Inowłódz
| |||
| |||
Kościół pw. św. Idziego | |||
Państwo | Polska | ||
Województwo | łódzkie | ||
Powiat | tomaszowski | ||
Gmina | Inowłódz | ||
Liczba ludności (2011) | 866 | ||
Strefa numeracyjna | (+48) 44 | ||
Kod pocztowy | 97-215 | ||
Tablice rejestracyjne | ETM | ||
SIMC | 0540989 | ||
Położenie na mapie gminy Inowłódz Inowłódz | |||
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Inowłódz | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego Inowłódz | |||
Położenie na mapie Polski Inowłódz | |||
51,5167°N 20,2167°E/51,516670 20,216670 |
Inowłódz – dawne miasto, obecnie wieś gminna w Polsce położona w Dolinie Białobrzeskiej, w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Inowłódz, nad Pilicą.
Inowłódz uzyskał lokację miejską przed 1370 rokiem, zdegradowany około 1550 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1618 roku, degradacja w 1870 roku[1]. Miasto królewskie w tenucie inowłodzkiej w powiecie brzezińskim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku[2]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 48 relacji Tomaszów Mazowiecki – Kozienice – Dęblin – Kock. Wieś jest siedzibą gminy Inowłódz.
Spis treści
1 Historia
2 Inowłódz w filmie
3 Zabytki
4 Wydarzenia
5 Przypisy
6 Bibliografia
7 Linki zewnętrzne
Historia |
Osada w miejscu obecnego Inowłodza istniała w X wieku. Inowłódz jest wzmiankowany w dokumencie z 1145, z którego wynika, że już wówczas istniał w miejscowości kościół (ob. kościół filialny pw. św. Idziego), ufundowany przez Władysława Hermana w 1086[3]. Prawa miejskie otrzymał w połowie XIV wieku od króla Kazimierza Wielkiego, wówczas to wzniesiono również zamek inowłodzki, mający bronić północnej granicy Małopolski oraz strzec brodu na rzece Pilicy[4].
Inowłódz pełnił wówczas funkcję ważnego grodu granicznego – usytuowany był na lewym brzegu Pilicy, jako centralny gród regionu, który określono mianem „cypla inowłodzkiego”, pomiędzy północno-zachodnim Sandomierskim i Mazowszem Rawskim. Co do przynależności terytorialnej inowłodzkiego mediewiści są odmiennych zdań. Teza o przynależności do Mazowsza wydaje się prawdopodobna tylko dla okresu zmian w połowie XI w. Od połowy XII w. powstała zależność od stolicy łęczyckiej. Miejscowy zamek do połowy XVII wieku był rezydencją kasztelanii inowłodzkiej. W 1655 podczas potopu wojska Stefana Czarnieckiego pokonały w bitwie pod Inowłodzem wojska szwedzkie. Inowłódz aż do czasu rozbiorów był miastem królewskim. Prawa miejskie utracił w wyniku represji po powstaniu styczniowym w 1870. Niedługo potem nastąpił rozwój miejscowości, związany z odkryciem właściwości leczniczych wód mineralnych – źródła żelaziste, wapniowo-magnezowe, borowiny oraz miejscowego mikroklimatu. Podjęto próbę utworzenia uzdrowiska. Ponowny rozwój przerwała jednak I wojna światowa.
Inowłódz w filmie |
Inowłódz i okolice służyły jako plener dla polskich filmów i seriali, m.in.:
Popioły (1965, reż. Andrzej Wajda),
Czterej pancerni i pies (1966–1970, reż. Konrad Nałęcki),
Pan Wołodyjowski (1969, reż. Jerzy Hoffman),
Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969, reż. Tadeusz Chmielewski),
Bolesław Śmiały (1971, reż. Witold Lesiewicz),
Hubal (1973, reż. Bohdan Poręba),
Najważniejszy dzień życia – odc. 3: Strzał (1974, reż. Sylwester Szyszko),
Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (1982, reż. Janusz Majewski),
Przyłbice i kaptury (1985, reż. Marek Piestrak),- Sławna jak Sarajewo (1987, reż. Janusz Kidawa),
Kanclerz (1989, reż. Ryszard Ber),
Korona królów (2018, reż. Wojciech Pacyna)[5].
Zabytki |
kościół filialny pw. św. Idziego z XII wieku;
ruiny zamku Kazimierza Wielkiego z XIV wieku;
kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z XVI wieku;
synagoga z XIX wieku.- cmentarz żydowski w Inowłodzu
Ruiny zamku
Pozostałości cmentarza żydowskiego w Inowłodzu
Wydarzenia |
- Mistrzostwa Polski Pojazdów Zabytkowych
- Rock Fest – festiwal młodzieżowy
- Dni Gminy Inowłódz[6].
Przypisy |
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 34–35.
↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65
↑ Inowłódz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, Tom III, str. 292.
↑ Jerzy Augustyniak, Zamek w Inowłodzu, Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Łodzi, Łódź 1992
↑ Korona królów w bazie filmpolski.pl
↑ Dni Gminy Inowłódz 2012 (relacja).
Bibliografia |
- Jerzy Augustyniak, Zamek w Inowłodzu, Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Łodzi, Łódź 1992.
Linki zewnętrzne |
- Portal Mieszkańców gminy Inowłódz
- Portal Gminy Inowłódz
Historia Żydów w Inowłodzu na portalu Wirtualny Sztetl- O zamku w Inowłodzu na stronie Inowłodzkiego Bractwa Rycerskiego
- O źródłach leczniczych w Inowłodzu na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego Oddział Świętokrzyski
- Artykuł o Inowłodzu na turystyka.gazeta.pl
Inowłódź w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. III: Haag – Kępy. Warszawa 1882.
|
|
|
|
Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):
VIAF: 303119478
GND: 4339449-8
- WorldCat