Naukowiec
Naukowiec, uczony – człowiek pracujący naukowo[1], ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosujący w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba „poszukująca odpowiedzi na pytania, na które dotychczas nikt nie odpowiedział, za pomocą metod umożliwiających udowodnienie odpowiedzi”[2].
Zawód naukowca charakteryzuje się „wnikliwością w rozróżnianiu rzeczy na pozór jednakowych, zdolnością kojarzenia rzeczy na pozór ze sobą nie związanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fałszów mających pozory prawd. Zamiłowanie towarzyszące takiemu talentowi przejawia się jako pasja badawcza, na którą składają się niepokój wobec niewiadomego oraz pragnienie uzyskania najtrafniejszych odpowiedzi i najracjonalniejszych rozwiązań”[3]. Pasji badawczej nie można zamówić, zaplanować czy nakazać. Jest stanem psychicznym, który nie opuszcza naukowca w żadnej godzinie (stąd stereotypowe wyobrażenia uczonego robiącego, pod wpływem nagłego impulsu, notatki na marginesach czytanych gazet i na serwetkach w kawiarni).
Spis treści
1 Etymologia
2 Archetyp
3 Naukowcy i inżynierowie
4 Zobacz też
5 Przypisy
6 Bibliografia
Etymologia |
Angielski wyraz scientist (odpowiednik polskiego „naukowiec”) został wymyślony w 1833 roku przez Williama Whewella na prośbę poety Samuela Coleridge'a. Wcześniej posługiwano się zwrotami „filozof przyrody” (ang. natural philosopher) lub „człowiek nauki” (ang. man of science).
Archetyp |
Naukowcy – według pozytywnego archetypu – to ludzie zmotywowani, często od dzieciństwa, chęcią zrozumienia dlaczego świat jest taki, jakim go widzimy, i jak do tego doszło. Cechują się wrodzoną ciekawością natury rzeczy. Prestiż, reputacja i uznanie w środowisku naukowym są dla nich często cenniejsze niż dobrobyt. Nauka i technika stale zmieniają ludzką egzystencję i działalność naukowców jest dziś powszechnie znana.
Podstawowe dwie klasy naukowców to teoretycy i eksperymentatorzy. Pierwsi budują modele wyjaśniające doświadczenia, drudzy przeprowadzają doświadczenia sprawdzające modele. W praktyce podział ten nie jest jednak ostry i wielu naukowców zajmuje się i jednym, i drugim.
Naukowcy i inżynierowie |
W przypadku nauk ścisłych może nie być ostrej granicy między naukowcem a inżynierem, chociaż inżynier stawia sobie cele praktyczne, a naukowiec bada głównie zjawiska podstawowe, uniwersalne. Często jednak podobny jest sposób pracy: od nowego problemu do nieznanego wcześniej rozwiązania, co angażuje wyobraźnię i kreatywność. Wiele dziedzin nauki (matematyka, fizyka teoretyczna, socjologia, filozofia) nie ma jednak charakteru praktycznego i nie zajmuje się rozwiązywaniem doraźnych problemów ludzkich – choć w dłuższej perspektywie ma na nie istotny wpływ.
Naukowcy często projektują aparaturę badawczą wykonując prototypy, inżynierowie nierzadko prowadzą zaawansowane badania naukowe.
Zdarza się, że inżynierowie z wykształcenia zostają naukowcami, jak to było w przypadku noblistów Petera Debye i Paula Diraca. Inżynier teoretyk Claude Shannon jest znany głównie jako twórca teorii informacji.
Zobacz też |
- pracownik naukowy
stopnie i tytuły naukowe
Przypisy |
↑ Witold Doroszewski (red.): naukowiec. W: Słownik języka polskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2016-03-31].
↑ Marian Mazur: Historia naturalna polskiego naukowca. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 14.
↑ Marian Mazur: Historia naturalna polskiego naukowca. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 41.
Bibliografia |
- Marian Mazur, Historia naturalna polskiego naukowca, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979.
Kontrola autorytatywna (zawód):
LCCN: sh85118696
GND: 4066567-7
NDL: 00564437
BNCF: 3509
- WorldCat