Zair
| |||||
| 1971–1997 | |||||
| |||||
Dewiza: (fr.) Paix - Justice - Travail (Pokój - Sprawiedliwość - Praca) | |||||
Hymn: La Zaïroise | |||||
 | |||||
Język urzędowy | francuski | ||||
Stolica | Kinszasa | ||||
Ustrój polityczny | mobutyzm | ||||
| Typ państwa | republika | ||||
| Ostatnia głowa państwa | prezydent Mobutu Sese Seko | ||||
| Powierzchnia • całkowita | 2 345 410 km² | ||||
| Liczba ludności (1996) • całkowita • gęstość zaludnienia | 46 498 539 19,8 osób/km² | ||||
Jednostka monetarna | zair | ||||
Zamach stanu | 24 listopada 1965 | ||||
| Obalenie prezydenta Mobutu Sese Seko | 16 maja 1997 | ||||
Strefa czasowa | UTC +1, +2 | ||||
Domena internetowa | .zr | ||||
Kod telefoniczny | +243 | ||||
Zair (fr. Zaïre), Republika Zairu (fr. République du Zaïre) – nazwa Demokratycznej Republiki Konga pod rządami prezydenta Mobutu Sese Seko, obowiązująca od 27 października 1971 do 17 maja 1997, używana także w odniesieniu do całego okresu jego rządów w państwie, od 24 listopada 1965[1][2].
Historia |
Joseph Desire Mobutu (znany później jako Mobutu Sese Seko), głównodowodzący kongijskiej armii narodowej, zdobył władzę w niestabilnym politycznie kraju, niepodległym od 1960 roku, w wyniku zamachu stanu. W przeciągu kilku lat dokonał on centralizacji władzy, skupiając ją w rękach przewodzonego przez siebie Ludowego Ruchu Rewolucji (Mouvement populaire de la Révolution). W 1970 roku został wybrany prezydentem, jako jedyny kandydat startujący w wyborach. Rok później w kraju rozpoczęła się kampania mająca na celu stworzenie wśród obywateli poczucia jedności narodowej i pozbycia się pozostałości ery kolonialnej. Mobutu rzucił hasło: Zair - nasz kraj, nasza rzeka, nasza waluta. W jej wyniku zmieniona została nazwa kraju (na Zair) oraz niektórych miast (m.in. stolicy z Léopoldville na Kinszasę), mieszkańcy zostali zobowiązani do zmiany imion na afrykańskie. W państwie zapanowała względna stabilność trwająca do późnych lat 70.
W 1977 i 1978 roku w prowincji Shaba (obecnie Katanga) miały miejsce dwa powstania, zorganizowane przez operujący z terytorium Angoli Narodowy Front Wyzwolenia Konga (Front national pour la libération du Congo), stłumione przy współudziale wojsk francuskich, belgijskich i marokańskich[3]. W latach 80. rozpoczęła się wzmożona aktywność opozycji, m.in. Unii na rzecz Demokracji i Postępu Społecznego (Union pour la démocratie et le progrès social). Próby stłumienia opozycji przez Mobutu Sese Seko spotkały się z międzynarodową krytyką.
Wraz z zakończeniem zimnej wojny, nastąpił wzrost napięcia w kraju. Pozycja Mobutu Sese Seko osłabiała się w wyniku coraz liczniejszych protestów, wzmagającej się międzynarodowej krytyki wywołanej łamaniem praw człowieka oraz słabnącej gospodarki. W latach 1991 i 1993 nastąpiły protesty wojska wywołane niewypłacaniem pensji. W 1994 roku w związku z konfliktem trwającym w sąsiedniej Rwandzie do wschodniego Zairu zaczęli przybywać uchodźcy oraz bojówki Hutu.
W 1996 roku w Zairze wybuchła wojna domowa, gdy Sojusz Sił Demokratycznych na rzecz Wyzwolenia Konga (Alliance de forces démocratiques pour la libération du Congo), wspierany przez Rwandę i Ugandę, rozpoczął ofensywę, mającą na celu obalenie Mobutu Sese Seko. Po nieudanych negocjacjach prezydent uciekł z kraju. 17 maja władzę w państwie przejął Laurent-Désiré Kabila, zmieniając nazwę kraju na Demokratyczną Republikę Konga.
Przypisy |
↑ Abiola Irele, Biodun Jeyifo: The Oxford Encyclopedia of African Thought. T. 1. Oxford University Press, 2010, s. 357. ISBN 0-19-533473-6.
↑ Ladislas Bizimana: Conflict in the African Great Lakes Region: A critical analysis of regional and international involvement. Universidad de Deusto, 1999, s. 37. ISBN 84-9830-536-5.
↑ Chris Cook, John Stevenson: The Routledge Companion to World History Since 1914. Routledge, 2006, s. 296. ISBN 1-134-28179-X. (ang.)
Bibliografia |
- Background Note: Democratic Republic of the Congo (ang.). U.S. Department of State. [dostęp 2012-10-20].
