Filharmonia Narodowa
| ||
Budynek Filharmonii Narodowej w Warszawie | ||
Państwo | Polska | |
Miejscowość | Warszawa | |
Adres | ul. Jasna 5 | |
Typ budynku | filharmonia | |
Styl architektoniczny | socrealizm, dawniej eklektyzm | |
Architekt | pierwotny – Karol Kozłowski, przebudowa 1955 – Eugeniusz Szparkowski | |
Rozpoczęcie budowy | 1900 | |
Ukończenie budowy | 1901 | |
Zniszczono | spłonęła w 1939, zbombardowana w 1944 | |
Odbudowano | 1955 | |
Położenie na mapie Warszawy Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie | ||
Położenie na mapie Polski Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Warszawa, Filharmonia Narodowa w Warszawie | ||
52°14′03″N 21°00′40″E/52,234167 21,011111 | ||
Strona internetowa |
Filharmonia Narodowa – polska instytucja kultury, funkcjonująca w gmachu znajdującym się przy ulicy Jasnej 5 w Warszawie, który został wzniesiony w latach 1900–1901 pod kierunkiem Karola Kozłowskiego, a następnie przebudowany w 1955 przez Eugeniusza Szparkowskiego. Dyrektorem naczelnym jest Wojciech Nowak, a funkcję dyrektora artystycznego sprawuje dyrygent Jacek Kaspszyk[1].
Od 1955 w instytucji organizowany jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
W budynku i przy pomocy FN w Warszawie odbywa się festiwal Warszawska Jesień.
Spis treści
1 Historia
2 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej
2.1 Soliści
3 Wykonawcy gościnni
3.1 Orkiestry
4 Organy
5 Zobacz też
6 Przypisy
7 Linki zewnętrzne
Historia |
Gmach Filharmonii Warszawskiej stanął w latach 1900–1901 w kwartale ulic Jasnej, Moniuszki i Sienkiewicza, na terenie ówczesnego centrum finansowego miasta. Uroczysta inauguracja odbyła się 5 listopada 1901, jako soliści wystąpili Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i przyszły mąż stanu oraz Wiktor Grąbczewski (bas)[2].
Budynek z lat 1901–1945 wzorowany był na europejskich filharmoniach i operach XIX wieku, przede wszystkim na Operze Paryskiej. Otrzymał bardzo bogaty wystrój eklektyczny, z wpływami neorenesansu i neobaroku europejskiego w nowoczesnej na owe czasy interpretacji.
Fundatorami Filharmonii Warszawskiej byli między innymi właściciel kapitału, bankier baron (tytuł nadany przez Imperatora Rosji) Leopold Julian Kronenberg i pianista Ignacy Jan Paderewski.
- Projekt architektoniczny: Karol Kozłowski i Izydor Pianka
- Rzeźby na fasadzie: Stanisław R. Lewandowski, Władysław Mazur
- Plafon w sali koncertowej: Henryk Siemiradzki
Wśród rzeźb zdobiących fasadę pierwotnego budynku Filharmonii znalazły się postacie Wolfganga Amadeusza Mozarta, Ludwiga van Beethovena, Fryderyka Chopina i Stanisława Moniuszki[3].
Napaść Niemców na Polskę i związana z tym II wojna światowa przerwała działalność Filharmonii Warszawskiej. Gmach filharmonii został spalony w czasie oblężenia Warszawy przez Niemców w 1939. W trakcie walk powstania warszawskiego w 1944 uległ zbombardowaniu i znacznemu zniszczeniu.
Zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z 25 października 1949 utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą „Filharmonia Narodowa w Warszawie”[4].
Nowy, odbudowany budynek koncertowy został otwarty 21 lutego 1955, co połączone zostało z inauguracją V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Tego samego dnia, z okazji inauguracji sezonu w nowej własnej siedzibie, Filharmonia Warszawska została uhonorowana mianem Filharmonii Narodowej.
Budynek FN w Warszawie, odbudowany według projektu Eugeniusza Szparkowskiego i Henryka Białobrzeskiego, utracił swój pierwotny bogato zdobiony wystrój, został zastąpiony stylistyką architektury socrealizmu.
W budynku i przy pomocy FN w Warszawie odbywa się festiwal Warszawska Jesień.
Sala koncertowa Filharmonii Narodowej w Warszawie posiada 1072 miejsca. Sala kameralna dysponuje 378 miejscami.
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej |
Pierwszy koncert w wykonaniu Filharmoników Warszawskich odbył się 5 listopada 1901 w nowo wybudowanym gmachu.
Orkiestra koncertowała z wieloma najsłynniejszymi artystami tamtej doby. Dyrygowali nią m.in.: Edvard Grieg, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Camille Saint-Saëns, Richard Strauss i Igor Strawinski.
Soliści |
Na estradzie Filharmonii Narodowej w Warszawie wystąpili także soliści tej miary, co: Martha Argerich, Kathleen Battle, Teresa Berganza, Rafał Blechacz, Nelson Freire, Nigel Kennedy, Evgeny Kissin, Midori Gotō, Arturo Benedetti Michelangeli, Shlomo Mintz, Anne-Sophie Mutter, Garrick Ohlsson, Dawid Ojstrach, Murray Perahia, Jean-Pierre Rampal, Światosław Richter, Mstisław Rostropowicz, Henryk Szeryng, Emmanuel Pahud, Ingolf Wunder i Krystian Zimerman.
Wykonawcy gościnni |
Przed I wojną światową i w okresie międzywojennym XX w. Filharmonia Warszawska stała się głównym ośrodkiem życia muzycznego w zaborze rosyjskim, a potem w Polsce oraz jedną z najbardziej liczących się instytucji muzycznych w Europie. Wystąpili tutaj niemal wszyscy słynni dyrygenci i soliści tamtych czasów, m.in.: Claudio Arrau, Edvard Grieg, Arthur Honegger, Vladimir Horowitz, Bronisław Huberman, Wilhelm Kempff, Otto Klemperer, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Artur Rodziński, Artur Rubinstein, Pablo Sarasate, Richard Strauss.
Orkiestry |
W sali Filharmonii Narodowej w Warszawie gościnnie występowały najsłynniejsze orkiestry z całego świata, m.in.:
Academy of St. Martin in the Fields (dyrygent: Neville Marriner)
Academy of Ancient Music (Christopher Hogwood)
BBC Symphony Orchestra (Pierre Boulez)
Berliner Philharmoniker (Daniel Barenboim, Simon Rattle)
Chicago Symphony Orchestra (Riccardo Muti)
City of Birmingham Symphony Orchestra (Simon Rattle)
Cleveland Orchestra (George Szell)
Gewandhausorchester Leipzig (Kurt Masur)
Los Angeles Philharmonic Orchestra (Zubin Mehta)
Münchener Philharmoniker (Sergiu Celibidache)
Sankt-Petersburska Akademicka Filharmonia (Jewgienij Mrawiński)
New York Philharmonic (Leonard Bernstein, Lorin Maazel)
Orkiestra Filadelfijska (Eugene Ormandy)
Kammerakademie Potsdam (Trevor Pinnock)
Organy |
W 2001 w sali koncertowej stanęły nowe organy, wybudowane przez berlińską firmę organmistrzowską Karl Schuke, Berliner Orgelbau Werkstatt. Instrument muzyczny posiada 3 manuały z pedałem i 71 głosów. Wyposażony jest w mechaniczną trakturę gry i elektryczną trakturę rejestrów.
Zobacz też |
- Chór Filharmonii Narodowej
Przypisy |
↑ Informacja na stronie Filharmonii Narodowej. filharmonia.pl. [dostęp 2013-02-14].
↑ Filharmonia Narodowa w Warszawie. Culture.pl. [dostęp 2013-02-14].
↑ MariaM. Bychawska MariaM., HenrykH. Schiller HenrykH., 100 lat Filharmonii w Warszawie 1901-2001, 2001, ISBN 83-912670-8-3 .
↑ M.P. z 1949 r. nr 82, poz. 1010.
Linki zewnętrzne |
- Filharmonia Narodowa w Warszawie – oficjalna witryna
- Historia Filharmonii w portalu culture.pl
- Wirtualny spacer
- Skład Orkiestry na stronie Filharmonii Narodowej w Warszawie
- Skład Chóru na stronie Filharmonii Narodowej w Warszawie
|
Kontrola autorytatywna (concert hall):
ISNI: 0000 0001 2109 5545
VIAF: 128472598
GND: 1097250-X
NKC: kn20041103015
- WorldCat