Egftnjytyk

; ;	; Jełgawa; Jelgava;
	; Jełgawa; Jelgava;
	; ;
; ;	; ;
; Herb;	; Flaga;
; Państwo;	; Łotwa;
; Okręg (do 2014);	Jełgawa;
; Burmistrz;	; Andris Rāviņš;
Powierzchnia;	60 km²;
Wysokość;	13 m n.p.m.;
Populacja (2016); • liczba ludności; • gęstość;	; ; 61 623; 1025,3 os./km²;
; Nr kierunkowy;	(+371) 630;
; Kod pocztowy;	LV-30(01-18);
	; ; Położenie na mapie Łotwy; ; ; ; Jełgawa; ; ; ;
	; 56°39′N 23°42′E/56,650000 23,700000;
; ;	; Multimedia w Wikimedia Commons;
; ;	; Hasło w Wikisłowniku;
; ;	; Informacje w Wikipodróżach;
	; Strona internetowa;
	; Portal Litwa, Łotwa i Estonia;

Pałac w Jełgawie

Jełgawa (łot. Jelgava; do 1918 Mitawa, niem. Mitau, ros. Елгава, jidysz מיטאַווע, Mitawe) – miasto na Łotwie, w środkowej części kraju, ok. 45 km na południowy zachód od Rygi, przy ujściu rzeki Drykszny do Lelupy (dawniej Aa), miasto wydzielone.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Jelgava.

Spis treści

1 Historia

2 Turystyka

3 Miasta partnerskie

4 Osoby związane z Jełgawą

5 Przypisy

6 Bibliografia

7 Linki zewnętrzne

Historia |

Na terenie obecnej Jełgawy w X wieku powstała osada Liwów. W XIII wieku, zakon kawalerów mieczowych, pod wodzą wielkiego mistrza Konrada von Mandera rozpoczął budowę w tym miejscu zamku, nazwanego Mitau. Mitau był zamkiem granicznym, z którego rycerze zakonu często organizowali wyprawy przeciwko Liwom i Semigalom aż do 1290. Później znaczenie zamku jeszcze wzrosło z powodu rozwoju na południu państwa litewskiego. Litwinom udało się splądrować Mitawę w 1345.

Po rozpadzie zakonu w 1561 Mitawa przypadła w udziale Księstwu Kurlandii i Semigalii. W 1573 otrzymała ona prawa miejskie. Od 1596, po podziale księstwa, Mitawa stała się stolicą Semigalii, rezydencją księcia Fryderyka Kettlera. W 1617 ponownie została stolicą zjednoczonego księstwa Kurlandii i Semigalii podległego Rzeczypospolitej.

W listopadzie 1622 zawarto rozejm w Mitawie między Polską a Szwecją. Pomimo wielu wojen polsko-szwedzkich Mitawa dalej rozwijała się w kierunku miasta handlowego i przemysłowego. Widać było jednak w Mitawie duże wpływy rosyjskie dużo wcześniej niż w innych miastach Kurlandii i Semigalii. Z Mitawy pochodziła m.in. księżniczka Anna Iwanowna Romanowa, późniejsza caryca Rosji Anna I.

W 1763 książę Karol Krystian Wettyn został oblężony przez wojska rosyjskie i zmuszony do detronizacji.
W II poł. XVIII wieku przedostatni książę Kurlandii Ernest Jan Biron wspierał kulturalny rozwój Mitawy. Zburzył on stary zamek i postawił na jego miejscu okazały pałac. Książę Biron otworzył również pierwszą w mieście publiczną bibliotekę i założył Akademię Piotra (Academia Petrina), uniwersytet i duchowe centrum kraju. Po wybuchu rewolucji francuskiej w 1789 mieszkańcy Mitawy zaczęli domagać się większych praw.

Miasto zostało zajęte przez Rosjan w wyniku III rozbioru Polski w 1795. W okresie wojen napoleońskich miasto było okupowane przez Prusy i zostało częściowo zniszczone. W XIX wieku Mitawa rozwinęła się z powodu doprowadzenia tutaj kolei w 1868. Rozwój miasta zachęcił Łotyszy (mieszkańców wsi) do osiedlania się w mieście. W 1914 Mitawa liczyła 45 tys. mieszkańców. Miasto zostało wyniszczone przez niemiecką okupację podczas I wojny światowej, a po wojnie było areną walk niemieckich, rosyjskich i łotewskich oddziałów paramilitarnych. Po zwycięstwie tych ostatnich Jełgawa stała się jednym z ważniejszych miast w nowo powstałym państwie łotewskim.

W 1940, po aneksji kraju przez Związek Radziecki, wielu mieszkańców Jełgawy, głównie Niemców, wyemigrowało z miasta. Później Jełgawę okupowali Niemcy, a od 1944 Sowieci. Podczas II wojny światowej zniszczeniu uległo prawie 90% budynków w mieście. W czasach kolejnej okupacji sowieckiej nastąpiła odbudowa miasta. Obecnie Jełgawa jest jednym z ważniejszych miast w kraju, centrum turystycznym i edukacyjnym. W okresie sowieckim rozwinął się tutaj również przemysł, w tym samochodowy.

W Mitawie urodzili się:

pomiędzy 1765-1770 r. Fryderyk Bauman – polski architekt i rzeźbiarz-dekorator okresów klasycyzmu i romantyzmu;

w 1780 r. Jan Damel – polski malarz i karykaturzysta;

w 1889 r. Mamert Stankiewicz – polski dowódca wojskowy, komandor podporucznik Marynarki Wojennej II RP, kapitan żeglugi wielkiej Polskiej Marynarki Handlowej, dowódca statków „Lwów”, „Polonia” oraz „Piłsudski”;

w 1903 r. Jan Jaroszewicz – polski biskup rzymskokatolicki.

Turystyka |

Jełgawa jest częstym miejscem odwiedzin turystów ze względu na zabytki. Głównym z nich jest klasycystyczny pałac, jeden z najcenniejszych zabytków na Łotwie. Innymi miejscami wartymi zobaczenia są barokowy kościół św. Anny i wieża zniszczonego kościoła św. Trójcy. Ciekawymi budowlami są neoklasycystyczne gmachy Villa Medema i Academia Petrina, w której znajduje się muzeum historii i sztuki im. G. Eliasa.