Powstanie Żółtych Turbanów











Powstanie Żółtych Turbanów

Nazwa chińska















Pismo uproszczone
黄巾之乱

Pismo tradycyjne
黃巾之亂

Hanyu pinyin
Huáng Jīn zhī Luàn



Powstanie Żółtych Turbanów (nazywane też powstaniem Żółtych Zawojów) to nazwa powstania w latach 184–189 wymierzonego w cesarza Linga z chińskiej dynastii Han[1]. Jego nazwa pochodzi od barwy materiału, jakim powstańcy obwiązywali sobie głowy.




Spis treści






  • 1 Przyczyny


  • 2 Powstanie


  • 3 Następstwa


  • 4 Zobacz też


  • 5 Przypisy


  • 6 Bibliografia


  • 7 Linki zewnętrzne





Przyczyny |


Główną przyczyną powstania był kryzys ekonomiczny państwa chińskiego, wywołany rozrostem korupcji i biurokracji na dworze cesarskim, związanych z wszechwładzą eunuchów i intrygami wielkich rodów zwalczających się w dążeniu do objęcia regencji. Na ludność chłopską nakładano wysokie podatki. Nie będący w stanie spłacać ich chłopi tracili ziemię, a często także wolność na rzecz wielkich posiadaczy ziemskich.


W tej atmosferze w latach 70. zaczęły wybuchać liczne bunty chłopskie. Związane one były w dużej mierze z działalnością mesjanistycznych sekt taoistycznych, z których największą była założona w 142 Taiping Dao.



 Osobny artykuł: Pięć miar ryżu 190–215.


Powstanie |


W roku 184 doszło do wylewu Huang He, co dało buntownikom bezpośredni pretekst do wystąpienia przeciwko władzy. Powstanie wybuchło w tym samym roku w zachodniej części prowincji Shandong. Głównym dowódcą powstańców był Zhang Jiao, charyzmatyczny uzdrowiciel, który zdołał zgromadzić wokół siebie kilkaset tysięcy chłopów. Powstanie było starannie przygotowane i walki szybko rozszerzyły się na cały Shandong, Hebei i Henan.


Powstańcy nie mieli sprecyzowanych celów politycznych. Oddawali cześć bóstwu Huanglao, będącemu syntezą cesarza Huangdi i twórcy taoizmu Laozi. Przywódcy powstania głosili nadejście złotego okresu, w którym zapanuje pokój, powszechna równość i wspólnota dóbr. Z tego powodu po stronie powstańców nie opowiedzieli się prześladowani wówczas przez władzę konfucjaniści, co przesądziło o upadku powstania.


Początkowo powstańcom udało odnieść się znaczne sukcesy, opanowując dużą część obszarów między rzekami Jangcy i Huang He, jednak na skutek braku szerszego poparcia konfucjańskiego społeczeństwa i zdecydowanej kontrofensywie wojsk cesarskich, wspartych przez lokalne milicje właścicieli ziemskich, w 189 udało się rozbić główne siły powstańcze.



Następstwa |


Pomimo rozgromienia głównych sił Żółtych Turbanów w 189, rozproszone wojska powstańcze zdołały się szybko zreorganizować i w kolejnych latach wybuchały nieustannie nowe powstania, z których największym było wywołane przez taoistyczną sektę Wudoumi Dao. Walki z lokalnymi siłami powstańczymi ciągnęły się aż do 205.


Walki z niedobitkami Żółtych Turbanów zbiegły się w czasie z zamachem pałacowym w 189, w wyniku którego dokonano masakry eunuchów i osadzono na tronie małoletniego cesarza Xiana. W Chinach rozpoczęła się epoka walk pomiędzy dowódcami wojskowymi i najazdów barbarzyńskich, zakończona obaleniem dynastii Han w 220 i podziałem państwa (zob. Epoka Trzech Królestw).



Zobacz też |


Zuo Feng



Przypisy |




  1. Praca zbiorowa, 2005, Wielka Historia Świata, t.4, Polskie Media Amer.Com, str. 150, ​ISBN 83-7425-029-1​.



Bibliografia |



  • Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.

  • Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000. ISBN 83-85909-61-3.

  • Encyklopedia historyczna świata. Tom X. Kraków: Wyd. Opres, 2002. ISBN 83-85909-72-9.



Linki zewnętrzne |


  • Żółte turbany



這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna