Egftnjytyk

Zasięg terytorialny powiatu gryfickiego na mapie z 1905 r.

Powiat Greifenberg i. Pom., Powiat Greifenberg in Pommern (niem. Landkreis Greifenberg i. Pom., Landkreis Greifenberg in Pommern, Kreis Greifenberg; dosł. powiat greifenberdzki) – dawny powiat na terenie Pomorza z siedzibą w Greifenbergu/Pommern. W latach 1816-1918 był jednostką administracyjną Królestwa Prus (od 1871 wchodzącego w skład Cesarstwa Niemieckiego)^[1], od 1918 Prus – kraju związkowego, w latach 1919-1933 Republiki Weimarskiej, natomiast od 1933 do 1945 - III Rzeszy. W 1939 obejmował 765,28 km² powierzchni^[2]. Obecnie teren powiatu leży w województwie zachodniopomorskim.

Historia powiatu |

Powiat ten był kontynuacją wcześniejszego podziału terytorialnego jakiego dokonano w 1723 w Królestwie Prus, tj. Kamery Wojennej i Domen Królewskich (właściwego organu administracji państwowej i skarbowej na Pomorzu Zachodnim). Utworzono wówczas 19 powiatów (w tym: greifenberdzki) oraz 4 odrębne obwody^[3].

Od 1816, w wyniku reformy administracyjnej (1815-1818^[1]) – powiat Greifenberg stał się siedzibą powiatu w rejencji szczecińskiej, prowincji Pomorze^[4][5]. W 1938, na skutek zmian administracyjnych związanych z likwidacją prowincji Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska, powiat przyłączono do rejencji koszalińskiej. Stan ten utrzymał się do 1945^[6][2].

W 1939 powiat zamieszkiwało 46210 osób^[7], z czego 44071 ewangelików, 1004 katolików, 352 pozostałych chrześcijan i 57 Żydów^[8].

Wiosną 1945 obszar powiatu zdobyły wojska 2 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Po odejściu wojsk frontowych, powiat na podstawie uzgodnień jałtańskich został przekazany polskiej administracji. Jeszcze w tym samym roku zmieniono nazwę powiatu na powiat zagórski (od 21 sierpnia 1945 do 7 maja 1946, kiedy zmieniono nazwę miasta z Zagórze na Gryfice^[9]), nie zmieniając znacząco granic.

Na terenie powiatu znajdowały się 2 miasta i 80 wsi^[8][10]. Do miast należały:

• Greifenberg in Pommern (dziś: Gryfice, siedziba powiatu, 10 426 mieszkańców^[11]).


• Treptow an der Rega (dziś: Trzebiatów, 10 184 mieszkańców^[11]).

Zobacz też |

• Greifenberg

Przypisy |

Bibliografia |

• Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych – o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości, Monitor Polski 1946, nr 44, poz. 85.

Opracowania |

• Golczewski K., Miasto Gryfice i powiat na przełomie lat 1944-1945 [w:] Szczecin, miesięcznik Pomorza Zachodniego, nr 3, Szczecin 1962.


• Rzeszowski S., Z dziejów Gryfic [w]: Białecki T. (pod red.), Ziemia Gryficka 1969, Gryfickie Towarzystwo Kultury w Gryficach, Szczecin 1971.


• Szczaniecki M., Ramy terytorialne rozwoju historycznego Pomorza Zachodniego [w]: Ślaski K., Pomorze Zachodnie. Nasza ziemia ojczysta, Poznań 1960.


• 
  Ślaski K., Nazwy Pomorza i Prus w okresie od 1772 do 1919 roku [w]: Labuda G. (pod red.), Historia Pomorza, T. I, cz. 1, Poznań 1969.


• Wiśniewski J., Początki układu kapitalistycznego 1713-1805 [w]: Labuda G. (pod red.), Dzieje Szczecina, T. II, Warszawa-Poznań 1985.

Opracowania online |

• Madsen U., Gemeindeliste für den Landkreis Greifenberg (niem.), [dostęp 2010-07-09].


• Rademacher M., Deutsche Verwaltungsgeschichte 1871-1990. Landkreis Greifenberg, (niem.), [dostęp 2010-07-07].


• Stübs G., Landkreis Greifenberg (1818-1945) (niem.), [ dostęp 2010-07-08].

Linki zewnętrzne |

• Madsen U. Informationen zum Landkreis Greifenberg (niem.), [dostęp 2010-07-09].

p • d • e Podział administracyjny Prowincji Pomorze (Provinz Pommern) 1815-1945 Rejencja koszalińska Regierungsbezirk Köslin Powiaty miejskie Kolberg Köslin Stolp Powiaty ziemskie Belgard (Persante) (od 1818) Belgard-Polzin (do 1817) Borcke (do 1817) Bublitz (1872-1932) Bütow (od 1846) Dramburg (do 1938) Fürstenthum (do 1872) Fürstenthum (do 1872) Greifenberg i. Pom. (od 1938) Kolberg-Körlin (od 1872) Köslin (od 1872) Lauenburg i. Pom. (od 1846) Lauenburg-Bütow (do 1845) Neustettin (do 1938) Osten–Blücher (do 1817) Regenwalde (1918–1938) Rummelsburg i. Pom. Schivelbein (← 1816–1932) Schlawe i. Pom. (od 1818) Schlawe-Pollnow (do 1817) Stolp Rejencja pilska (od 1938) Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen Powiaty miejskie Schneidemühl Powiaty ziemskie Arnswalde Deutsch Krone Dramburg Flatow Friedeberg Nm. Netzekreis Neustettin Schlochau Rejencja stralsundzka (1818-1932) Regierungsbezirk Stralsund Powiaty miejskie Greifswald Stralsund Powiaty ziemskie Franzburg-Barth Greifswald Grimmen Rügen Rejencja szczecińska Regierungsbezirk Stettin Powiaty miejskie Greifswald (od 1932) Stargard in Pommern Stettin (1818-1826, od 1857) Stralsund (od 1932) Powiaty ziemskie Anklam Cammin i. Pom. (od 1818) Daber-Naugard-Dewitz (do 1817) Demmin Flemming (do 1817) Franzburg-Barth (od 1932) Greifenberg i. Pom. (do 1938) Greifenhagen Greifswald (od 1932) Grimmen (od 1932) Naugard (od 1818) Pyritz Randow (do 1939) Regenwalde (do 1938) Rügen (od 1932) Saatzig (od 1818) Saatzig, Freienwalde-Wedel i Pansin-Borcke (do 1817) Ueckermünde (od 1818) Usedom (do 1817) Usedom-Wollin (od 1818) Wollin (do 1817)