jussilainen Tami Kiuru Veli-Matti Lindström | Austria Wolfgang Loitzl Andreas Goldberger Martin Koch Stefan Horngacher | Japonia Hideharu Miyahira Kazuya Yoshioka Masahiko Harada Noriaki Kasai |
| 18 marca 2001 | K-185 | PŚ | Martin Schmitt | Risto Jussilainen | Tommy Ingebrigtsen |
| 23 marca 2002 | K-185 | PŚ-D | Finlandia Matti Hautamäki Veli-Matti Lindström Risto Jussilainen Janne Ahonen | Niemcy Christof Duffner Martin Schmitt Michael Uhrmann Sven Hannawald | Austria Martin Koch Andreas Widhölzl Andreas Goldberger Wolfgang Loitzl |
| 24 marca 2002 | K-185 | PŚ | zawody odwołane z powodu złych warunków pogodowych | ||
| 21 marca 2003 | K-185 | PŚ-D | Finlandia Veli-Matti Lindström Janne Ahonen Tami Kiuru Matti Hautamäki | Norwegia Henning Stensrud Bjørn Einar Romøren Roar Ljøkelsøy Tommy Ingebrigtsen | Austria Thomas Morgenstern Stefan Thurnbichler Florian Liegl Andreas Widhölzl |
| 22 marca 2003 | K-185 | PŚ | Matti Hautamäki | Adam Małysz | Martin Höllwarth |
| 23 marca 2003 | K-185 | PŚ | Matti Hautamäki | Sven Hannawald | Hideharu Miyahira |
| 20–21 lutego 2004 | K-185 | MŚwLN-I | Roar Ljøkelsøy | Janne Ahonen | Tami Kiuru |
| 22 lutego 2004 | K-185 | MŚwLN-D | Norwegia Bjørn Einar Romøren Sigurd Pettersen Tommy Ingebrigtsen Roar Ljøkelsøy | Finlandia Tami Kiuru Veli-Matti Lindström Matti Hautamäki Janne Ahonen | Austria Andreas Widhölzl Andreas Goldberger Wolfgang Loitzl Thomas Morgenstern |
| 19 marca 2005 | HS 215 | PŚ | Matti Hautamäki | Andreas Widhölzl | Bjørn Einar Romøren |
| 20 marca 2005 | HS 215 | PŚ | Bjørn Einar Romøren | Roar Ljøkelsøy | Andreas Widhölzl |
| 18 marca 2006 | HS 215 | PŚ | Bjørn Einar Romøren | Roar Ljøkelsøy | Martin Koch |
| 19 marca 2006 | HS 215 | PŚ | Janne Happonen | Martin Koch | Robert Kranjec |
| 23 marca 2007 | HS 215 | PŚ | Adam Małysz | Simon Ammann | Jernej Damjan |
| 24 marca 2007 | HS 215 | PŚ | Adam Małysz | Anders Jacobsen | Martin Koch |
| 25 marca 2007 | HS 215 | PŚ | Adam Małysz | Simon Ammann | Martin Koch |
| 14 marca 2008 | HS 215 | PŚ | Gregor Schlierenzauer | Janne Ahonen | Bjørn Einar Romøren |
| 15 marca 2008 | HS 215 | PŚ-D | Norwegia Tom Hilde Johan Remen Evensen Anders Jacobsen Anders Bardal | Finlandia Janne Happonen Matti Hautamäki Jussi Hautamäki Janne Ahonen | Austria Martin Koch Thomas Morgenstern Andreas Kofler Gregor Schlierenzauer |
| 16 marca 2008 | HS 215 | PŚ | Gregor Schlierenzauer | Martin Koch | Janne Happonen |
| 20 marca 2009 | HS 215 | PŚ | Gregor Schlierenzauer | Adam Małysz |  Dmitrij Wasiljew |
| 21 marca 2009 | HS 215 | PŚ-D | Norwegia Tom Hilde Johan Remen Evensen Anders Jacobsen Anders Bardal | Polska Kamil Stoch Łukasz Rutkowski Stefan Hula Adam Małysz | Rosja Dienis Korniłow Pavel Karelin Ilja Roslakow Dmitrij Wasiljew |
| 22 marca 2009 | HS 215 | PŚ | Harri Olli | Adam Małysz | Simon Ammann Robert Kranjec |
| 19–20 marca 2010 | HS 215 | MŚwLN-I | Simon Ammann | Gregor Schlierenzauer | Anders Jacobsen |
| 21 marca 2010 | HS 215 | MŚwLN-D | Austria Wolfgang Loitzl Thomas Morgenstern Martin Koch Gregor Schlierenzauer | Norwegia Anders Jacobsen Anders Bardal Johan Remen Evensen Bjørn Einar Romøren | Finlandia Janne Happonen Olli Muotka Matti Hautamäki Harri Olli |
| 18 marca 2011 | HS 215 | PŚ | Gregor Schlierenzauer | Thomas Morgenstern | Martin Koch |
| 19 marca 2011 | HS 215 | PŚ-D | Austria Thomas Morgenstern Andreas Kofler Martin Koch Gregor Schlierenzauer | Norwegia Anders Bardal Johan Remen Evensen Bjørn Einar Romøren Tom Hilde | Słowenia Peter Prevc Jernej Damjan Jurij Tepeš Robert Kranjec |
| 20 marca 2011 | HS 215 | PŚ | Kamil Stoch | Robert Kranjec | Adam Małysz |
| 16 marca 2012 | HS 215 | PŚ | Robert Kranjec | Simon Ammann | Martin Koch |
| 17 marca 2012 | HS 215 | PŚ-D | Austria Thomas Morgenstern Andreas Kofler Gregor Schlierenzauer Martin Koch | Norwegia Rune Velta Anders Fannemel Bjørn Einar Romøren Anders Bardal | Niemcy Maximilian Mechler Severin Freund Andreas Wank Richard Freitag |
| 18 marca 2012 | HS 215 | PŚ | Martin Koch | Simon Ammann | Robert Kranjec |
| 22 marca 2013 | HS 215 | PŚ | Gregor Schlierenzauer | Peter Prevc | Piotr Żyła |
| 23 marca 2013 | HS 215 | PŚ-D | Słowenia Jurij Tepeš Peter Prevc Andraž Pograjc Robert Kranjec | Norwegia Rune Velta Kim René Elverum Sorsell Anders Bardal Andreas Stjernen | Austria Wolfgang Loitzl Stefan Kraft Martin Koch Gregor Schlierenzauer |
| 24 marca 2013 | HS 215 | PŚ | Jurij Tepeš | Rune Velta | Peter Prevc |
| 20 marca 2015 | HS 225 | PŚ | Peter Prevc | Jurij Tepeš | Stefan Kraft |
| 21 marca 2015 | HS 225 | PŚ-D | Słowenia Jurij Tepeš Anže Semenič Robert Kranjec Peter Prevc | Austria Stefan Kraft Michael Hayböck Manuel Fettner Gregor Schlierenzauer | Norwegia Johann André Forfang Kenneth Gangnes Anders Fannemel Rune Velta |
| 22 marca 2015 | HS 225 | PŚ | Jurij Tepeš | Peter Prevc | Rune Velta |
| 17 marca 2016 | HS 225 | PŚ | Peter Prevc | Johann André Forfang | Robert Kranjec |
| 18 marca 2016 | HS 225 | PŚ | Robert Kranjec | Peter Prevc | Johann André Forfang |
| 19 marca 2016 | HS 225 | PŚ-D | Norwegia Daniel-André Tande Johann André Forfang Anders Fannemel Kenneth Gangnes | Słowenia Anže Semenič Robert Kranjec Jurij Tepes Peter Prevc | Austria Manuel Poppinger Manuel Fettner Stefan Kraft Michael Hayböck |
| 20 marca 2016 | HS 225 | PŚ | Peter Prevc | Robert Kranjec | Johann André Forfang |
| 24 marca 2017 | HS 225 | PŚ | Stefan Kraft | Andreas Wellinger | Markus Eisenbichler |
| 25 marca 2017 | HS 225 | PŚ-D | Norwegia Robert Johansson Johann André Forfang Anders Fannemel Andreas Stjernen | Niemcy Markus Eisenbichler Richard Freitag Karl Geiger Andreas Wellinger | Polska Piotr Żyła Dawid Kubacki Maciej Kot Kamil Stoch |
| 26 marca 2017 | HS 225 | PŚ | Stefan Kraft | Andreas Wellinger | Noriaki Kasai |
| 23 marca 2018 | HS 240 | PŚ | Kamil Stoch | Johann André Forfang | Stefan Kraft |
| 24 marca 2018 | HS 240 | PŚ-D | Norwegia Daniel-André Tande Andreas Stjernen Robert Johansson Johann André Forfang | Niemcy Markus Eisenbichler Stephan Leyhe Andreas Wellinger Richard Freitag | Słowenia Domen Prevc Robert Kranjec Anže Semenič Peter Prevc |
| 25 marca 2018 | HS 240 | PŚ | Kamil Stoch | Stefan Kraft | Daniel-André Tande |
Skocznia
*MŚwLN – Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich; PŚ – Puchar Świata; D – Konkurs Drużynowy; I – Konkurs Indywidualny
Skocznia latem
Rekordziści skoczni |
Skocznia, widok z góry
Zeskok skoczni
|
|
Pozostałe rekordy |
- Po raz pierwszy w historii zostały przeprowadzone Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich na tej skoczni w 1972 roku.
- Pomiędzy 80 tys. a 100 tys. kibiców zgromadziło się w czasie sobotniego konkursu Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich w roku 1985, co jest największą widownią pojedynczego konkursu Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich w historii.
- 17 marca 1994 roku Andreas Goldberger osiągnął 202 m, zostając pierwszym człowiekiem w historii, który skoczył ponad 200 metrów; skoku nie uznano, ponieważ Goldberger podparł skok przy lądowaniu.
- 17 marca 1994 roku Toni Nieminen osiągnął 203 m ustając skok bez podpórki i oficjalnie został pierwszym człowiekiem w historii, który skoczył ponad 200 metrów.
- 22 marca 1997 roku na skoczni zgromadziło się 70 tys. kibiców, co jest największą widownią pojedynczego konkursu Pucharu Świata.
- 18 marca 2000 roku, po raz pierwszy w historii został przeprowadzony konkurs Drużynowego Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.
- 30 oficjalnych rekordów było ustanawianych na tej skoczni.
- 11 nieuznanych rekordów świata (przez upadek, podpórkę przy lądowaniu) było ustanawianych na tej skoczni.
- 6-krotnie zorganizowano Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich.
- 33-krotnie zorganizowano indywidualne konkursy Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.
- 9-krotnie zorganizowano drużynowe konkursy Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.
Skocznia w kulturze |
O skoczni opowiada piosenka Planica, Planica słoweńskiego zespołu folkowego Ansambel bratov Avsenik. Piosenka ta po raz pierwszy została wykonana 15 marca 1979 roku podczas otwarcia Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich 1979.
Zobacz też |
- Bloudkova velikanka
- Srednija velikanka
Przypisy |
↑ Adam Bucholz: Planica i Vikersund z HS240. FIS ujednolica przepisy o rozmiarach obiektów. skijumping.pl, 2017-11-16. [dostęp 2017-11-21].
↑ Homologated Jumping Hills (ang.). fis-ski.com, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-21].
↑ Adam Bucholz: Historia konkursów Pucharu Świata na Letalnicy. skijumping.pl. [dostęp 2013-03-20].
↑ Finał PŚ Drama i rekordy. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2014-09-24].
↑ Łukasz Kruczek – miałem problem z wyborem. skijumping.pl. [dostęp 2010-03-27].
↑ Konkursy skoków narciarskich w Planicy. [dostęp 2013-07-25].
Linki zewnętrzne |
Sylwetka skoczni na skisprugschanzen.com (de/en/pl)
Strona internetowa klubu SD Planica (sl/en)
| ||||||||||
| ||||
