Egftnjytyk

; ;	; Letalnica;
	; Letalnica;
	; Punkt konstrukcyjny K200;
	; ; ;
; Państwo;	; Słowenia;
Miejscowość;	; Planica;
Data otwarcia;	21 marca 1969;
; Rozmiar skoczni (HS);	240 m;
; Igelit;	brak;
Rekord;	251,5 m;
(2017-03-25);	; Kamil Stoch;
Najdłuższy skok;	253,5 m;
(2018-03-22);	; Gregor Schlierenzauer;
Kluby;	; SD Planica;
	; ; Położenie na mapie Słowenii; ; ; ; Letalnica; ; ; ;
	; 46°28′35,46″N 13°43′10,76″E/46,476516 13,719655;

Skocznia podczas konkursu

Letalnica podczas finałowych zawodów PŚ w 2015 roku

Letalnica braci Gorišek (dawniej Velikanka, słoweń. olbrzymka) – mamucia skocznia narciarska, położona w dolinie Planica w Alpach Julijskich w Słowenii. Wspólnie z Vikersundbakken, jest największą skocznią narciarską na świecie pod względem umiejscowienia rozmiaru skoczni (HS).

W 2004 roku zmieniono nazwę mamuciej skoczni na Letalnica, co najprościej można przetłumaczyć na skocznia do lotów (skocznia mamucia).

Obiekt nie jest wyposażony w igelit ani w sztuczne oświetlenie, dlatego konkursy rozgrywa się tam zawsze w godzinach porannych i popołudniowych.

Położenie tej skoczni pozwala ze względu na warunki atmosferyczne na rozgrywanie zawodów w godzinach przedpołudniowych. Wówczas, przy słonecznej pogodzie, pojawia się wiatr wiejący ze wschodu o sile w granicach 2–3 m/s.

Skocznia jest wyposażona w zasłony przeciwwietrzne, z możliwością ich zamykania.

W związku z nowymi przepisami Międzynarodowej Federacji Narciarskiej w sezonie 2017/2018 został zmieniony rozmiar skoczni z odległości 225 na 240 metrów^[1]^[2].

Spis treści

1 Historia
- 1.1 Przebudowa (2013/2015) / Planica Nordic Center

2 Parametry skoczni po przebudowie

3 Lista triumfatorów w konkursach Pucharu Świata

4 Rekordziści skoczni

5 Pozostałe rekordy

6 Skocznia w kulturze

7 Zobacz też

8 Przypisy

9 Linki zewnętrzne

Historia |

Historia skoczni w Planicy sięga lat trzydziestych XX wieku. Wtedy to słoweński inżynier Stanko Bloudek postanowił zbudować skocznię narciarską, na której można by skakać dużo ponad 80 metrów. Pierwszy punkt konstrukcyjny Velikanki był położony na 85. metrze. Bloudek do końca życia planował i projektował nowe koncepcje przebudowy skoczni. Po śmierci inżyniera za modernizację skoczni wzięli się bracia Lado i Janez Gorišek. Aby można było rozbudowywać obiekt, konieczne było zbudowanie skoczni w innym miejscu. Nową Velikankę braci Gorisków wzniesiono więc niedaleko, na innym stoku góry. Od tamtej pory istniały dwie Velikanki – większa Gorisków i mniejsza Bloudka. Do 2004 roku obie nazywały się podobnie (Velikanka oraz Bloudkova velikanka). Bloudkova velikanka po przebudowie w 2012 roku posiada obecnie punkt K na 125 metrze i punkt HS na 139 metrze.

15 marca^{[potrzebny przypis]} 1987 roku, podczas zawodów Pucharu Świata na Velikance, rekord świata w długości skoku (194 m) ustanowił Polak – Piotr Fijas. Rezultat ten nie został pobity przez następne siedem lat. Jest to zarazem do dziś najdłuższy skok w historii tej dyscypliny oddany w stylu klasycznym^[3]. Wynik Fijasa wyrównał 24 marca 1991 roku Niemiec, Ralf Gebstedt.

Przed Mistrzostwami Świata w Lotach 1994 skocznia została przebudowana (podniesiono i cofnięto próg skoczni o 10 metrów). Przebudowa ta umożliwiła przekroczenie nieosiągalnej dotychczas bariery 200 metrów. 17 marca 1994 roku pierwszy ustany skok powyżej 200 metrów oddał Fin Toni Nieminen, lądując na 203 metrze (wcześniej Austriak Andreas Goldberger skoczył 202 metry, jednak upadł przy lądowaniu).

Do przebudowy skoczni Vikersundbakken w 2011 Letalnica była największą skocznią narciarską i jednocześnie jedyną skocznią na świecie umożliwiającą oddawanie skoków na odległości przekraczające 230 metrów. Dnia 20 marca 2005 rekord skoczni był bity czterokrotnie. Ostatecznie skokiem na odległość 239 m nowy rekord ustanowił Bjørn Einar Romøren. Jednak najdłuższy skok na tym obiekcie oddał Janne Ahonen, który tego samego dnia uzyskał 240 m, jednak upadł i próba ta nie została zaliczona jako skok rekordowy. Zawody te zostały uznane przez obserwatorów, a w szczególności przez media, za jedne z najbardziej emocjonujących zawodów w historii skoków narciarskich^[4]. W 2009, przed Mistrzostwami Świata w Lotach 2010, profil zeskoku został zmodernizowany^[5].

W sezonie 2013/14 po raz pierwszy od 16 lat nie został zorganizowany konkurs na tej skoczni, zawody zostały przeniesione na Bloudkovą Velikankę, gdzie po raz ostatni zawody PŚ odbywały się w sezonie 1997/98.

Przebudowa (2013/2015) / Planica Nordic Center |

W lecie 2013 roku rozpoczęła się kolejna przebudowa Letalnicy w ramach powstającego kompleksu sportowego Planica Nordic Center (kompleks otwarto w grudniu 2015 roku). Przebudowa tej skoczni objęła budowę nowej wieży najazdowej (próg jest umiejscowiony 5 metrów wyżej i cofnięty o ok. 10 metrów), zmianę profilu zeskoku oraz budowę nowej wieży dla kamer. Przebudowę zakończono w lutym 2015 roku, a w jej wyniku możliwe są skoki 250-metrowe^[6]. Po przebudowie punkt konstrukcyjny wynosi 200 metrów, a rozmiar skoczni – 225 metrów.

Pierwsze zawody na przebudowanej Letalnicy odbyły się w dniach 20–22 marca 2015 roku. 20 marca 2015 nowy rekord skoczni ustanowił Peter Prevc, uzyskując 248,5 m.

25 marca 2017 Stefan Kraft ustanowił rekord skoczni skacząc na odległość 251 m. W następnym skoku Kamil Stoch poprawił ten rekord o pół metra, jednocześnie ustanawiając nieoficjalny rekord Polski w długości lotu.

Parametry skoczni po przebudowie |

Punkt konstrukcyjny: 200 m

Wielkość skoczni (HS): 240 m

Długość najazdu: 133.8 m

Nachylenie najazdu: 35.1°

Nachylenie progu: 11°-11.5°

Długość progu: 8.00 m

Wysokość progu: 2.93 m

Nachylenie zeskoku: 35.6°/33.2°/30.6°

Lista triumfatorów w konkursach Pucharu Świata |

Data	Skocznia	Zawody	1. miejsce	2. miejsce	3. miejsce
21–23 marca 1969	K-153	brak danych	Jiří Raška	Bjørn Wirkola	Manfred Wolf
26 marca 1972	K-165	MŚwLN	Walter Steiner	Heinz Wosipiwo	Jiří Raška
15–17 marca 1974	K-165	brak danych	Walter Steiner	Esko Rautionaho	Dag Fossum
18–20 marca 1977	K-165	brak danych	Reinhold Bachler	Thomas Meisinger	Ladislav Jirásko
17–18 marca 1979	K-185	MŚwLN	Armin Kogler	Axel Zitzmann	Piotr Fijas
16–17 marca 1985	K-185	MŚwLN	Matti Nykänen	Jens Weißflog	Pavel Ploc
14 marca 1987	K-185	PŚ	Andreas Felder	Ole Gunnar Fidjestøl	Thomas Klauser
15 marca 1987	K-185	PŚ	Ole Gunnar Fidjestøl	Matjaž Zupan	Piotr Fijas
23 marca 1991	K-185	PŚ	Staffan Tällberg	Stefan Zünd	André Kiesewetter
24 marca 1991	K-185	PŚ	Ralf Gebstedt	Stefan Horngacher	Dieter Thoma
20 marca 1994	K-185	MŚwLN / PŚ	Jaroslav Sakala	Espen Bredesen	Roberto Cecon
22 marca 1997	K-185	PŚ	Takanobu Okabe	Kazuyoshi Funaki	Jani Soininen
23 marca 1997	K-185	PŚ	Akira Higashi	Primož Peterka	Lasse Ottesen
19 marca 1999	K-185	PŚ	Martin Schmitt	Kazuyoshi Funaki	Christof Duffner
20 marca 1999	K-185	PŚ	Hideharu Miyahira	Martin Schmitt	Noriaki Kasai
21 marca 1999	K-185	PŚ	Noriaki Kasai	Hideharu Miyahira	Martin Schmitt
18 marca 2000	K-185	PŚ-D	Niemcy Sven Hannawald Hansjörg Jäkle Martin Schmitt Michael Uhrmann	Finlandia Ville Kantee Risto Jussilainen Jani Soininen Janne Ahonen	Japonia Takanobu Okabe Kazuyoshi Funaki Hideharu Miyahira Noriaki Kasai
19 marca 2000	K-185	PŚ	Sven Hannawald	Janne Ahonen	Andreas Goldberger
17 marca 2001	K-185	PŚ-D	Finlandia Jussi Hautamäki Risto Jussilainen Tami Kiuru Veli-Matti Lindström	Austria Wolfgang Loitzl Andreas Goldberger Martin Koch Stefan Horngacher	Japonia Hideharu Miyahira Kazuya Yoshioka Masahiko Harada Noriaki Kasai
18 marca 2001	K-185	PŚ	Martin Schmitt	Risto Jussilainen	Tommy Ingebrigtsen
23 marca 2002	K-185	PŚ-D	Finlandia Matti Hautamäki Veli-Matti Lindström Risto Jussilainen Janne Ahonen	Niemcy Christof Duffner Martin Schmitt Michael Uhrmann Sven Hannawald	Austria Martin Koch Andreas Widhölzl Andreas Goldberger Wolfgang Loitzl
24 marca 2002	K-185	PŚ	zawody odwołane z powodu złych warunków pogodowych
21 marca 2003	K-185	PŚ-D	Finlandia Veli-Matti Lindström Janne Ahonen Tami Kiuru Matti Hautamäki	Norwegia Henning Stensrud Bjørn Einar Romøren Roar Ljøkelsøy Tommy Ingebrigtsen	Austria Thomas Morgenstern Stefan Thurnbichler Florian Liegl Andreas Widhölzl
22 marca 2003	K-185	PŚ	Matti Hautamäki	Adam Małysz	Martin Höllwarth
23 marca 2003	K-185	PŚ	Matti Hautamäki	Sven Hannawald	Hideharu Miyahira
20–21 lutego 2004	K-185	MŚwLN-I	Roar Ljøkelsøy	Janne Ahonen	Tami Kiuru
22 lutego 2004	K-185	MŚwLN-D	Norwegia Bjørn Einar Romøren Sigurd Pettersen Tommy Ingebrigtsen Roar Ljøkelsøy	Finlandia Tami Kiuru Veli-Matti Lindström Matti Hautamäki Janne Ahonen	Austria Andreas Widhölzl Andreas Goldberger Wolfgang Loitzl Thomas Morgenstern
19 marca 2005	HS 215	PŚ	Matti Hautamäki	Andreas Widhölzl	Bjørn Einar Romøren
20 marca 2005	HS 215	PŚ	Bjørn Einar Romøren	Roar Ljøkelsøy	Andreas Widhölzl
18 marca 2006	HS 215	PŚ	Bjørn Einar Romøren	Roar Ljøkelsøy	Martin Koch
19 marca 2006	HS 215	PŚ	Janne Happonen	Martin Koch	Robert Kranjec
23 marca 2007	HS 215	PŚ	Adam Małysz	Simon Ammann	Jernej Damjan
24 marca 2007	HS 215	PŚ	Adam Małysz	Anders Jacobsen	Martin Koch
25 marca 2007	HS 215	PŚ	Adam Małysz	Simon Ammann	Martin Koch
14 marca 2008	HS 215	PŚ	Gregor Schlierenzauer	Janne Ahonen	Bjørn Einar Romøren
15 marca 2008	HS 215	PŚ-D	Norwegia Tom Hilde Johan Remen Evensen Anders Jacobsen Anders Bardal	Finlandia Janne Happonen Matti Hautamäki Jussi Hautamäki Janne Ahonen	Austria Martin Koch Thomas Morgenstern Andreas Kofler Gregor Schlierenzauer
16 marca 2008	HS 215	PŚ	Gregor Schlierenzauer	Martin Koch	Janne Happonen
20 marca 2009	HS 215	PŚ	Gregor Schlierenzauer	Adam Małysz	Dmitrij Wasiljew
21 marca 2009	HS 215	PŚ-D	Norwegia Tom Hilde Johan Remen Evensen Anders Jacobsen Anders Bardal	Polska Kamil Stoch Łukasz Rutkowski Stefan Hula Adam Małysz	Rosja Dienis Korniłow Pavel Karelin Ilja Roslakow Dmitrij Wasiljew
22 marca 2009	HS 215	PŚ	Harri Olli	Adam Małysz	Simon Ammann Robert Kranjec
19–20 marca 2010	HS 215	MŚwLN-I	Simon Ammann	Gregor Schlierenzauer	Anders Jacobsen
21 marca 2010	HS 215	MŚwLN-D	Austria Wolfgang Loitzl Thomas Morgenstern Martin Koch Gregor Schlierenzauer	Norwegia Anders Jacobsen Anders Bardal Johan Remen Evensen Bjørn Einar Romøren	Finlandia Janne Happonen Olli Muotka Matti Hautamäki Harri Olli
18 marca 2011	HS 215	PŚ	Gregor Schlierenzauer	Thomas Morgenstern	Martin Koch
19 marca 2011	HS 215	PŚ-D	Austria Thomas Morgenstern Andreas Kofler Martin Koch Gregor Schlierenzauer	Norwegia Anders Bardal Johan Remen Evensen Bjørn Einar Romøren Tom Hilde	Słowenia Peter Prevc Jernej Damjan Jurij Tepeš Robert Kranjec
20 marca 2011	HS 215	PŚ	Kamil Stoch	Robert Kranjec	Adam Małysz
16 marca 2012	HS 215	PŚ	Robert Kranjec	Simon Ammann	Martin Koch
17 marca 2012	HS 215	PŚ-D	Austria Thomas Morgenstern Andreas Kofler Gregor Schlierenzauer Martin Koch	Norwegia Rune Velta Anders Fannemel Bjørn Einar Romøren Anders Bardal	Niemcy Maximilian Mechler Severin Freund Andreas Wank Richard Freitag
18 marca 2012	HS 215	PŚ	Martin Koch	Simon Ammann	Robert Kranjec
22 marca 2013	HS 215	PŚ	Gregor Schlierenzauer	Peter Prevc	Piotr Żyła
23 marca 2013	HS 215	PŚ-D	Słowenia Jurij Tepeš Peter Prevc Andraž Pograjc Robert Kranjec	Norwegia Rune Velta Kim René Elverum Sorsell Anders Bardal Andreas Stjernen	Austria Wolfgang Loitzl Stefan Kraft Martin Koch Gregor Schlierenzauer
24 marca 2013	HS 215	PŚ	Jurij Tepeš	Rune Velta	Peter Prevc
20 marca 2015	HS 225	PŚ	Peter Prevc	Jurij Tepeš	Stefan Kraft
21 marca 2015	HS 225	PŚ-D	Słowenia Jurij Tepeš Anže Semenič Robert Kranjec Peter Prevc	Austria Stefan Kraft Michael Hayböck Manuel Fettner Gregor Schlierenzauer	Norwegia Johann André Forfang Kenneth Gangnes Anders Fannemel Rune Velta
22 marca 2015	HS 225	PŚ	Jurij Tepeš	Peter Prevc	Rune Velta
17 marca 2016	HS 225	PŚ	Peter Prevc	Johann André Forfang	Robert Kranjec
18 marca 2016	HS 225	PŚ	Robert Kranjec	Peter Prevc	Johann André Forfang
19 marca 2016	HS 225	PŚ-D	Norwegia Daniel-André Tande Johann André Forfang Anders Fannemel Kenneth Gangnes	Słowenia Anže Semenič Robert Kranjec Jurij Tepes Peter Prevc	Austria Manuel Poppinger Manuel Fettner Stefan Kraft Michael Hayböck
20 marca 2016	HS 225	PŚ	Peter Prevc	Robert Kranjec	Johann André Forfang
24 marca 2017	HS 225	PŚ	Stefan Kraft	Andreas Wellinger	Markus Eisenbichler
25 marca 2017	HS 225	PŚ-D	Norwegia Robert Johansson Johann André Forfang Anders Fannemel Andreas Stjernen	Niemcy Markus Eisenbichler Richard Freitag Karl Geiger Andreas Wellinger	Polska Piotr Żyła Dawid Kubacki Maciej Kot Kamil Stoch
26 marca 2017	HS 225	PŚ	Stefan Kraft	Andreas Wellinger	Noriaki Kasai
23 marca 2018	HS 240	PŚ	Kamil Stoch	Johann André Forfang	Stefan Kraft
24 marca 2018	HS 240	PŚ-D	Norwegia Daniel-André Tande Andreas Stjernen Robert Johansson Johann André Forfang	Niemcy Markus Eisenbichler Stephan Leyhe Andreas Wellinger Richard Freitag	Słowenia Domen Prevc Robert Kranjec Anže Semenič Peter Prevc
25 marca 2018	HS 240	PŚ	Kamil Stoch	Stefan Kraft	Daniel-André Tande

Skocznia

*MŚwLN – Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich; PŚ – Puchar Świata; D – Konkurs Drużynowy; I – Konkurs Indywidualny

Skocznia latem

Rekordziści skoczni |

Skocznia, widok z góry

Zeskok skoczni

Data	Zawodnik	Odległość
21 marca 1969	Bjørn Wirkola	156,0 m
22 marca 1969	Bjørn Wirkola	160,0 m
	Jiří Raška	164,0 m
	Manfred Wolf	165,0 m
15 marca 1974	Walter Steiner	169,0 m
16 marca 1979	Klaus Ostwald	174,0 m
15 marca 1985	Mike Holland	186,0 m
	Matti Nykänen	186,0 m
	Matti Nykänen	191,0 m
15 marca 1987	Vegard Opaas	193,0 m
15 marca 1987	Piotr Fijas	194,0 m
17 marca 1994	Martin Höllwarth	196,0 m
17 marca 1994	Toni Nieminen	203,0 m
18 marca 1994	Espen Bredesen	209,0 m
22 marca 1997	Espen Bredesen	210,0 m
22 marca 1997	Lasse Ottesen	212,0 m

Data	Zawodnik	Odległość
19 marca 1999	Martin Schmitt	214,5 m
19 marca 1999	Tommy Ingebrigtsen	219,5 m
16 marca 2000	Thomas Hörl	224,5 m
16 marca 2000	Andreas Goldberger	225,0 m
20 marca 2003	Adam Małysz	225,0 m
	Matti Hautamäki	227,5 m
	Matti Hautamäki	228,5 m
	Matti Hautamäki	231,0 m
20 marca 2005	Tommy Ingebrigtsen	231,0 m
	Bjørn Einar Romøren	234,5 m
	Matti Hautamäki	235,5 m
	Bjørn Einar Romøren	239,0 m
20 marca 2015	Michael Hayböck	241,5 m
20 marca 2015	Peter Prevc	248,5 m
25 marca 2017	Robert Johansson	250,0 m
	Stefan Kraft	251,0 m
	Kamil Stoch	251,5 m

Pozostałe rekordy |

Po raz pierwszy w historii zostały przeprowadzone Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich na tej skoczni w 1972 roku.

Pomiędzy 80 tys. a 100 tys. kibiców zgromadziło się w czasie sobotniego konkursu Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich w roku 1985, co jest największą widownią pojedynczego konkursu Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich w historii.

17 marca 1994 roku Andreas Goldberger osiągnął 202 m, zostając pierwszym człowiekiem w historii, który skoczył ponad 200 metrów; skoku nie uznano, ponieważ Goldberger podparł skok przy lądowaniu.

17 marca 1994 roku Toni Nieminen osiągnął 203 m ustając skok bez podpórki i oficjalnie został pierwszym człowiekiem w historii, który skoczył ponad 200 metrów.

22 marca 1997 roku na skoczni zgromadziło się 70 tys. kibiców, co jest największą widownią pojedynczego konkursu Pucharu Świata.

18 marca 2000 roku, po raz pierwszy w historii został przeprowadzony konkurs Drużynowego Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.

30 oficjalnych rekordów było ustanawianych na tej skoczni.

11 nieuznanych rekordów świata (przez upadek, podpórkę przy lądowaniu) było ustanawianych na tej skoczni.

6-krotnie zorganizowano Mistrzostwa Świata w Lotach Narciarskich.

33-krotnie zorganizowano indywidualne konkursy Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.

9-krotnie zorganizowano drużynowe konkursy Pucharu Świata w Lotach Narciarskich.

Skocznia w kulturze |

O skoczni opowiada piosenka Planica, Planica słoweńskiego zespołu folkowego Ansambel bratov Avsenik. Piosenka ta po raz pierwszy została wykonana 15 marca 1979 roku podczas otwarcia Mistrzostw Świata w Lotach Narciarskich 1979.

Zobacz też |

Bloudkova velikanka

Srednija velikanka

Przypisy |

↑ Adam Bucholz: Planica i Vikersund z HS240. FIS ujednolica przepisy o rozmiarach obiektów. skijumping.pl, 2017-11-16. [dostęp 2017-11-21].

↑ Homologated Jumping Hills (ang.). fis-ski.com, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-21].

↑ Adam Bucholz: Historia konkursów Pucharu Świata na Letalnicy. skijumping.pl. [dostęp 2013-03-20].

↑ Finał PŚ Drama i rekordy. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2014-09-24].

↑ Łukasz Kruczek – miałem problem z wyborem. skijumping.pl. [dostęp 2010-03-27].

↑ Konkursy skoków narciarskich w Planicy. [dostęp 2013-07-25].

Linki zewnętrzne |

Sylwetka skoczni na skisprugschanzen.com (de/en/pl)

Strona internetowa klubu SD Planica (sl/en)

[1] Adam Bucholz: Planica i Vikersund z HS240. FIS ujednolica przepisy o rozmiarach obiektów. skijumping.pl, 2017-11-16. [dostęp 2017-11-21].

[2] Homologated Jumping Hills (ang.). fis-ski.com, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-21].

[3] Adam Bucholz: Historia konkursów Pucharu Świata na Letalnicy. skijumping.pl. [dostęp 2013-03-20].

[4] Finał PŚ Drama i rekordy. skokinarciarskie.pl. [dostęp 2014-09-24].

[5] Łukasz Kruczek – miałem problem z wyborem. skijumping.pl. [dostęp 2010-03-27].

[6] Konkursy skoków narciarskich w Planicy. [dostęp 2013-07-25].

搜尋此網誌