Egftnjytyk

Albatros D.III (Oef) (seria 253)
Albatros D.III (Oef) seria 253
Dane podstawowe
Państwo	Austro-Węgry
Producent	Oeffag
Typ	samolot myśliwski
Załoga	jedna osoba
Historia
Lata produkcji	1917-1919
Dane techniczne
Napęd	1 x Austro-Daimler
Moc	136 kW (185 KM)
Wymiary
Rozpiętość	9 m
Długość	7,35 m
Wysokość	2,81 m
Powierzchnia nośna	20,56 m²
Masa
Własna	716 kg
Startowa	1005 kg
Osiągi
Prędkość maks.	198 km/h
Prędkość wznoszenia	3,3 m/s
Pułap	5000 m
Zasięg	300 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 x km kal. 8 mm Schwarzlose M7/12
Użytkownicy
Austro-Węgry, Polska
Rzuty

Albatros D.III (Oef) – austro-węgierski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej, licencyjna udoskonalona wersja niemieckiego myśliwca Albatros D.III produkowana przez firmę Oeffag. Był jednym z podstawowych typów myśliwców używanych po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, która była ich drugim co do liczebności użytkownikiem. W Austro-Węgrzech nazywany też Oeffag Albatros D.III, natomiast w Polsce oznaczony był jako Oeffag D.III^[1].

Historia |

W 1916 roku austriacka wytwórnia lotnicza Österrichische Flugzeugfabrik AG (Oeffag) w Wiener Neustadt zakupiła licencję na samolot myśliwski Albatros D.II konstrukcji niemieckiej wytwórni Albatros Flugzeugwerke GmbH. Po zbudowaniu w wytwórni Oeffag 16 sztuk, wdrożono do produkcji nową wersję rozwojową tego samolotu – Albatros D.III, różniąca się głównie skrzydłami. Prototyp licencyjnego Albatrosa D.III (Oef) – skrót w nawiasie oznaczał wytwórnie – ukończono w lutym 1917 (nr. fabr. 53.20), po czym rozpoczęto produkcję tego samolotu. Pierwszą serię zbudowano w oparciu o kadłuby i silniki wersji D.II (Oef).

Silnik Austro-Daimler 200 KM eksponowany w MLP w Krakowie.

Samolot austriacki różnił się od pierwowzoru, gdyż do jego napędu użyto silnika o większej mocy, umieszczonego pod oprofilowaną osłoną, a ponadto poprawiono wytrzymałość dolnego płata i komory płatów. Zmieniono także inne elementy konstrukcji, jak chłodnicę silnika i rury wydechowe. Uzbrojenie w postaci dwóch karabinów maszynowych umieszczono w kadłubie – w górnej części jego nosa (w niemieckim Albatrosie – na kadłubie). Na skutek mocniejszego silnika i większej wytrzymałości konstrukcji, Albatrosy produkcji Oeffag były bardziej udane od niemieckich pierwowzorów i legitymowały się nieco lepszymi osiągami. Samolot ten był następnie rozwijany, z zastosowaniem mocniejszych silników i innych ulepszeń.

W wytwórni Oeffag produkowano samoloty w następujących seriach różniących się zastosowanym silnikiem:

• seria 53.2 – silnik Austro-Daimler o mocy 185 KM (136 kW), wyprodukowano 45 samolotów


• seria 153 – silnik Austro-Daimler o mocy 200 KM (147 kW), wyprodukowano 281 samolotów


• seria 253 – silnik Austro-Daimler o mocy 230 KM (169 kW), wyprodukowano ponad 250 samolotów

W serii 153 część samolotów (od numeru 153.112) nie miała dużego kołpaka śmigła i miała zaokrągloną blachę osłony silnika, zachowano to w serii 253.

Łącznie w wyprodukowano ponad 580 samolotów Oeffag D.III.

Samoloty myśliwskie Albatros D.III (Oef) od lipca 1917 roku sukcesywnie wprowadzano do lotnictwa austro-węgierskiego na frontach południowym i wschodnim. Piloci austriaccy odnieśli na nich do końca I wojny światowej wiele zwycięstw w walkach powietrznych. Od maja 1918 na froncie pojawiła się najlepsza seria 253, której do listopada 1918 lotnictwu austro-węgierskiemu przekazano 208 egzemplarzy.

Albatros D.III (Oef) serii 153 czołowego austriackiego asa Godwina Brumowskiego (po lewej)

Polskie Albatrosy (Oef) 7 Eskadry Myśliwskiej

Użycie samolotów w Wojsku Polskim |

Już 31 listopada 1918 wytwórnia Oeffag zaoferowała rządowi polskiemu sprzedaż samolotów 253. serii (była to pierwsza oferta dostawy samolotów do Polski)^[1]. 13 stycznia 1919 Polska podpisała umowę na zakup w wytwórni w Austrii pierwszej partii 12 samolotów, a następnie jeszcze 14 i 12 – łącznie 38^[1]. Samoloty te przywieziono do Polski złożone, transportem kolejowym do końca 1919 roku. W Krakowie samoloty te zostały zmontowane, pierwsze egzemplarze w lipcu 1919 roku, ostatnie w 1921. Ponadto pod koniec 1918 roku zdobyto na terenie Małopolski 7 lub 10^[2] samolotów tego typu. Dla odróżnienia od oryginalnych samolotów niemieckich, w Polsce oficjalnie wprowadzono nazwę Oeffag D.III^[1]. Łącznie więc polskie lotnictwo wojskowe dysponowało 45 lub 48 samolotami myśliwskimi Oeffag D.III.

Samoloty te przydzielono do eskadr myśliwskich: 7 Eskadra Myśliwska (12 samolotów, od sierpnia 1919) i 13 Eskadra Myśliwska (11 samolotów, od kwietnia 1920^[2]. – dawna 2. Eskadra Wielkopolska), pozostałe samoloty skierowano do szkół lotniczych.

Na samolotach Oeffag D.III piloci polscy walczyli w toku 1920 roku w wojnie polsko-bolszewickiej. Wobec niewielkiej aktywności lotnictwa radzieckiego, nie dochodziło na ogół do walk w powietrzu, natomiast polskie myśliwce były wykorzystywane przede wszystkim do rozpoznania oraz ataków szturmowych na wojska naziemne z użyciem karabinów maszynowych oraz lekkich bomb zrzucanych ręcznie lub z prowizorycznych wyrzutników^[2].

Po zakończeniu działań wojennych kilka tych samolotów używano w 15 eskadrze myśliwskiej (później zmieniono je numer na 112) do 1926 roku. Pojedyncze egzemplarze znajdowały się również w eskadrach treningowych 2 i 3 pułku lotniczego, ostatecznie wycofano je z użycia pod koniec lat dwudziestych.
Według innych źródeł, wycofano je z eskadr do końca 1923 roku^[3].

Opis techniczny |

Samolot Oeffag D.III był jednomiejscowym samolotem myśliwskim, półtorapłatem o konstrukcji mieszanej, kadłub kryty sklejką i blachą metalową, płaty płótnem. Usterzenie klasyczne o kształcie eliptycznym. Napęd silnik rzędowy, chłodzony cieczą. Podwozie stałe – klasyczne. Śmigło drewniane.

Płaty o konstrukcji drewnianej (górny – dwudźwigarowy, dolny – jednodźwigarowy) kryte były płótnem. Lotki umieszczono tylko w górnym płacie. Kadłub o konstrukcji półskorupowej, o przekroju stożkowym, kryty sklejką, mieścił w przedniej części silnik rzędowy chłodzony cieczą, osłonięty blachą aluminiową. Za silnikiem w kadłubie znajdowała się odkryta kabina pilota z zamocowanym z przodu małym wiatrochronem. Na końcu kadłuba zamontowano usterzenie klasyczne o dużej powierzchni, kształtu eliptycznego, konstrukcji drewnianej, kryte płótnem. Śmigło zaopatrzono w kołpak.

Przypisy |

Bibliografia |

• TomaszT. Goworek TomaszT., Pierwsze samoloty myśliwskie lotnictwa polskiego, Warszawa: SIGMA-NOT, 1991, ISBN 83-85001-46-8, OCLC 751325702 .


• Andrzej Morgała, Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ​ISBN 83-86776-34-X​

p • d • e Austro-węgierskie samoloty wojskowe z okresu I wojny światowej Samoloty myśliwskie Albatros D.III (Oef) Aviatik (Berg) D.I Hansa-Brandenburg D.I Phönix D.I Samoloty bombowe Aviatik G.I Samoloty rozpoznawcze i szkolne Aviatik (Berg) C.I Hansa-Brandenburg B.I Hansa-Brandenburg C.I Lloyd C.II Lloyd C.V Lohner B.I Lohner C.I Phönix C.I UFAG C.I Wodnosamoloty i łodzie latające Lohner T