Mieczyk dachówkowaty
| ||
 Mieczyk dachówkowaty dziko rosnący w swoim naturalnym środowisku | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | Euphyllophyta | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Klad | jednoliścienne | |
Rząd | szparagowce | |
Rodzina | kosaćcowate | |
Rodzaj | mieczyk | |
Gatunek | mieczyk dachówkowaty | |
Nazwa systematyczna | ||
Gladiolus imbricatus L. Sp. Pl. 1: 37. 1753 | ||
Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny kosaćcowatych. W Polsce występuje na całym terytorium, ale w górach dużo częściej. Roślina dawniej pospolita, obecnie rzadka, szczególnie na niżu.
Spis treści
1 Morfologia
2 Biologia i ekologia
3 Zagrożenia i ochrona
4 Przypisy
5 Bibliografia
Morfologia |
- Łodyga
- Pojedyncza, nierozgałęziona, sztywna, dorastająca do 1m (wraz z kwiatostanem).
- Liście
- Jest ich zaledwie kilka (2-4), są całobrzegie, długie i sztywne. Mają mieczowaty kształt i obejmują pochwiasto dolną część łodygi. Długość 20-25 cm, szerokość ok. 2 cm.
- Kwiaty
- Duże kwiaty na szczycie łodygi zebrane w jednostronne, gęste grono złożone z kilku do kilkunastu kwiatów. Kwiaty grzbieciste, lejkowate, o długości ok. 2,5 cm. Okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę, składający się z 6 purpurowoczerwonych działek, które są u nasady zrośnięte w krótki kieliszek. Najwyższa działka nieco szersza, najniższa dłuższa od pozostałych. Trzy dolne działki o nieco podgiętych brzegach maja ciemnoczerwone smugi z białym środkiem. Nitki trzech pręcików dwukrotnie dłuższe od zielonych pylników. Słupek z nitkowatą szyjką i trzema znamionami.
- Owoc
- Trójkanciasta torebka z licznymi, oskrzydlonymi nasionami.
- Część podziemna
- Posiada podziemną bulwocebulkę. Dolna to ubiegłoroczna cebulka, z której roślina czerpie substancje zapasowe, górna to młodsza, tegoroczna bulwocebulka, w której roślina gromadzi substancje zapasowe na przyszły rok. Obydwie mają kulisty kształt i otoczone są błoniasta osłonką.
Biologia i ekologia |
Bylina, geofit cebulkowy. Kwitnie w lipcu, zapylana jest przez błonkówki[2]. Roślina wiatrosiewna. Siedlisko: Wilgotne łąki, ugory, polany, zarośla, dąbrowy, w niektórych miejscach w górach i na Podhalu masowo. Na niżu rzadko spotykany. Dawniej rósł również w uprawach owsa i jęczmienia jako chwast. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Molinion caeruleae, Ass. Triglochino-Glaucetum (reg.)[3]. Liczba chromosomów 2n= 60[4]
Zagrożenia i ochrona |
Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[5].
Roślina coraz rzadsza, również w górach. Często zbierana dla swych pięknych kwiatów. Łatwa do wyniszczenia, gdyż podczas zbierania przeważnie wyrywa się z ziemi wraz z bulwami. Przyczyną wyraźnego zanikania tego gatunku jest również zmiana sposobu użytkowania łąk: osuszania ich i zaorywania[6]. Według Światowej Unii Ochrony Przyrody gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU).
Przypisy |
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-09].
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Bibliografia |
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie (Atlasy botaniczne). Irena Zaborowska (ilustr.). Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
