Władcy Persji
Spis treści
1 Starożytna Persja
1.1 Medowie
1.2 Achemenidzi
1.3 Epoka hellenistyczna
1.3.1 Macedończycy
1.3.2 Seleucydzi
1.4 Partowie
1.5 Sasanidzi
2 Iran średniowieczny
2.1 Panowanie arabskie
2.2 Tahirydzi w Chorasanie
2.3 Samanidzi
2.4 Saffarydzi
2.5 Bujidzi
2.5.1 Fars i Chuzestan
2.5.2 Kerman
2.5.3 Dżibal
2.5.4 Hamadan i Isfahan
2.5.5 Rej
2.6 Ghaznawidzi
2.7 Wielcy Seldżucy
2.8 Chorezmszahowie
2.9 Ilchanidzi
2.10 Timurydzi
3 Iran nowożytny
3.1 Safawidzi
3.2 1722–1729 władza afgańskiej dynastii Hotaki
3.3 Safawidzi
3.4 Afszarydzi
3.5 Zandowie
3.6 Kadżarowie
4 Iran współczesny
4.1 Pahlawi
4.1.1 Pretendenci do tronu po 1979
5 Zobacz też
Starożytna Persja |
Medowie |
700 p.n.e. – 678 p.n.e. Dejokes
678 p.n.e. – 625 p.n.e. Fraortes
- interregnum scytyjskie
625 p.n.e. – 585 p.n.e. Kyaksares
585 p.n.e. – 550 p.n.e. Astyages
Achemenidzi |
700 p.n.e. – 675 p.n.e. Achemenes
675 p.n.e. – 640 p.n.e. Teispes
Starsza linia | Młodsza linia |
---|---|
|
|
550 p.n.e. – 529 p.n.e. Cyrus II Wielki
529 p.n.e. – 522 p.n.e. Kambyzes II
521 p.n.e. Bardija
521 p.n.e. – 486 p.n.e. Dariusz I Wielki
486 p.n.e. – 465 p.n.e. Kserkses I
464 p.n.e. – 425 p.n.e. Artakserkses I
425 p.n.e. Kserkses II
425 p.n.e. – 424 p.n.e. Sogdianos
423 p.n.e. – 404 p.n.e. Dariusz II
404 p.n.e. – 358 p.n.e. Artakserkses II
358 p.n.e. – 338 p.n.e. Artakserkses III
338 p.n.e. – 336 p.n.e. Arses
336 p.n.e. – 330 p.n.e. Dariusz III
Epoka hellenistyczna |
Macedończycy |
330 p.n.e. – 323 p.n.e. Aleksander Macedoński
323 p.n.e. – 317 p.n.e. Filip III Macedoński
323 p.n.e. – 310 p.n.e. Aleksander IV Macedoński
Seleucydzi |
311 p.n.e. – 280 p.n.e. Seleukos I Nikator
280 p.n.e. – 260 p.n.e. Antioch I Soter
260 p.n.e. – 245 p.n.e. Antioch II Theos
245 p.n.e. – 225 p.n.e. Seleukos II Kallinikos
225 p.n.e. – 222 p.n.e. Seleukos III Keraunos
222 p.n.e. – 186 p.n.e. Antioch III Wielki
186 p.n.e. – 174 p.n.e. Seleukos IV Filopator
174 p.n.e. – 162 p.n.e. Antioch IV Epifanes
Partowie |
Arsakes I (247- ok. 217 p.n.e.)
Arsakes II (217-191 p.n.e.)
Priapatius (191-176 p.n.e.)
Fraates I (176-171 p.n.e.)
Mitrydates I (171-138 p.n.e.)
Fraates II (138-128 p.n.e.)
Artabanus I (128-124 p.n.e.)
Mitrydates II Arsacyda (124-87 p.n.e.)
Gotarzes I (91- ok. 80 p.n.e.)
Orodes I (ok. 80 – ok. 77 p.n.e.)
Sinatruces (ok. 77 – ok. 70 p.n.e.)
Fraates III (70-58 p.n.e.)
Mitrydates III (58-57 p.n.e.)
Orodes II (57-37 p.n.e.)
Pakorus I (ok. 39-38 p.n.e.) (wspólnie z ojcem Orodesem II)
Fraates IV (37-30 p.n.e.)
Tiridates I (30-29 p.n.e.)
Fraates IV (29-28 p.n.e.)
Tiridates I (28-26 p.n.e.)
Fraates IV (26-2 p.n.e.)
Fraates V (2 p.n.e.-4 n.e.)
Orodes III (4-6)
Wonones I (8/9-11/12)
Artabanus II (10/11-38)
Gotarzes II (38-51)
Wardanes I (39-47)
Wologazes I (51-78)
Wologazes II (77 – 80)
Pakorus II (78-79)
Artabanus III (79-81)
Pakorus II (81-105)
Wologazes III (105–147)
Osroes I (109–129)
Partamaspates (116)
Mitrydates IV (129–140)
Wologazes IV (147–191)
Wologazes V (191–208)
Wologazes VI (208–228)
Artabanus IV (216–224)
Sasanidzi |
Ardaszir I 220–241
Szapur I 241–272
Hormizd I 272–273
Bahram I 273–276
Bahram II 276–293
Bahram III 293
Narses 293–302
Hormizdas II 302–309
Szapur II 309–379
Ardaszir II 379–383
Szapur III 383–388
Bahram IV 388–399
Jezdegerd I 399–420
Bahram V 420–438
Jazdegard II 438–457
Hormizdas III 457–459
Peroz 459–484
Balasz 484–488
Kawad I 488–496
Zamasp 496–498
Kawad I 498–531
Chosrow I Anoszirwan 531–579
Hormizd IV 579–590
Chosrow II Parwiz 590, 590–628
Bahram VI (590–591)
Wisztam (591–592)
Hormizdas V 593
Kawad II 628
Ardaszir III 628–630
Szarbaraz 630
Chosroes III 630
Buran 630–631
Peroz II 631
Azarmedukht 631
Chosroes IV 631
Chosroes V 631
Hormizdas VI 631–632
Jezdegerd III 632–651
Iran średniowieczny |
Panowanie arabskie |
Umajjadzi 661–750
Abbasydzi 750–872
Tahirydzi w Chorasanie |
Tahir Ibn al-Husajn 821–822
Talha Ibn Tahir 822–828
Abd Allah Ibn Tahir 828–844
Tahir Ibn Abd Allah 844–862
Muhammad Ibn Tahir 862–872
Samanidzi |
- Nuh Ibn Asad (819 – 841) (w Samarkandzie)
- Iljas Ibn Asad (819 – 856) (w Heracie)
- Ibrahim Ibn Iljas (856 – 867) (w Heracie) (w 867 Herat został zajęty przez Jakuba Ibn Lajsa)
- Jahja Ibn Asad (819 – 855) (w Czaczu, od 841 wspólnie z Ahmadem także w Samarkandzie)
Ahmad Ibn Asad (819 – 864) (w Ferganie, od 841 wspólnie z Jahją także w Samarkandzie, po jego śmierci samodzielnie)
Nasr Ibn Ahmad (864 – 892) (w Samarkandzie)
Isma'il Ibn Ahmad (892 – 907) (w Bucharze, potem zjednoczył wszystkie dominia Samanidów)
Ahmad Ibn Isma'il (907 – 914)
Nasr II Ibn Ahmad (914 – 943)
Nuh Ibn Nasr (943 – 954)
Abd al-Malik I Ibn Nuh (954 – 961)
Mansur Ibn Nuh (961 – 976)
Nuh Ibn Mansur (976 – 997)
Mansur II Ibn Nuh (997 – 999)
Abd al-Malik II Ibn Nuh (999)
Isma'il Ibn Nuh al-Muntasir (999 – 1005)
Saffarydzi |
Jakub Ibn Lajs as-Saffar (867–879)
Amr Ibn Lajs as-Saffar (878–900)
Abu al-Hasan Tahir (900–908)
Lajs Ibn Ali (908–910)
Abu Ali Muhammad (910–923)
Abu Dżafar Ahmad (923–963)
Abu Ahmad Chalf (963–1002)
Bujidzi |
Fars i Chuzestan |
Imad ad-Daula (934–949)
Adud ad-Daula (978–983)
Szaraf ad-Daula (983–990)
Samsam ad-Daula (990–998)
Baha ad-Daula (989–1012)
Sultan ad-Daula (1012–1021)
Muszarrif ad-Daula (1021 – 1024)
Imad ad Daula Abu Kalidżar (1024–1048)
Al-Malik ar-Rahman (1048–1055)
Kerman |
Mu'izz ad-Daula (936–949)
Adud ad-Daula (949–983)
Samsam ad-Daula (983–998)
Baha ad-Daula (998–1012)
Kawwam ad-Daula (1012–1028)
Imad ad-Din (1028 – 1048)
Abu Mansur (1048–1056)
Dżibal |
Imad ad-Daula (932 – 947)
Rukn ad-Daula (947–977)
Hamadan i Isfahan |
Mu'ajjad ad-Daula (977 – 983)
Fachr ad-Daula (983 – 997)
Szams ad-Daula (997 – 1021)
Rej |
Fachr ad-Daula (977 – 997)
Madżd ad-Daula (997–1029)
Ghaznawidzi |
Alptigin (962-963)
Abu Ishak Ibrahim (963-966)
Bilgetigin (966-974/975)
Böri (975-977)
Sebüktigin (977-997)
Ismaʾil Ibn Sebüktigin (997-998)
Mahmud (998-1030)
Muhammad (1030-1031)
Masud Ibn Mahmud (1030–1041)
Muhammad /po raz drugi/ (1041)
Maudud Ibn Masud (1041-1050)- Masud II (1050)
- Baha ad-Daula Ali (1050)
- Izz ad-Daula Abd al-Rashid (1053)
- Kiwam ad-Daula Tughril (1053)
- Dżalal ad-Daula Farruchzad (1053–1059)
- Zahir ad-Daula Ibrahim (1059–1099)
- Ala ad-Daula Masud III (1099–1115)
- Kemal ad-Daula Szirzad (1115)
- Sultan ad-Daula Arslanszah (1115–1118)
- Jamin ad-Daula Bahramszah (1118–1152)
- Mu'izz ad-Daula Chosrowszah (1152–1160)
- Tadż ad-Daula Chosrow Malik (1160–1187
Wielcy Seldżucy |
Tughril Beg 1055–1063
Alp Arslan 1063–1072
Dżalal ad-Dawlah Malikszah I 1072–1092
Nasir ad-Din Mahmud I 1092–1094
Rukn ad-Din Barkijaruk 1092–1104
Mu'izz ad-Din Malikszah II 1104–1105
Mohammad Tapar 1104–1118
Mahmud II 1118–1120 (w Iraku do roku 1131)
Mu'izz ad-Din Ahmad Sandżar 1118–1157
Chorezmszahowie |
Anusztigin Gharcza'i (1077–1098)
Kutb ad-Din Muhammad (1098–1128)
Ala ad-Din Atsiz (1128–1156)
Tadż ad-Dunja Il Arslan (1156–1172)
Dżalal ad-Dunja Sultanszah (1172–1193 (panował tylko w Chorasanie.)
'Ala ad-Din Tekesz (1172–1200 (do 1193 panował tylko w Chorezmie)
'Ala ad-Din Muhammad II (1200–1220
Dżalal ad-Din Manguberti (1220–1231
Ilchanidzi |
Hulagu-chan (1256–1265)
Abaka (1265–1282)
Ahmad Tokudar (1282–1284)
Argun-chan (1284–1291)
Gajchatu (1291–1295)
Bajdu (1295)
Mahmud Ghazan (1295–1304)
Oldżajtu (1304–1316)
Abu Sa’id (1317–1335)
Timurydzi |
Timur Chromy – 1369–1405
w Kabulu
Pir Mohammad – 1405–1407
w Tabrizie
Miranszah – 1405–1408
w Samarkandzie
Chalil Sultan – 1405–1409
Uług Beg – 1409–1449 (do roku 1447 jako wasal Szahrucha)
Abd al-Latif – 1449–1450
Abdallah Mirza – 1450–1451
Abu Sa'id Mirza – 1451–1469
Sultan Ahmad – 1469–1494
Mahmud Sultan – 1494–1495
Sultan Ma'sud – 1495–1499
Bajsunkur Mirza – 1495–1497
Ali Sultan – 1498–1500
w Heracie
Szahruch 1405–1447 (od 1409 władca zwierzchni wszystkich Timurydów)
Ala ad-Daula (1447 - 1448)
Abu al-Kasim Babur – 1448–1457
Szah Mahmud - 1457
Sultan Ibrahim – 1457–1459
Abu Sa'id Mirza – 1459–1469
Husajn Bajkara – 1469–1506
Badi az-Zaman i Muzaffar Husajn – 1506–1507
w Ferganie
Umar Szajch II – 1469–1494
Babur – 1494–1504
Iran nowożytny |
Safawidzi |
Isma'il I (1501–1524)
Tahmasp I (1524–1576)
Isma'il II (1576–1577)
Mohammad Chodabande (1577–1587)
Abbas I Wielki (1587–1629)
Safi I (1629–1642)
Abbas II (1642–1666)
Safi II (1666–1694)
Sultan Husajn (1694–1722)
1722–1729 władza afgańskiej dynastii Hotaki |
Mahmud Chan 1722–1725
Aszraf Chan 1725–1729
Safawidzi |
Tahmasp II (1729–1732)
Abbas III (1732–1736)
Afszarydzi |
Nadir Szah Afszar (1736–1747)
Adil Szah (1747–1748)
Ibrahim Afszar (1748)
Szahruch Szah (1748–1749) (utracił władzę w 1749, lecz zachował tytuł szacha do 1796)
Zandowie |
Karim Chan (1750–1779)
Abu'l Fath Chan Zand (1779)
Ali Murad Chan (1779)
Mohammad Ali Chan (1779)
Sadik Chan (1779–1782)
Ali Murad Chan (1782–1785)
Dżafar Chan (1785–1789)
Lotf Ali Chan (1789–1794)
Kadżarowie |
Agha Mohammad Chan Kadżar (1794–1797)
Fath Ali Szah Kadżar (1797–1834)
Mohammad Szah Kadżar (1834–1848)
Naser ad-Din Szah Kadżar (1848–1896)
Mozaffar ad-Din Szah Kadżar (1896–1907)
Mohammad Ali Szah Kadżar (1907–1909)
Ahmad Szah Kadżar (1909–1925)
Iran współczesny |
Pahlawi |
Reza Szah Pahlawi (1925–1941)
Mohammad Reza Pahlawi (1941–1979)
Pretendenci do tronu po 1979 |
Mohammad Reza Pahlawi (1979–1980)
Cyrus Reza Pahlawi (od 1980)
Zobacz też |
- Prezydenci Iranu