Zapadlisko górnośląskie




Zapadlisko górnośląskie (niecka górnośląska) − jednostka geologiczna położona na południu Polski (Wyżyna Śląsko-Krakowska i Nizina Śląska).


Jest to rozległa niecka wypełniona osadami dewonu i karbonu[1].




Spis treści






  • 1 Położenie geologiczne


  • 2 Położenie geograficzne


  • 3 Budowa geologiczna


  • 4 Skały podłoża


  • 5 Nadkład


  • 6 Przypisy


  • 7 Bibliografia





Położenie geologiczne |


Od zachodu graniczy ono ze strefą śląsko-morawską, od północy i wschodu z monokliną śląsko-krakowską, od południa przykryte jest nasunięciem Karpat[2].



Położenie geograficzne |


Geograficznie obejmuje południowo-wschodnie fragmenty Niziny Śląskiej (Kotlina Raciborska), południową część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej (Płaskowyż Rybnicki, Wyżyna Katowicka, Pagóry Jaworznickie) oraz zachodnią część Podkarpacia Północnego (Kotlina Ostrawska, Kotlina Oświęcimska)[3].



Budowa geologiczna |


Najstarsze − dewońskie osady zapadliska górnośląskiego znane są tylko z wierceń, podobnie jak utwory kulmu[4].


Dolny dewon reprezentowany jest przez piaskowce i zlepieńce. Powyżej zalegają środkowodewońskie i górnodewońskie (eifel, żywet, fran i famen) skały węglanowe o miąższości powyżej 1.000 m[4].


Osady karbońskie podzielono na trzy części[5]:



  • morskie osady dolnego karbonu, wykształcone w facji kulmu o miąższości ok. 1.500 m, a w rejonie Krzeszowic w facji wapienia węglowego o miąższości kilkuset m (wizen)


  • osady paraliczne, węglonośne, o miąższości ok. 3800 m (namur A)


  • osady limniczne, węglonośne, o miąższości ok. 4.000 m (namur B, C, westfal A, B, C, D)



Skały podłoża |


Niższe piętro strukturalne tworzy blok górnośląski[6]. Jest on zbudowany głównie ze skał metamorficznych[4].



Nadkład |


Północną i północno-wschodnią część zapadliska górnośląskiego przykrywają osady triasu i górnej jury, natomiast południowa część przykryta jest mioceńskimi osadami zapadliska przedkarpackiego[7].


Najmłodsze piętro strukturalne tworzą osady kenozoiczne[7].



Przypisy |




  1. Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ​ISBN 978-83-63377-01-4​, s. 19


  2. Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ​ISBN 978-83-63377-01-4​, s. 12


  3. JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 2002, ISBN 83-01-13897-1, OCLC 830377558 .


  4. abc Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ​ISBN 978-83-235-0253-1​, s. 111


  5. Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ​ISBN 978-83-235-0253-1​, s. 112


  6. Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ​ISBN 978-83-63377-01-4​, s. 16


  7. ab Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ​ISBN 978-83-235-0253-1​, s. 117



Bibliografia |



  • Ewa Stupnicka: Geologia regionalna Polski, Wydanie III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, ​ISBN 978-83-235-0253-1

  • Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ​ISBN 978-83-63377-01-4




這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna