Egftnjytyk

Ian McKellen
Ian McKellen w 2013
Imię i nazwisko	Ian Murray McKellen
Data i miejsce urodzenia	25 maja 1939 Burnley, Anglia, Wielka Brytania
Zawód	aktor, scenarzysta, producent
Lata aktywności	od 1959
Nagrody Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym 1997 Rasputin Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor w roli drugoplanowej 2002 Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia Najlepszy filmowy zespół aktorski 2004 Władca Pierścieni: Powrót króla Nagroda na MFF w Berlinie 2006 Nagroda Honorowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Sir Ian Murray McKellen^[1] (ur. 25 maja 1939^[2] w Burnley^[3]) – brytyjski aktor teatralny i filmowy, scenarzysta. Obsadzany zarówno w rolach szekspirowskich, jak i w filmach akcji. Nominowany do Oskara, kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Wystąpił m.in. w roli Gandalfa w Władcy Pierścieni i Hobbicie^[4], oraz Magneto w serii filmów X-Men.

Jest homoseksualistą oraz aktywistą na rzecz praw LGBT^[5].

29 sierpnia 2012 roku wystąpił w ceremonii otwarcia XIV Letnich Igrzysk Paraolimpijskich w Londynie.

Dzieciństwo |

Ian McKellen urodził się w miasteczku Burnley w Anglii jako młodsze dziecko pastora Dennisa McKellena i Margery Lois z domu Sutcliffe. Wychowywał się w duchu chrześcijańskim, lecz jego dzieciństwo nie było szczęśliwe jako, że los chciał, aby przyszedł na świat tuż przed II Wojną Światową. Matkę stracił w wieku lat 12, natomiast ojciec zmarł gdy miał 24 lata. Jego zainteresowanie aktorstwem zaczęło się już w Bolton School, gdzie występował w Bolton Little Theatre. Rodzice i starsza siostra popierali pasję młodego Iana zabierając go na sztuki Szekspira takie jak Makbet, Wieczór Trzech Króli i Sen Nocy Letniej^[6]. Studiował w St Catharine’s College na Uniwersytecie Cambridge.

Kariera aktorska |

Pierwszy występ jako zawodowy aktor to rola Wiliama Roper’a w sztuce A Man For All Seasons, reżyserii Roberta Bolta, na deskach Belgrade Theatre w Coventry. Ian wystąpił tam jeszcze w niemal 15 sztukach po czym okazjonalnie odgrywał szekspirowskie role takie, jak Iago czy Makbet w Royal National Theatre i Royal Shakespeare Company. Jego kariera jako aktora filmowego rozpoczęła się na przełomie lat 60 i 70. Jednakże dopiero w latach 90. jego nazwisko stało się znane wśród szerszej rzeszy fanów kina. Najpierw przyszła rola w adaptacji powieści Stephena Kinga Uczeń Szatana, a następnie angaż jako Magneto w serii filmów X-Men i Gandalf we Władcy Pierścieni. Za swoje dokonania jako aktor otrzymał szereg prestiżowych nagród a za swój wkład w kulturę i sztukę został w 1991 r. uhonorowany tytułem szlacheckim^[7].

Obrońca praw mniejszości seksualnych |

Ku wielkiemu zaskoczeniu opinii publicznej i fanów, a za namową przyjaciół i bliskich, w 1988 r. na antenie radia BBC, Ian McKellen otwarcie oświadczył, że jest gejem. Od tamtej pory aktor aktywnie działa w sprawie wyrównania pozycji społecznej mniejszości seksualnych. Jest współtwórcą Stonewall, czołowej organizacji lobbystycznej walczącej o prawa gejów i lesbijek w UK oraz aktywnie wspiera wiele innych organizacji o takim charakterze. McKellen często pojawia się także na brytyjskich paradach wolności np. Europride czy Manchester Pride. Aktor przez ostatnich kilka lat odwiedził niemal 50 liceów, by uświadamiać młodych ludzi w temacie homoseksualizmu, ponieważ jego zdaniem nie powinno to być tematem tabu^[8].

Filmografia |

scenarzysta |

• 
  Ryszard III (Richard III, 1995)

obsada aktorska |

• 
  Sunday Out of Season (1965) jako Victor Leech
  
  

  
  

  Ian McKellen, 2010

  
  
  
  


• 
  David Copperfield (1966) jako David Copperfield


• 
  Hay Fever (1968) jako Simon Bliss


• 
  A Touch of Love (1969) jako George Matthews


• 
  Keats (1970) jako John Keats


• 
  Ross (1970) jako T.E. Lawrence
  


• 
  Edward II (1970) jako król Edward


• 
  Hedda Gabler (1972) jako George Tesman


• 
  A Performance of Macbeth (1979) jako Makbet


• 
  Dying Day (1980) jako Anthony Skipling


• 
  Kapłan miłości (Priest of Love, 1981) jako D.H. Lawrence


• 
  Walter (1982) jako Walter


• 
  Szkarłatny kwiat (The Scarlet Pimpernel, 1982) jako Chauvelin


• 
  Twierdza (The Keep, 1983) jako dr Theodore Cuza


• 
  Walter i June (Walter and June, 1983) jako Walter


• 
  Obfitość (Plenty, 1985) jako George Matthews


• 
  Zina (1985) jako Kronfeld


• 
  Młyny Bogów (Windmills of the Gods, 1988) jako przewodniczący


• 
  Skandal (Scandal, 1989) jako John Profumo


• 
  Othello (1990) jako Iago


• 
  Sleepers (1991) jako Andre Zorin


• 
  Bohater ostatniej akcji (Last Action Hero, 1993) jako Śmierć


• 
  Ballada o małym Jo (The Ballad of Little Jo, 1993) jako Percy Corcoran


• 
  Szósty stopień oddalenia (Six Degrees of Separation, 1993) jako Geoffrey


• 
  A orkiestra grała dalej (And the Band Played On, 1993) jako Bill Kraus


• 
  Miejskie opowieści (Tales of the City, 1993) jako Archibald Anson Gidde


• 
  Potyczki z Jeannie (I'll Do Anything, 1994) jako John Earl McAlpine


• 
  Cień (The Shadow, 1994) jako dr Reinhardt Lane


• 
  To Die For (1994) jako narrator (głos)


• 
  Farma na odludziu (Cold Comfort Farm, 1995) jako Amos Starkadder


• 
  Czas przemian (Restoration, 1995) jako Will Gates


• 
  Jack i Sarah (Jack and Sarah, 1995) jako William


• 
  Ryszard III (Richard III, 1995) jako Ryszard III


• 
  Rasputin (1996) jako Car Mikołaj II


• 
  Kochankowie sztormowego morza (Swept from the Sea, 1997) jako dr James Kennedy


• 
  Bent (1997) jako wujek Freddie


• 
  Bogowie i potwory (Gods and Monsters, 1998) jako James 'Mr. Jimmy' Whale


• 
  Uczeń szatana (Apt Pupil, 1998) jako Kurt Dussander


• 
  David Copperfield (1999) jako Tungay


• 
  X-Men (2000) jako Magneto


• 
  William Shakespeare (2000) jako reżyser Romea i Julii
  


• 
  Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, 2001) jako Gandalf Szary
  


• 
  Władca Pierścieni: Dwie wieże (The Lord of the Rings: The Two Towers, 2002) jako Gandalf Biały
  


• 
  Emile (2003) jako Emile


• 
  Władca Pierścieni: Powrót króla (The Lord of the Rings: The Return of the King, 2003) jako Gandalf Biały


• 
  X-Men 2 (X2, 2003) jako Magneto


• 
  Eighteen (2004) jako Jason Anders (głos)


• 
  Asylum (2005) jako Peter Cleave


• 
  Nigdylandia (Neverwas, 2005)


• 
  Magiczna karuzela (The Magic Roundabout, 2005) jako Zebedee (głos)


• 
  X-Men: Ostatni bastion (X-Men: The Last Stand, 2006) jako Eric Lensherr / Magneto


• 
  Kod da Vinci (The Da Vinci Code, 2006) jako sir Leigh Teabing


• 
  Wpuszczony w kanał (Flushed Away, 2006) jako The Toad (głos)


• 
  Gwiezdny pył (Stardust, 2007) jako narrator


• 
  Złoty kompas (The Golden Compass, 2007) jako Iorek Byrnison (głos)


• 
  Hobbit: Niezwykła podróż (2012) jako Gandalf Szary


• 
  Doctor Who (2012) jako Wielka Inteligencja (głos)


• 
  Hobbit: Pustkowie Smauga (2013) jako Gandalf Szary


• 
  X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (X-Men: Days of Future Past, 2014) jako Magneto


• 
  Hobbit: Bitwa Pięciu Armii (2014) jako Gandalf Szary


• 
  Pan Holmes (2015) jako Sherlock Holmes
  


• 
  Piękna i Bestia (Beauty and the Beastn, 2017) jako Cogsworth

Aktor gościnnie |

• 
  Coronation Street (1960) jako Mel Hutchwright


• 
  The Wednesday Play (1964-1970) jako Wilk


• 
  Play for Today (1970-1984)


• 
  Simpsonowie (The Simpsons, 1989) jako On sam (głos)


• 
  Great Composers (1997) jako Czajkowski (głos)


• Teledysk do piosenki Georga Ezry „Listen to the Man”

Odznaczenia |

• 
  Commander Orderu Imperium Brytyjskiego
  


• 
  Order of the Companions of Honour – 2008

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• 
  Ian McKellen w bazie IMDb (ang.)
  


• 
  Ian McKellen w bazie Filmweb
  


• 
  Ian McKellen w bazie Notable Names Database (ang.)
  


• Artykuł "Ian McKellen – 50 lat kariery aktorskiej"
  

p • d • e Złoty Glob dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym 1970–1979 James Brolin (1970) Ed Asner (1971) James Brolin (1972) McLean Stevenson (1973) Harvey Korman (1974) Ed Asner / Tim Conway (1975) Ed Asner (1976) Nie przyznano (1977) Norman Fell (1978) Danny DeVito / Vic Tayback (1979) 1980–1999 Pat Harrington Jr. / Vic Tayback (1980) John Hillerman (1981) Lionel Stander (1982) Richard Kiley (1983) Paul LeMat (1984) Edward James Olmos (1985) Jan Niklas (1986) Rutger Hauer (1987) Barry Bostwick / John Gielgud (1988) Dean Stockwell (1989) Charles Durning (1990) Louis Gossett Jr. (1991) Maximilian Schell (1992) Beau Bridges (1993) Edward James Olmos (1994) Donald Sutherland (1995) Ian McKellen (1996) George C. Scott (1997) Don Cheadle / Gregory Peck (1998) Peter Fonda (1999) 2000–2019 Robert Downey Jr. (2000) Stanley Tucci (2001) Donald Sutherland (2002) Jeffrey Wright (2003) William Shatner (2004) Paul Newman (2005) Jeremy Irons (2006) Jeremy Piven (2007) Tom Wilkinson (2008) John Lithgow (2009) Chris Colfer (2010) Peter Dinklage (2011) Ed Harris (2012) Jon Voight (2013) Matt Bomer (2014) Christian Slater (2015) Hugh Laurie (2016) Alexander Skarsgård (2017) Ben Whishaw (2018)