Egftnjytyk

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Damaszek

Damaszek ‏دمشق‎
Herb Flaga
Państwo	Syria
Muhafaza	Miasto Damaszek
Burmistrz	Biszr as-Sabban
Powierzchnia	105 km²
Wysokość	600-695 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności • gęstość	1 711 000 16 295 os./km²
Nr kierunkowy	+963 11
Położenie na mapie Syrii Damaszek
33°30′N 36°17′E/33,500000 36,283333
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Starożytne miasto Damaszek[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Syria
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III, IV, VI
Numer ref.	20
Region[b]	Kraje arabskie
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1979 na 3. sesji
Dokonane zmiany	2011
Obiekt zagrożony	od 2013
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Nocna panorama Damaszku

Fortyfikacje Damaszku

Meczet Umajjadów w Damaszku

Meczet Umajjadów w Damaszku

Damaszek (arab. دمشق [diˈmaʃq], transk. naukowa Dimašq, transk. polska Dimaszk; dialekt damasceński: š-Šām) – stolica oraz drugie co do wielkości (po Aleppo) miasto Syrii – 1,71 mln mieszkańców (XII 2009), cały zespół miejski – 4,36 mln mieszkańców (2007). Leży w południowo-zachodniej części kraju, w oazie nad rzeką Barada u podnóża gór Antyliban, na skraju Pustyni Syryjskiej. Jest to największy ośrodek przemysłowy i naukowy w Syrii, a od 1268 siedziba prawosławnego Patriarchatu Antiochii, znaczący ośrodek handlowy. Aglomeracja Damaszku stanowi wydzieloną jednostką administracyjną Syrii.

Damaszek jest jednym z najstarszych ciągle zamieszkanych miast na świecie (pierwotnie zasiedlonym w III tysiącleciu p.n.e.), jak również kulturalnym i religijnym centrum orientu. W Syrii nazywany jest Damaszek często الشام aš-Šām, w pozostałych państwach arabskich nazwa ta kojarzona jest bezpośrednio z Syrią. Historycznie zaś odnosi się do większego regionu, mianowicie całego Lewantu.

Historia |

Damaszek to jedno z najstarszych miast rejonu Morza Śródziemnego znane już od XV wieku p.n.e. z inskrypcji egipskich (uważa się je za najstarsze nieprzerwanie zamieszkane miasto na świecie – pierwsze ślady osadnictwa pochodzą z III tysiąclecia p.n.e.).

Na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. stolica niezależnego państwa aramejskiego. W 732 p.n.e. Damaszek został zdobyty przez Asyryjczyków, potem krótko należał do Babilonii, a następnie dostał się we władanie perskie (był stolicą satrapii). Jak całe imperium perskie znalazł się w państwie Aleksandra Wielkiego, a w okresie hellenistycznym na zmianę należał do państwa egipskich Ptolemeuszy lub państwa Seleukidów. W 64 p.n.e. wszedł do rzymskiej prowincji Syrii. Po podziale imperium w 395 stał się częścią Bizancjum. W 635 Damaszek zajęli Arabowie. Do 750 był stolicą kalifatu umajjadzkiego, a po przeniesieniu stolicy pozostał jednym z najważniejszych miast świata arabskiego.

W X wieku podbity na krótko przez egipską dynastię Fatymidów, zdobyty następnie przez Turków seldżuckich w 1076. W czasie wypraw krzyżowych wielokrotnie oblegany pozostał niezdobyty i przekształcił się w centrum oporu przeciw najeźdźcom i został stolicą Saladyna i dynastii Ajjubidów. W XIII wieku ponownie pod wpływami władców Egiptu, tym razem dynastii mameluckiej. W 1401 miasto zdobyli i prawie całkowicie zburzyli mongołowie pod przywództwem Tamerlana.

W XVI wieku zdobyty przez Turków osmańskich pozostawał w ich rękach do I wojny światowej podczas której został zajęty przez arabskich sojuszników Wielkiej Brytanii. Po wojnie stał się stolicą Syrii (pozostającej wówczas pod francuską administracją) i status ten zachował do dziś.

W swojej historii Damaszek zasłynął z produkcji:

• 
  jedwabiu, głównie adamaszku
  


• stali damasceńskiej


• fajansów damasceńskich

Administracja |

Administracyjnie Damaszek stanowi miasto wydzielone, jedną z 14 muhafaz Syrii, która obejmuje również przyległe miasto Al-Jarmuk, występującą pod arabską nazwą مدينة دمشق (Madinat Dimaszk) lub محافظة مدينة دمشق (Muhafazat Madinat Dimaszk)^[1]. 23 czerwca 2003 polska Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej wprowadziła dla tej jednostki egzonim Damaszek-Miasto^[2], a 23 lutego 2011 zmieniła go na Miasto Damaszek^[3].

Miasto stanowi też ośrodek administracyjny muhafazy Damaszek.

Transport |

35 km na południowy wschód od Damaszku znajduje się Port lotniczy Damaszek, mające regularne połączenia lotnicze z Europą, z innymi krajami Bliskiego Wschodu, Bejrutem i Trypolisem w Libanie oraz Rijadem w Arabii Saudyjskiej. Linia kolejowa prowadzi ze Stambułu w Turcji do Aleppo i z Damaszku do Ammanu w Jordanii. Zbiorcze taksówki zwane “serwisem” oferują połączenia z Damaszku do większości sąsiednich krajów.

Główna linia kolejowa łączy Damaszek, Aleppo, Dajr az-Zaur, Al-Hasaką i z Al-Kamiszli z drugą linia, biegnącą wzdłuż wybrzeża.

Ważniejsze zabytki |

• Wielki Meczet Umajjadów z 705 – najstarsza budowla w mieście, najważniejsza świątynia w Syrii i czwarta co do ważności w świecie muzułmańskim; została przebudowana z bazyliki Św. Jana Chrzciciela. Do tej pory przechowywane są tam relikwie św. Jana Chrzciciela (czczonego przez muzułmanów jako jednego z proroków). Wyróżnia się trzynawowym korpusem głównym, na którym zachowały się resztki mozaiki z VIII w. Posiada rozległy dziedziniec otoczony arkadami i trzy minarety.


• Cytadela z XIV wieku.


• Mauzoleum Saladyna z 1193.


• Bazar – Suk al-Hamidijja.


• 
  Medresa an-Nuri (XII wiek) na której terenie znajduje się grobowiec Nur ad-Dina, poprzednika Saladyna.


• Dawna medresa al-Adilijja (druga połowa XII wieku) z grobem sułtana Al-Adila, obecnie mieści oddział Biblioteki Narodowej.


• Dawna medresa az-Zahirijja (XIII wiek) mieszcząca mauzoleum sułtana Bajbarsa. Charakterystyczny jest portal wejściowy wykonany z czarnego i żółtego kamienia.


• Pozostałości świątyni Jowisza z III w. p.n.e.
  


• 
  Pałac Azima zbudowany w latach 1749–1752 przez namiestnika Damaszku, Asad Paszę al-Azima, obecnie mieści Muzeum Syryjskiej Sztuki i Tradycji.


• Maristan Nur ad-Dina z XII wieku.


• 
  Muzeum Narodowe w Damaszku.


• 
  Katedra pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.

Miasta partnerskie |

• 
  Buenos Aires, Argentyna
  


• 
  São Paulo, Brazylia
  


• 
  Bejrut, Liban
  


• 
  Kordoba, Hiszpania
  


• 
  Bagdad, Irak
  


• 
  Dubaj, Zjednoczone Emiraty Arabskie
  


• 
  Toledo, Hiszpania
  


• 
  Bogota, Kolumbia
  


• 
  Kair, Egipt
  


• 
  Ateny, Grecja
  


• 
  Bukareszt, Rumunia
  


• 
  Amman, Jordania
  


• 
  Aleksandria, Egipt
  


• 
  Caracas, Wenezuela
  


• 
  Erywań, Armenia
  


• 
  Trypolis, Liban
  


• 
  Rabat, Maroko
  


• 
  Sana, Jemen
  


• 
  Navi Mumbai, Indie
  


• 
  Stambuł, Turcja
  


• 
  Astana, Kazachstan
  


• 
  Fars, Iran
  


• 
  Ningxia, Chińska Republika Ludowa
  

Przypisy |

Bibliografia |

• Magdalena Dobrzańska-Bzowska, Krzysztof Bzowski: Praktyczny przewodnik – Bliski Wschód. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2008, s. 276–298. ISBN 978-83-7513-146-8.

Linki zewnętrzne |

• Dźwięki Damaszku


• Damaszek na fotografii

p • d • e Podział administracyjny Syrii Al-Hasaka Aleppo Al-Kunajtira Ar-Rakka As-Suwajda Dajr az-Zaur Damaszek Dara Hama Hims Idlib Latakia Miasto Damaszek Tartus

p • d • e Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Syrii Stare miasto Damaszku Stare miasto Bosry Ruiny Palmyry Stare miasto Aleppo Krak des Chevaliers i Kalat Salah ad-Din Starożytne osady na północy Syrii

p • d • e Miasta Dekapolu Wg Pliniusza (I wiek) Damaszek Dion Filadelfia Gadara Geraza Hippos (Susita) Kanata Pella Rafana Scytopolis Wg Ptolemeusza (II wiek) Abila Abila Lysanias Adra Damaszek Dion Filadelfia Gadara Gadora Geraza Heliopolis Hippos Ina Kanata Pella Rafana Saana Samulis Scytopolis