Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
| |||||
| |||||
Hymn: Independência total (Całkowita niepodległość) | |||||
Język urzędowy | portugalski | ||||
Stolica | São Tomé | ||||
Ustrój polityczny | republika | ||||
Głowa państwa | prezydent Evaristo Carvalho | ||||
Szef rządu | premier Patrice Trovoada | ||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe | 171. na świecie 1001 km² ~0% | ||||
Liczba ludności (2017) • całkowita • gęstość zaludnienia | 184. na świecie 201 025[1] 201 osób/km² | ||||
PKB (2014) • całkowite • na osobę | 0,341 mld[2]USD 1725[2]USD | ||||
PKB (PSN) (2014) • całkowite • na osobę | 0,624 mld[2]dolarów międzynar. 3153[2]dolarów międzynar. | ||||
Jednostka monetarna | dobra (STD) | ||||
Niepodległość | od Portugalii 12 lipca 1975 | ||||
Religia dominująca | katolicyzm | ||||
Strefa czasowa | UTC ±0 | ||||
Kod ISO 3166 | ST | ||||
Domena internetowa | .st | ||||
Kod samochodowy | STP | ||||
Kod samolotowy | S9 | ||||
Kod telefoniczny | +239 | ||||
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca (port. República Democrática de São Tomé e Príncipe) – państwo w Zatoce Gwinejskiej, na północ od równika, składające się z pięciu wysp, z których trzy są zamieszkane.
Spis treści
1 Ustrój polityczny
2 Geografia
3 Historia
4 Gospodarka
5 Demografia
6 Przypisy
7 Linki zewnętrzne
Ustrój polityczny |
Zobacz więcej: Ustrój polityczny Wysp Świętego Tomasza i Książęcej, Podział administracyjny Wysp Świętego Tomasza i Książęcej
W 1990 roku Wyspy stały się republiką demokratyczną, na czele której stoi prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Parlament jednoizbowy (Assembleia Nacional), 55 osobowy, o uprawnieniach ustawodawczych i kontrolnych. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent z rządem, na którego czele stoi premier.
Geografia |
Wyspy Świętego Tomasza i Książęca znajdują się na Oceanie Atlantyckim w Zatoce Gwinejskiej na północny wschód od punktu, w którym równik przecina się z południkiem zerowym. W jego skład wchodzą dwie główne wyspy, od których wzięła się nazwa kraju, a które leżą od siebie w odległości około 150 km. Są to Wyspa Świętego Tomasza – 859 km² i Wyspa Książęca – 142 km². Ponadto do tej niewielkiej republiki należą także małe wysepki Pedras, Tinhosas i Ilhéu das Rolas (leżąca na równiku).
Wyspy są pochodzenia wulkanicznego, dosyć wysokie o górzystej powierzchni. Klimat tropikalny. Językiem urzędowym jest język portugalski, mieszkańcy używają także innych języków lokalnych. Walutą tego kraju jest dobra, która dzieli się na 100 centymów.
Państwo dzieli się na dwie prowincje obejmujące każda jedną z głównych wysp. Stolicą jest położone na Wyspie Świętego Tomasza miasto São Tomé.
Historia |
Przed przybyciem Portugalczyków wyspy były bezludne. Zostały odkryte w 1471 roku (João de Santarém i Pero de Escobar) a około 1483 roku przybywali tu pierwsi portugalscy osadnicy. Od 1522 roku kolonia portugalska. Do połowy XVI wieku wyspy stały się dużym ośrodkiem plantacji trzciny cukrowej. Do pracy na nich sprowadzano niewolników z zachodniej Afryki[3]. Od 1951 roku prowincja zamorska Portugalii. W latach 60. powstał ruch niepodległościowy. W 1973 roku region otrzymał autonomię a dwa lata później niepodległość[3].
Władzę na niepodległych wyspach objął marksistowski Ruch Wyzwolenia Wysp Świętego Tomasza i Książęcej (MLSTP). Prezydentem został Manuel Pinto da Costa. Rządząca partia prowadziła program reform socjalistycznych który objął nacjonalizację plantacji. W 1985 roku doszło do załamania gospodarczego. Krach spowodował zmianę postawy rządzących. Bliskie stosunki z blokiem wschodnim zastąpiono współpracą z Portugalią i Francją a w gospodarce przyjęto wolny rynek. W 1990 roku wprowadzono konstytucję, gwarantującą system wielopartyjny. W październiku partia rządząca odeszła od ideologii marksistowskiej i zmieniła nazwę na Ruch Wyzwolenia Wysp Świętego Tomasza i Książęcej-Partia Socjaldemokratyczna (MLTSP-PSD). W pierwszych wielopartyjnych wyborach parlamentarnych 21 stycznia 1991 zwycięstwo uzyskała Partia Konwergencji Demokratycznej. Na czele rządu stanął Daniel Daio[4]. Prezydentem został kandydat niezależny Miguel Trovoada[3]. W przedterminowych wyborach z 1994 roku MLTSP-PSD powróciła do władzy. Wybory prezydenckie z 2001 roku wygrał Fradique de Menezes z opozycji. W 2002 roku rządząca formacja utworzyła rząd z partiami opozycyjnymi[3]. W latach 1995 i 2003, doszło do zamachów stanu armii w wyniku których władzę na krótko przejmowali oficerowie, szybko jednak ustępowali pod międzynarodową presją[3].
W 2011 roku do władzy jako kandydat niezależny powrócił Manuel Pinto da Costa[5][6]. Jego głównym rywalem był Evaristo Carvalho, były premier oraz przewodniczący Zgromadzenia Narodowego. W pierwszej turze głosowania 17 lipca 2011 Pinto da Costa zajął pierwsze miejsce, zdobywając 35,62% głosów poparcia, podczas gdy Carvalho uzyskał 21,79% głosów[7][8]. W drugiej turze wyborów 7 sierpnia 2011 pokonał Carvalho, zdobywając 52,88% głosów[9][10]. Urząd szefa państwa objął 3 września 2011[11].
Gospodarka |
Główny sektor gospodarki stanowi rolnictwo oparte przede wszystkim na plantacyjnej uprawie kakaowca. Inne rośliny uprawne to m.in. kawowiec, palma kokosowa i olejowa, banany, wanilia, cynamonowiec oraz maniok. Główną rolę odgrywa przemysł spożywczy i drzewny; w kraju działają też zakłady produkujące mydło.
Demografia |
Wyspy zamieszkuje 201 tys. osób. Częstym zjawiskiem są migracje zarobkowe ludności. Zdecydowana większość ludności zamieszkuje Wyspę Świętego Tomasza. Ludność chrześcijańska stanowi większość, z czego przeważają to katolicy. Ludność czarna pochodzenia afrykańskiego przywieziona na wyspy przez Portugalczyków stanowi 95%, Kreole stanowią 4%, a ludność pochodzenia europejskiego głównie portugalskiego – 1%.
Grupa etniczna | Język | Liczebność w tys. | Procent ludności |
---|---|---|---|
Mestico | Język saotomense | 187 | 89,5% |
Angolar | Język kreolski angolar | 7,7 | 3,7% |
Cape Verdean | Język kreolski | 6,0 | 2,9% |
Fangowie | Język fang | 2,5 | 1,2% |
Principense Kreole | język principense | 2,4 | 1,1% |
Struktura religijna kraju[13]:
katolicyzm – 55,7%
- brak religii – 21,2%
zielonoświątkowcy (Zbory Boże – 3,4%, Kościół Mana – 2,3%, Uniwersalny Kościół Królestwa Bożego – 2%)
adwentyści dnia siódmego – 4,1%
Kościół Nowoapostolski – 2,9%
Świadkowie Jehowy – 1,2%
- inne religie – 6,2%.
- niezadeklarowani – 1%.
Przypisy |
↑ The World Factbook — Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2017-10-05] (ang.).
↑ abcd Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2014: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2015 (ang.). [dostęp 09-05-2015].
↑ abcde Republika Zielonego Przylądka. Historia (pol.). encyklopedia.pwn.pl.
↑ SAO TOME AND PRINCIPE Parliamentary Chamber: Assembleia Nacional ELECTIONS HELD IN 1991 (ang.). ipu.org. [dostęp 2011-07-19].
↑ Former leader Pinto da Costa enters Sao Tome race (ang.). Reuters, 25 maja 2011. [dostęp 2011-07-20].
↑ Sao Tome and Principe: Meet the 10 presidential candidates (ang.). africanelections.org, 14 lipca 2011. [dostęp 2011-07-20].
↑ Ex-president, speaker in Sao Tome presidency run-off (ang.). Reuters, 18 lipca 2011. [dostęp 2011-07-20].
↑ Elections in São Tomé and Príncipe (ang.). African Elections Database. [dostęp 2011-08-08].
↑ Sao Tome's Costa 'returns to power' (ang.). news24, 8 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-08].
↑ Sao Tome's Pinto da Costa wins presidential runoff (ang.). Reuters, 8 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-08].
↑ Pinto da Costa becomes Sao Tome's president (ang.). AFP, 3 września 2011. [dostęp 2011-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-25)].
↑ Country: Sao Tome and Principe – People Groups (ang.). Joshua Project, 2018. [dostęp 29 lipca 2018].
↑ The World Factbook. cia.gov.
Linki zewnętrzne |
- Oficjalny portal rządu
- PKB Wysp
- World Gazeetter
|
|
|
Kontrola autorytatywna (republika):
ISNI: 0000 0001 2343 0458
VIAF: 140101415
LCCN: n50071938
GND: 4118426-9
NDL: 00575888
BnF: 12023180b
SUDOC: 027436403
NKC: ge445392
- WorldCat