Cmentarz żydowski w Olsztynie
| ||
nr rej. A-2393 z 20.04.1988[1] | ||
Zachowane schody na terenie cmentarza | ||
Państwo | Polska | |
Miejscowość | ul. Zyndrama z Maszkowic 2 Olsztyn | |
Położenie na mapie Olsztyna Cmentarz żydowski w Olsztynie | ||
Położenie na mapie Polski Cmentarz żydowski w Olsztynie | ||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Cmentarz żydowski w Olsztynie | ||
53°46′32,8080″N 20°28′06,3120″E/53,775780 20,468420 |
Cmentarz żydowski w Olsztynie – kirkut znajdujący się w Olsztynie przy ul. Zyndrama z Maszkowic 2 (róg ul. Grunwaldzkiej)[2]. Do cmentarza przylega budynek Domu Pożegnań, Bet Tahara zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Ericha Mendelsohna[3], w którym odkryto bogate malowidła na sklepieniu[4]. Obecnie budynek jest odrestaurowywany przez Wspólnotę Kulturową Borussia[5].
Spis treści
1 Historia
2 Zobacz też
3 Przypisy
4 Bibliografia
5 Linki zewnętrzne
Historia |
Cmentarz został utworzony w 1818 roku[3] i zajmował powierzchnię 0,48 hektara[6]. Ostatni znany pochówek odbył się w 1940 roku; cmentarz został zamknięty w 1955 roku[6]. Na przełomie lat 1969/1970 cmentarz został zlikwidowany i przemieniony w zieleniec[6], co nastąpiło za zgodą miejscowego konserwatora zabytków[7].
W 1997 roku teren cmentarza został wykorzystany jako plac manewrowy dla pobliskiej budowy mieszkań komunalnych, co przyczyniło się do dalszego zniszczenia pozostałości kirkutu[8].
Na terenie cmentarza nie ocalał ani jeden nagrobek; zachowały się schodki, pozostałości murowanego ogrodzenia oraz fragmenty grobowców wrośniętych w drzewa[6]. Część cmentarnych nagrobków wykorzystano do umocnienia skarpy na zapleczu budynku „Casablanki” górującego nad parkiem zamkowym w Olsztynie[9] część macew została wykorzystana jako surowiec kamieniarski[6].
Zobacz też |
- Historia Żydów w Olsztynie
- Synagoga w Olsztynie
Przypisy |
↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie. 2018-09-30. s. 119. [dostęp 2015-09-24].
↑ Jerzy Pantak: Pod sklepieniem Bet Tahara. 2007-12-27. [dostęp 14 lipca 2009].
↑ ab Andrzej Rzempołuch: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Olsztyn: Urząd Miasta w Olsztynie, 2004, s. 84; 139-141. ISBN 83-921324-0-8.
↑ Ewa Mazgal: Potrzeba milionów na remont Bet Tahara (pol.). 2009-06-22. [dostęp 14 lipca 2009].
↑ Program Dom Mendelsohna (pol.). [dostęp 14 lipca 2009].
↑ abcde Magdalena Bartnik. Cmentarz pochowany. O likwidacji cmentarza żydowskiego w Olsztynie.. „Borussia”. 37, s. 178-184, 2006. ISSN 0867-6402.
↑ Tak Burchard
↑ Elżbieta Mierzyńska. Dewastacja Pamięci. Manewry na kirkucie.. „Dziennik Pojezierza”. 223 (2808), s. 9, 1997-11-19. ISSN 0239-2046.
↑ Olsztyn 1353-2003. praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego; [aut. oprac. Stanisław Achremczyk et al.]. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych i Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2003, s. 545. ISBN 83-87643-38-6.;
Bibliografia |
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 50.
Linki zewnętrzne |
Cmentarz żydowski w Olsztynie na portalu Wirtualny Sztetl- Artur Cyruk: Olsztyn. kirkuty.xt.pl. [dostęp 21 kwietnia 2009].
- Yvonne Meyer: Wiosenne sprzątanie cmentarza (pol.). Olsztyn24, 21 kwietnia 2009. [dostęp 21 kwietnia 2009].