Rawa (dopływ Brynicy)
| ||
 Rawa w Katowicach | ||
| Kontynent | Europa | |
Państwo |  Polska | |
Województwo |  śląskie | |
Potok | ||
| Długość | 19,6 km | |
| Powierzchnia zlewni | 89,8 km² | |
Źródło | ||
| Miejsce | Ruda Śląska, staw Marcin | |
| Współrzędne | 50°17′34,0″N 18°54′59,4″E/50,292778 18,916500 | |
Ujście | ||
Recypient | rzeka Brynica | |
| Miejsce | Sosnowiec | |
| Współrzędne | 50°15′51,0″N 19°07′44,5″E/50,264167 19,129028 | |
Położenie na mapie województwa śląskiego   źródło  ujście | ||
Położenie na mapie Polski  źródło ujście | ||
Bulwary Rawy w Katowicach
Prace w Chorzowie nad skierowaniem Rawy do podziemnego kolektora
Rawa − potok w dorzeczu Wisły[1]. Jest największym prawym dopływem Brynicy (która poprzez Przemszę zasila rzekę Wisłę).
Spis treści
1 Ogólna charakterystyka
2 Regulacja rzeki
3 Zobacz też
4 Przypisy
5 Bibliografia
Ogólna charakterystyka |
W źródłach pojawia się po raz pierwszy w 1737. Pierwotna nazwa tej rzeki brzmiała − Roździanka[2]. Nazwa ta pochodzi od starej osady Roździeń, dziś położonej w obrębie dzielnicy Katowic Szopienice-Burowiec.
W 1893 roku stwierdzono całkowite wyginięcie ryb.[potrzebny przypis] W roku 1911 określono skład wody u ujścia do Brynicy. Przy średnim przepływie 1995 litrów na sekundę skład wynosił: 800 litrów wody naturalne, 250 ścieki komunalne, 900 ścieki przemysłowe[potrzebny przypis]. 21 kwietnia 1913 powstał Związek Rawy[3].
Bierze swój początek przy stawie Marcin w Rudzie Śląskiej. przepływa następnie przez: Świętochłowice, Chorzów (Osiedle Ruch, Klimzowiec), Katowice (Osiedle Tysiąclecia, Załęże, Śródmieście, Osiedle Roździeńskiego, Zawodzie, Szopienice-Burowiec) i na granicy miasta z Sosnowcem wpada do Brynicy, która to po 850 metrach łączy się z Czarną Przemszą. W miastach jej koryto jest często całkowicie przykryte. Rawa liczy 19,6 km długości.
Rawa jest zasilana głównie wodą deszczową oraz ściekami komunalnymi i przemysłowymi. Naturalnym dopływem Rawy jest Potok Leśny, który wpada do Rawy na wysokości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Za dopływ Rawy uznaje się również mały potok, płynący od stawów w Załężu i wpadający do Rawy w okolicy mostu na ul. Grundmanna, blisko skrzyżowania z ul. Gliwicką.
Regulacja rzeki |
Problem regulacji rzeki Rawy pojawiał się już w XIX wieku. Od 1895 roku do lat siedemdziesiątych XX wieku Rawa i jej zlewnia podlegała wpływom eksploatacji górniczej. Teren na którym płynęła rzeka ulegał obniżeniu, co spowodowało konieczność regulacji Rawy. Pierwszy projekt regulacji fragmentów rzeki pochodzi z 1863 roku, natomiast w 1903 roku powstał projekt regulacji całej rzeki. W 1913 roku na podstawie wydanej przez władze Prus ustawy powołano "Związek Rawa", rok później zatwierdzono projekt regulacji lecz realizację uniemożliwił wybuch I wojny światowej. W 1926 roku przystąpiono do regulacji rzeki, w latach 1928-1929 zbudowano na granicy Katowic i Chorzowa oczyszczalnię rzeczną "Klimzowiec", która obecnie czeka na kolejną modernizację. Ta pierwsza regulacja Rawy była prowadzona do 1938 roku, lecz prawidłowe warunki przepływu wody w korycie nie utrzymały się długo. Gwałtowny rozwój miast i położonych w jej zlewni zakładów przemysłowych spowodował katastrofalne, przez nikogo nie kontrolowane odprowadzanie do rzeki ścieków. W latach sześćdziesiątych XX wieku podjęto decyzję o obudowaniu i przykryciu rzeki w centrum Katowic. W efekcie zakryto rzekę na odcinku pomiędzy ulicami Sokolską a Aleją Korfantego. Prace przeprowadzono niezgodnie ze sztuką budowlaną, w efekcie czego tak wykonane przykrycie grozi zawaleniem. W 1975 roku rozpoczęto drugą regulację rzeki Rawy. Pierwszy etap tej regulacji obejmował prace od początku biegu do okolic oczyszczalni ścieków Gigablok w Szopienicach i trwał do 1993 roku. Drugi etap prac obejmował rzekę do wysokości ulicy Bankowej w Katowicach, kosztował on 154,9 mln złotych.
Do początku 2005 roku w ramach rewitalizacji rzeki Rawy wykonano następujące prace: oczyszczalnia ścieków Klimzowiec na granicy Chorzowa i Katowic – oddana w roku 1997 (przedsięwzięcie polegające na skierowaniu całej rzeki poprzez oczyszczalnię, w celu uzyskania parametrów zgodnych z obowiązującym Roporządzeniem MOŚ dotyczącym jakości ścieków oczyszczonych[4]) oraz budowa nowego koryta w Katowicach od ujścia do Brynicy w kierunku centrum miasta. Według stanu na początek 2005 r. wybudowano 2800 metrów nowego koryta. Wraz z nowym korytem budowane są kolektory ścieków komunalnych, tak więc ścieki nie będą trafiać bezpośrednio do rzeki i jej zatruwać (prace nadal trwają). Kolejnego etap wraz z oczyszczalnią ścieków Gigablok Katowice – Zawodzie realizowano w latach 2002 – 2008[5].
Od 2008 roku w miastach Świętochłowice i Chorzów do oczyszczalni ścieków Klimzowiec, rzeka została skierowana do podziemnego kolektora.
Wzdłuż rzeki w Chorzowie i w Katowicach urządzane są tzw. Bulwary Rawy. Ostatecznym celem wszystkich prac jest oczyszczenie jej wód i przywrócenie życia biologicznego.
W roku 2009 był realizowany projekt przez Europejskie Forum Studentów AEGEE Katowice przy współpracy z Centrum Dziedzictwa Przyrody – Rawa River Exporation Team – Podróż do serca Śląska[6]
Zobacz też |
- Rzeki Polski
Przypisy |
↑ Wykaz wód płynących Polski. [dostęp 2014-11-04].
↑ Andrzej Plewako: Działalność Kuźnicy Boguckiej w Katowicach. Katowice: Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 1985, s. 5, 6, 7.
↑ Wodociągi i kanalizacja w Chorzowie i Świętochłowicach., praca zbiorowa pod redakcją Grzegorza Grzegorka i Agnieszki Sawoczuk, wyd.: Wydawnictwo Prasa i Książka, ISBN 978-83-933665-5-2
↑
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 168, poz. 1763) Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1763
↑ POIŚ – Katowicka Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o, www.kiwk.katowice.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ Archiwum projektu
Bibliografia |
- Urząd Miasta Katowice: UCHWAŁA NR XI/184/11 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Osiedla Tysiąclecia w Katowicach. (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-05-20].
- Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010. ISBN 978-83-7729-021-7.
