Powiat bytomski
| ||||
| ||||
do 1951 | ||||
Państwo | PRL | |||
Województwo | śląskie | |||
Data likwidacji | 1951 | |||
Siedziba | Bytom | |||
Powierzchnia | 107 km² | |||
Populacja (1946) • liczba ludności | 77 500 | |||
• gęstość | 725 os./km² | |||
Szczegółowy podział administracyjny | ||||
| ||||
brak współrzędnych | ||||
---|---|---|---|---|
Portal Polska |
Powiat bytomski (niem. Landkreis Beuthen, 1927-39 Landkreis Beuthen-Tarnowitz) – dawny powiat ziemski ze stolicą w Bytomiu, istniejący w latach 1742-1951 roku na obrzeżach miast Bytomia i Zabrza oraz na terenie obecnego powiatu tarnogórskiego (woj. śląskie).
Spis treści
1 Historia
2 Przypisy
3 Zobacz też
4 Bibliografia
Historia |
Powiat bytomski powstał w 1742 roku na mocy traktatu wrocławskiego uznającego prawo Prus do Śląska. Miasto Bytom, aczkolwiek było ośrodkiem powiatu, miało własnego burmistrza i ratusz i nie podlegało starostwu.
Na mocy ustawy pruskiej z 1808 roku zlikwidowano prywatną własność miast wraz z sekularyzacją dóbr kościelnych. Rola Bytomia w tym czasie nie była dominująca. Pozostawał on nadal formalnie miastem powiatowym, jednakże do 1818 roku rezydencją starosty bytomskiego były bogatsze i lepiej zabudowane Tarnowskie Góry.
W połowie XIX wieku, dzięki rozwoju górnictwa kruszcowego i hutnictwa, nastąpiła ekspansja miasta i powiatu. Powiat znalazł się w czołówce państwa pruskiego pod względem liczby ludności, a sam Bytom stał się administracyjno-dyspozycyjnym ośrodkiem zagłębia przemysłowego. Po apogeum osiągniętym w latach 1850-70 nastąpił upadek, kiedy to powiat bytomski w 1873 roku został rozdrobniony na 5 części: powiaty bytomski, katowicki, zabrski i tarnogórski oraz samodzielny obszar dworski Czarny Las.
W 1890 roku z mocno uszczuplonego powiatu bytomskiego wydzielono Bytom, tworząc w nim pierwszy na Górnym Śląsku powiat miejski (Stadtkreis), a pozostałe tereny przekształcono w powiat ziemski (Landkreis) z siedzibą w Rozbarku (od 1927 dzielnica Bytomia). Granica przebiegała wzdłuż obecnej ulicy Korfantego w Bytomiu, przy której w 1897 wybudowano budynek willowy - siedzibę starostwa.
W 1921 Górny Śląsk podzielono między Polską a Niemcami, w wyniku czego Bytom i większa część powiatu znalazła się w 1922 roku w Niemczech, mimo że podczas plebiscytu w powiecie bytomskim 62 965 głosów padło za przymależnością do Polski, a 43 646 głosów za Niemcami (w samym Bytomiu zwyciężyła opcja niemiecka). Okrojony powiat bytomski składał się wówczas z 9 gmin: Miedary, Zbrosławice, Wieszowa i Stolarzowice (z Górnikami), Rokitnica, Bobrek-Karb, Szombierki (później Chruszczów) i Miechowice.
Po II wojnie światowej powiat bytomski przyłączono do Polski jako jeden z powiatów województwa śląskiego. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 17 marca 1951 powiat bytomski został zlikwidowany z dniem 1 kwietnia 1951[1], a jego tereny przyłączone do:
Bytomia - gminy Bobrek-Karb, Chruszczów i Miechowice;
Zabrza - gminy Mikulczyce i Rokitnica oraz gromada Grzybowice z gminy Wieszowa;
powiatu tarnogórskiego - gminy Miedary, Stolarzowice, Wieszowa bez gromady Grzybowice i Zbrosławice.
Zachowano jednakże powiat miejski w Bytomiu, który przetrwał do 1975 roku, powracając jako jednostka administracyjna w związku z kolejną reformą w 1999 roku.
Przypisy |
↑ Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147
Zobacz też |
- Bytom
- Powiat tarnogórski
- Podział administracyjny Polski (1944–1946)
- Podział administracyjny Polski 1946-1950
- Podział administracyjny Polski (1950–1957)
- Powiaty w Polsce od 1945
Bibliografia |
- Serwis internetowy Urzędu Miasta Bytomia
|