Egftnjytyk

Nie mylić z: Franszyza.

Franczyza (fr. franchise) – system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami: franczyzodawcą i jego indywidualnymi franczyzobiorcami. Franczyza zakłada też przepływ know-how od franczyzodawcy do franczyzobiorcy przez cały czas obowiązywania umowy franczyzowej. Istotą jest udzielenie praw (i przyjęcie obowiązków) poprzez zawarcie umowy franczyzy.

Franczyza daje możliwość korzystania między innymi z:

• nazwy franczyzodawcy


• know how


• 
  znaków towarowych franczyzodawcy 


• pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej^[1]
  

Podmioty franczyzy |

Umowa franczyzy (ang. franchise agreement) jest to umowa pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą.

Stronami franczyzy są:

• 
  Franczyzodawca to strona umowy udzielająca praw (i nakładająca obowiązki) franczyzy. Upoważnia biorcę do korzystania z pakietu franczyzowego. Franczyzodawca jest pojęciem analogicznym do kredytodawcy (od kredyt).


• 
  Franczyzobiorca to strona umowy uzyskująca prawa (i przyjmująca obowiązki) składające się na franczyzę, takie jak płacenie franczyzodawcy wynagrodzenia, udostępnianie do kontroli oraz prowadzenie działalności na własny rachunek i we własnym imieniu. Franczyzobiorca jest pojęciem analogicznym do kredytobiorcy (od kredyt).

Cechy franczyzy |

Istota systemu polega na tym, że franczyzodawca nadaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. W ramach umowy sporządzonej na piśmie oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia indywidualnego franczyzobiorcę do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemów postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.

Pakiet franczyzowy |

Zawiera on sposób prowadzenia danej działalności gospodarczej. Udostępnia go franczyzodawca w ramach zawieranej z franczyzobiorcą umowy. Zawiera on szereg uprawnień i obowiązków. Ponadto upoważnia do działalności franczyzobiorcę na określonym terytorium.
Pakiet franczyzowy składa się z:

• koncepcji prowadzenia działalności gospodarczej w określony sposób;


• obowiązku zaopatrywania się u dawcy lub konkretnego dostawcy;


• praw ochronnych;


• usług franczyzodawcy na rzecz franczyzobiorcy takie jak szkolenia zatrudnionych w punkcie franczyzobiorcy, pomoc;


• zobowiązania do prowadzenia akcji reklamowych;


• zobowiązania do dostarczania jednolitych materiałów promocyjnych;


• uprawnień do kontroli;


• obowiązku zachowania tajemnicy, co mają ułatwiać klauzule zabezpieczające.

Opłaty |

Wśród obowiązku franczyzobiorcy jest konieczność ponoszenia opłat na rzecz franczyzodawcy. Opłata podstawowa uiszczana jest za przyłączenie już istniejącego punktu do sieci franczyzodawcy. W związku z działalnością bieżącą, franczyzobiorca wnosi opłaty bieżące. Są nimi części z zysku, którym dzieli się z franczyzodawcą. Ponadto ponoszone są opłaty dodatkowe.

Rodzaje franczyzy |

• 
  Indywidualny – franczyzodawca zawiera umowę z kilkoma franczyzobiorcami.


• 
  Sieciowy – po stronie franczyzobiorców występuje wiele podmiotów.


• 
  Subordynacyjny – sam franczyzodawca nie prowadzi placówki, posiada tylko koncepcję. Jest ona rozwijana przez franczyzobiorców.


• 
  Partnerski – franczyzodawca część placówek prowadzi sam a resztę prowadzą franczyzobiorcy.


• 
  Master franchising – franczyzodawca w umowie upoważnia franczyzobiorcę do działalności, dając mu przy tym wyłączność. Zaś franczyzobiorca może działać poprzez swoich sub-franczyzobiorców. Powstały tu schemat cechuje się dwustronnością.

Franczyza w Polsce |

Od 2000 roku działa Polska Organizacja Franczyzodawców (POF) zrzeszająca franczyzodawców działających w Polsce, którzy zobowiązali się przestrzegać Europejskiego Kodeksu Etyki Franczyzy. Od 2010 POF należy do Europejskiej Federacji Franczyzy^[2], a od 2011 do Światowej Rady Franczyzy^[3].

Zobacz też |

• ajencja

Przypisy |

Linki zewnętrzne |

• 
  Adam Grzeszak. Wasz szyld, nasz interes. „Polityka”. 17 stycznia 2004. 3 (2435). s. 40. 
  


• 
  ABC Franchisingu – Wszystko o franczyzie – definicje, historia, terminy prawne oraz wady i zalety franczyzy dla obu stron


• 
  Zasady umów długoterminowych. Wprowadzenie i komentarz artykuł z „Kwartalnika Prawa Prywatnego” poświęcony projektowi kodyfikacji umowy franczyzy