Saksauł
| ||
 Saksauł bezlistny na pustyni Gobi | ||
Systematyka[1] | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | rośliny | |
Klad | rośliny naczyniowe | |
Klad | rośliny nasienne | |
Klasa | okrytonasienne | |
Rząd | goździkowce | |
Rodzina | szarłatowate | |
Rodzaj | saksauł | |
Nazwa systematyczna | ||
Haloxylon Bunge ex E. Fenzl in Ledebou Fl. Ross. 3: 819. Dec 1851[2] | ||
Saksauł[3] (Haloxylon) – rodzaj obejmujący kilka gatunków roślin z rodziny szarłatowatych (dawniej włączany do wyodrębnianej osobno rodziny komosowatych). Przedstawiciele ci występują na obszarze od północnej Afryki po środkową Azję[3]. Gatunkiem typowym jest H. ammodendron (C. A. Meyer) E. Fenzl[4].
Spis treści
1 Morfologia
2 Biologia i ekologia
3 Systematyka
4 Znaczenie
5 Przypisy
Morfologia |
- Pokrój
- Duże krzewy lub małe drzewa (maksymalnie do 12 m, ale zwykle mniejsze). Drewno jest ciężkie, chropowate, kora gąbczasta, dobrze wchłaniająca wodę. Pień niski, silnie poskręcany.
- Liście
- Ułożone naprzeciwlegle. Bardzo niewielkie, łuskowate, przylegające do łodygi, prawie niewidoczne, cienkie, szarej barwy. Czasem liści brak zupełnie (saksauł bezlistny)[5].
- Kwiaty
- Drobne, obupłciowe, pięciokrotne. Wyrastają pojedynczo w kątach liści[3].
- Korzenie
- Bardzo długie, rozgałęzione i mocne.
Biologia i ekologia |
Rośliny należące do halofitów zasiedlają pustynie i półpustynie. Dobrze tolerują słabe gleby piaszczyste, również silnie zasolone. Są bardzo odporne na długotrwałe susze. Cechują się wolnym tempem wzrostu i znaczną długością życia. Kwitną w kwietniu i maju, a owocują we wrześniu i październiku[3].
Systematyka |
Synonimy[6]
Hammada Iljin
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Należy do rodziny szarłatowatych (Amaranthaceae) Juss., która wraz z siostrzanymi rodzinami Achatocarpaceae i goździkowate jest jednym z kladów w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) i klasy roślin okrytonasiennych[1].
- Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa goździkowe (Caryophyllidae Takht.), nadrząd Caryophyllanae Takht., rząd goździkowce (Caryophyllales Perleb), rodzina komosowate (Chenopodiaceae Vent.), rodzaj saksauł (Haloxylon Bunge)[7].
- Gatunki[2]
Haloxylon ammodendron (C.A.Mey.) Bunge ex Fenzl (syn. Haloxylon aphyllum (Minkw.) Iljin) – saksauł bezlistny[3], saksauł czarny, saksauł sołonczakowy[5]
Haloxylon griffithii (Moq.) Boiss.
Haloxylon negevensis (Iljin & Zohary) Boulos
Haloxylon persicum Bunge ex Boiss. & Buhse – saksauł biały
Haloxylon salicornicum (Moq.) Bunge ex Boiss.
Haloxylon schmittianum Pomel
Haloxylon scoparium Pomel
Haloxylon stocksii (Boiss.) Benth. & Hook. f.
Haloxylon tamariscifolium (L.) Pau
Znaczenie |
Saksauły są jednymi z najliczniejszych dużych roślin pustyń w obszarze swojego występowania, często tworzą skupiska. Dlatego ich zarośla, a nawet pojedyncze okazy stanowią schronienie wielu gatunków zwierząt, a młode saksauły, o zielonych listkach dostarczają pokarmu. Poza tym silne i rozległe ukorzenienie zapobiega wywiewaniu piasku lub gleby i erozji[3].
Mieszkańcy pustyń wykorzystują saksauł jako źródło opału[3]. Rośliny te nasadza się w pustynnych rejonach, by zapobiec erozji i wywiewaniu piasku zasypującego np. w Chinach pola uprawne.
Przypisy |
↑ ab Stevens P.F.: Caryophyllales (ang.). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2010-11-17].
↑ ab The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ abcdefg Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 805. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-04-02].
↑ ab L. S. Berg: Przyroda ZSRR. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 176.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
↑ Crescent Bloom: Haloxylon (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-11-17].
