Adam Małachowski
| ||
 Nałęcz | ||
| Rodzina | Małachowscy herbu Nałęcz | |
| Data urodzenia | 1706 | |
| Data i miejsce śmierci | 6 stycznia 1767 Bąkowa Góra | |
| Ojciec | Józef Małachowski | |
| Matka | Marianna Złotnicka | |
| Żona | Anna Teofila Rosnowska | |
| Dzieci | Stanisław Małachowski | |
| Odznaczenia | ||
 | ||
Adam Leon Albin Kazimierz Małachowski herbu Nałęcz (ur. 1706 roku, zm. 6 stycznia 1767 roku w Bąkowej Górze) – krajczy wielki koronny, wielokrotny marszałek sejmu, poseł, starosta oświęcimski w 1727 roku i wąwolnicki w 1738 roku, karaczkowski w 1756 roku, przedborski w 1758 roku, wójt Ucieszkowa w 1722 roku.
Syn Józefa Małachowskiego i Marianny Złotnickiej.
Urodzony na ziemi sieradzkiej w wieku 11 lat został osierocony. Król August II nadał osobnym przywilejem, biednemu i niepełnoletniemu Adamowi, dzierżawę Uciskowa w dawnym powiecie wiślickim. Tam spędził pierwsze lata młodości[1]. W roku szkolnym 1720/1 był słuchaczem Akademii Krakowskiej. W sierpniu 1732, w wieku dwudziestu lat, marszałkował na sejmiku w Szadku. Był już wtedy grodowym starostą oświęcimskim. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego[2]. Był delegatem księstw oświęcimskiego i zatorskiego w konfederacji dzikowskiej 1734 roku[3]. Został posłem na sejm pacyfikacyjny w 1736 roku z księstw oświęcimskiego i zatorskiego[4]. Jako stronnik Augusta III otrzymał królewszczyzny: dzierżawę Łęki w dawnym powiecie piotrkowskim i starostwo wąwolnickie w lubelskiem, które zamienił z Augustem Czartoryskim na Lubochnię w dawnym województwie sieradzkim[1]. Za panowania Augusta III Małachowski między innymi:
- w 1733 roku był posłem księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm elekcyjny[5]
- w 1735 roku był posłem województwa krakowskiego na sejm pacyfikacyjny[6].
- poseł księstw oświęcimskiego i zatorskiego na sejm 1736 roku[7]
- w 1738 był komisarzem łęczyckim na Trybunał Skarbowy Radomski;
- w tym samym roku był z Oświęcimia posłem na sejm w Warszawie, otwierał 6 października posiedzenie i pomimo zerwania obrad, został wybrany deputatem do konstytucji z Małej Polski;
- w 1740 był posłem sandomierskim do sejmu;
- w 1743 we wrześniu wybrany komisarzem oświęcimskim do Trybunału Skarbowego w Radomiu;
- w 1744 w sierpniu ponownie jako poseł oświęcimski zasiadał w sejmie, został starostą mazurskim;
- w 1746 po raz kolejny zasiadał w Trybunale Skarbowym w Radomiu, ale tym razem jako pułkownik Chąrągwi Hussarskiej Króla Jegomości;
- i w tym samym roku zasiadał, wraz z synem ( Stanisławem – starostą wąwolnickim) w sejmie, został deputatem do konstytucji;
- w 1748 będąc komisarzem wieluńskim do Trybunału w Radomiu został po raz pierwszy jego marszałkiem. Był także "podwójnym" posłem do sejmu: jako pułkownik "husarów" i przedstawiciel koła jeneralnego z Solca (koła generalne zakładało wojsko przed wyborami do sejmu);
- w 1749 został po raz piąty wybrany komisarzem Trybunału radomskiego;
- w 1750 po raz kolejny posłował do sejmu, tym razem z Oświęcimia;
- w latach 1751–1752 był po raz pierwszy marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego w Piotrkowie;
- w 1754 był posłem na sejm z województwa sieradzkiego[8]
- ponownie był marszałkiem Trybunału w latach 1756 – 1757[1].
- w 1766 roku był posłem na Sejm Czaplica z województwa krakowskiego[9].
Czterokrotnie pełnił funkcję marszałka sejmu:
- 2 – 11 października 1758
- 6 – 13 października 1760
- 27 kwietnia – 2 maja 1761
- 4 – 7 października 1762
Krajczy wielki koronny od 27 maja 1755.
Został starostą karaczkowskim w powiecie latyczowskim na Podolu 4 grudnia 1756. Hetman Branicki, oddając Małachowskiemu jedną partię siły zbrojnej spowodował jego królewski awans na regimentarza. W 1757 król odznaczył go Orderem Orła Białego[1]. W następnym roku otrzymał od króla, a właściwie odkupił od Jana Bobrownickiego (11 czerwca 1758), starostwo przedborskie. Był bardzo pobożnym człowiekiem, w Wielkiej Woli pod Paradyżem, w swoich rodzinnych stronach, łożył bardzo duże kwoty na klasztor i kościół oo bernardynów. Był ostatnim marszałkiem sejmu za panowania Augusta III, następne sejmy były zrywane przed wyborem marszałka. Po śmierci króla osiadł w Bąkowej Górze 6 km na północ od Przedborza.
Zmarł 6 stycznia 1767 w Warszawie. Został pochowany, zgodnie ze swoją wolą, w Wielkiej Woli (Paradyż) w habicie bernardyńskim[1].
Był stronnikiem rodu Potockich, biorąc udział w głosowaniach sejmowych zwracał szczególną uwagę innych, wypowiadając liberum veto. W czasie ostatniego bezkrólewia występował przeciwko pogwałceniu konwokacji przez Czartoryskich.
W 1764 r. upokorzył się przed królem Stanisławem Augustem Poniatowskim.
Ożenił się w 1727 r. z Anną Teofilą Rosnowską herbu Ogończyk.
Miał 2 synów: Stanisława i Piotra.
Jego wnuk Józef Małachowski został posłem na Sejm Czteroletni.
Jedna z najbardziej znanych osobowości epoki oświecenia. Zasłynął jako osoba nie stroniąca od trunków, co dało mu sławę wielkiego pijaka.
Przypisy |
↑ abcde Julian Bartoszewicz: Znakomici mężowie Polscy w XVIII w., t. III. Petersburg: B.M. Wolffa, 1856, s. 264 – 309.
↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 130.
↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.
↑ biogram z XIX tomu Polskiego Słownika Biograficznego autorstwa Zofii Zielińskiej
↑ Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. / zestawili w porządek abecadłowy Jerzy Dunin-Borkowski i Miecz. Dunin-Wąsowicz, Lwów 1910, s. 130.
↑ Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrain. Oddział Rękopisów. Zespół (fond) 145 część I (Archiwum Jabłonowskich z Bursztyna), rkps 24, cześć 2, k. 1.
↑ Henryk Palkij, Sejmy 1736 i 1738 roku : u początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej, Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego / Polska Akademia Umiejętności ; t. 93, Kraków 2000, s. 217.
↑ Diarjusze sejmowe z wieku XVIII.T.III. Diarjusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, Warszawa 1937, s. 243.
↑ Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., brak paginacji, foliacja k. 3.
| ||||||||||||||
