Emilia Gierczak
.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
| ||
 | ||
 podporucznik | ||
| Data i miejsce urodzenia | 25 lutego 1925 Maszew | |
| Data i miejsce śmierci | 17 marca 1945 Kołobrzeg | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1943-1945 | |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa | |
| Odznaczenia | ||
  | ||
Emilia Gierczak (ur. 25 lutego 1925 w Maszewie, pow. lubomelski, w województwie wołyńskim; zm. 17 marca 1945 w Kołobrzegu[1]) – podporucznik, biorąca udział w walkach II wojny światowej.
Spis treści
1 Biografia
2 Upamiętnienie
3 Przypisy
4 Bibliografia
Biografia |
Rodzina Gierczaków.
Córka Leontyny i Józefa Gierczaków, właścicieli gospodarstwa rolnego. W 1938 Emila ukończyła siódmą klasę szkoły powszechnej w Lubomlu i rozpoczęła naukę w gimnazjum w Kowlu, należała tam do drużyny harcerskiej. W czerwcu 1939 skończyła klasę pierwszą, a we wrześniu rozpoczęła się II wojna światowa.
17 września 1939 Armia Czerwona wkroczyła na Kresy Wschodnie II RP, w tym na Wołyń, i rodzinna Gierczaków została wywieziona w pierwszej fali deportacji – 10 lutego 1940 aż pod koło polarne, a tam umieszczona w kołchozie w Pinedze w obwodzie archangielskim. Emilia Gierczak pracowała wówczas w kołchozowej piekarni[2].
25 września 1943 Emilia wraz z ojcem (plutonowy rezerwy) została wcielona do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusz Kościuszki, gdzie ją przydzielono do Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater[2]. Wkrótce po wcieleniu do wojska została skierowana do szkoły oficerskiej w Riazaniu, którą ukończyła w dniu 9 lutego 1944 z wynikiem celującym w stopniu chorążego. Od lutego do maja 1944 była dowódcą plutonu fizylierów przy sztabie 1 DP, następnie została przeniesiona do 4 DP im. Jana Kilińskiego i wyznaczona na dowódcę I plutonu w 2 kompanii fizylierów 10 pp[2].
Od lipca do września 1944 wraz z plutonem przechodziła intensywne szkolenia, m.in. we wsi Stecówka koło Sum na Ukrainie a następnie w miasteczku Ołyka na Wołyniu. We wrześniu 1944 podczas walk dywizji w rejonie Warszawy walczyła w pierwszej linii. 15 września 1944 za działalność w dowodzeniu mianowana podporucznikiem[2].
W styczniowej ofensywie 1945 roku oddziały 4 DP ruszyły w pościg za Niemcami na północny zachód. Emilia Gierczak wraz z innymi żołnierzami tej dywizji wzięła udział w walkach m.in. na Wale Pomorskim, w umocnieniach w Żabnie, Borujsku i Drawsku Pomorskim. Dowodziła swoim plutonem przy niszczeniu niemieckich schronów w rejonie Wierzchowa k. Drawska Pomorskiego, co otworzyło drogę innym pododdziałom pułku. Na początku marca 1945 dotarła w okolice miasta Kołobrzegu. Mimo choroby (grypy) uczestniczyła razem z 10 pp w ataku na parowozownię i zakłady farmaceutyczne w Kołobrzegu. Po zdobyciu parowozowni, rozpoczęto atak na fabrykę farmaceutyczną. Na własną prośbę Emilia Gierczak dołączyła do grupy szturmowej. W godzinach popołudniowych rozpoczął się następny atak. Opór Niemców został złamany, zakłady farmaceutyczne zdobyte. Zginęła 17 marca 1945. Po bitwie pochowano ją w pobliżu miejsca, gdzie zginęła, kilka miesięcy później przy latarni morskiej, na utworzonym 1 listopada 1945 cmentarzu żołnierzy polskich i radzieckich. 27 kwietnia 1963 miał miejsce jej trzeci pogrzeb, na Cmentarzu Bohaterów Walk o Kołobrzeg. Grób ppor. Emilii Gierczak został wydzielony – znajduje się z prawej strony pomnika w centralnej części nekropolii.
Odznaczona Krzyżem Walecznych[2] i rozkazem nr 08 z 9 kwietnia 1945 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari przez dowódcę I Armii WP, a w 1997 na wniosek dyrektora I LO w Nowogardzie i ZKRPiBWP, Minister Obrony Narodowej awansował ją pośmiertnie na stopień porucznika.
Upamiętnienie |
Kołobrzeg
Imię Emilii Gierczak nosi obecnie wiele ulic w Polsce, m.in. w Kołobrzegu, Koszalinie, Nysie i Warszawie oraz jedna z głównych ulic w Szczecinie-Dąbiu[3].
W Trzciance, na terenie powiatu czarnkowsko – trzcianeckiego w województwie wielkopolskim, działa też Hufiec ZHP Trzcianka imienia ppor. Emilii Gierczak[4].
I Liceum Ogólnokształcące imienia podporucznik Emilii Gierczak w Nowogardzie[5]. Oraz szkoła podstawowa w Łącku.
Przypisy |
↑ Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945 podaje daty: 12 stycznia 1925 i 16 marca 1945
↑ abcde Michalska 1988 ↓, s. 115.
↑ Ulica Emilii Gierczak w Szczecinie.
↑ Hufiec Związku Harcerstwa Polskiego im. ppor. Emilii Gierczak w Trzciance. oficjalna strona. [dostęp 2018-02-02].
↑ a, I LO W NOWOGARDZIE, www.lo1.nowogard.ids.pl [dostęp 2018-04-17] .
Bibliografia |
- pod. red. Elżbieta Zawacka: Słownik biograficzny kobiet odznaczonych orderem wojennym Virtuti Militari. Toruń: Fundacja "Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek", 2004. ISBN 83-88693-03-4.
- Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 115. ISBN 83-06-01195-3.
