Legendarni władcy Danii
Tabela zawiera listę niepewnych i legendarnych władców Danii do X wieku. Lista kontynuowana jest w artykule władcy Danii, który zawiera listę udokumentowanych władców, począwszy od Gorma Starego.
Poniższej listy nie można traktować jako autorytatywnej. O wielu z tych postaci wiadomo tylko na podstawie wzmianek, czasem przelotnych, w różnych materiałach – głównie kronikach lub sagach. Źródłami były między innymi Beowulf, Gesta Danorum, Chronicon Lethrense, Kronika z Roskilde i prace Adama z Bremy (zob. średniowieczne kroniki duńskie). W zależności od źródła inaczej rekonstruowano imię władcy, jego dominium, jak i okres jego panowania.
Spis treści
1 Półlegendarni władcy duńscy
2 Legendarni władcy Danii
2.1 Wymieniani w kilku źródłach
2.2 Według sag
3 Przypisy
4 Bibliografia
Półlegendarni władcy duńscy |
Lista zawiera imiona osób, które zostały wymienione w źródłach im współczesnych albo niewiele później, a tytułowane są w nich łacińskim tytułem rex, co może oznaczać konugr, czyli odpowiednik króla lub rege co oznacza władcę. Niemniej jednak, mimo ich dość wiarygodniej historyczności, nie jest pewne jak dużą częścią Danii władali ani jakie mieli znaczenie i prerogatywy.
Chlochilaicus(duń.) (zm. 515) – wspominany przez piszącego w 590 roku Grzegorza z Tours jako władca Duńczyków[1]
Ongendus (fl: 710) – wspomniany przez Alkuina (ur. 735 - zm. 804) w Żywocie świętego Wilibrorda jako król Duńczyków do którego święty udał się w 710 roku z misją chrystianizacyjną[2].
Sigfrid (fl: 777-798) – wymieniany jako król Duńczyków we współczesnych mu Annales Regni Francorum[3].
Godfred (fl. 804-810) – wymieniany jako król Duńczyków we współczesnych mu Annales Regni Francorum[4] oraz napisanej w latach 1075-1080 przez Adama Bremeńskiego Czynach biskupów kościoła hamburskiego[5].
Hemming (fl. 810-812) – wymieniany jako król Duńczyków w Annales Regni Francorum[6] oraz przez Adama Bremeńskiego w Czynach biskupów kościoła hamburskiego[7].
Anulo (zm. 812) i Sigfrid (zm. 812) – konkurenci do tronu, zginęli w bitwie. Wymieniani w Annales Regni Francorum[8] oraz przez Adama Bremeńskiego w Czynach biskupów kościoła hamburskiego[9].
Harald Klak i Reginfrid (812-813) – wymieniany jako współkrólowie Duńczyków w Annales Regni Francorum[10] oraz przez Adama Bremeńskiego w Czynach biskupów kościoła hamburskiego[11]. Według Annales Regni Francorum mieli zaprosić swojego brata Hemminga do rządów, ale nie wiadomo czy objął on współrządy gdyż niedługo po tym bracia zostali przepędzeni z Danii.
Harald Klak – według Adama Bremeńskiego[12] miał wygonić Reginfrida i sprawować rządy samemu.
pięciu synów Godfyda, w tym Eryk I Stary (813-814) – według Annales Regni Francorum[13]. Także według Adama Bremeńskiego[14] Harald miał zostać przegoniony przez synów Godfryda.
czterech synów Godfryda, w tym Eryk I Stary (814-819) – według Annales Regni Francorum[15].
Harald Klak i dwóch synów Godfryd, w tym Eryk I Stary (819-827) – według Annales Regni Francorum[16].
Eryk I Stary (827-854) – według Annales Regni Francorum[17]. Według Annales Fuldenses został zabity w 854 roku[18]. Wymieniany także przez Adama Bremeńskiego[19].
Gudurm - według Adama Bremeńskiego[20] Gudurm miał wystąpić przeciwko Erykowi (swojemu wujkowi).
Eryk II Dziecię (854-fl. 864) – według Annales Fuldenses król Danii w 857 roku[21]. Według Adama Bremeńskiego[22] miał objąć tron po Eryku I Starym a nazwanie go młodszym sugeruje, że był jego synem.- okres wielu władców:
Ruryk Jutlandzki (od 857) – według Annales Fuldenses od roku 857 władca południowej Jutlandii[23].
Sigfrid i Halfdan (fl. 874) – wymieniani jako współkrólowie Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[24].
Sigfrid i Godfrid (zm. 891) – wymieniani jako współkrólowie Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[25]. Mieli zginać w bitwie pod Leuven(ang.) we wrześniu 891 roku.- pozostali królowie danów i nordyków: Eryk, Orwig, Godfrid, Rudolf i Ingwar – wymieniani jako królowie różnych królestw Duńczyków i Nordyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[26].
Helgi – wymieniany jako król Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[27].
Olof (od 891) – wymieniany jako król Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[28]. Władzę miał zdobyć napadając na królestwo Helgiego.
Gyrd i Grupa (do 917, 934) – synowie Olofa, początkowo z nim współrządzący a po jego śmierci sami objęli władzę. Wymieniani jako królowie Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[29]. Grupa jest wymieniony na kamieniach runicznych w Szlezwiku, nazwanych kamieniami runicznymi Sigtryga(ang.). Także Widukind z Korbei w swoim dziele Dzieje Sasów, spisanym około roku 973, wymienia Króla Duńskiego Chnuba.
Sigtryg (od najdalej 917) – wymieniany jako król Duńczyków przez napisany w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[30]. Wymieniany na kamieniach runicznych w Szlezwiku, nazwanych kamieniami runicznymi Sigtryga(ang.).
Herdeknut Wurm – wymieniany jako król Duńczyków przez napisaną w latach 1075-1080 traktat Czyny biskupów kościoła hamburskiego autorstwa Adama Bremeńskiego[31].
Legendarni władcy Danii |
Wymieniani w kilku źródłach |
Fróði(ang.)
Angantyr(ang.) - Ongendus
Według sag |
Chronologię poniższego zestawienia i wymienione w nim postacie należy traktować jako domniemania, nie fakty.
| Okres panowania | Władca | Uwagi |
|---|---|---|
Halfdan Stary | Ojciec dwóch synów: Helge i Hrodgara[32] | |
Helge | Syn Halfdana i brat Hrodgara[32], wraz z żoną Yrsą rodzic Rolfa Krake[33] | |
Hrodgar (Hroðgar) | Syn Halfdana i brat Helge[32], w Beowulfie jako Hroðgar | |
Rolf Krake (Hrólf Kraki / Hroðulf) | Władca Zelandii wspomniany w Beowulfie, syn króla Helge[33] | |
Frode Fredegod | postać znana jako Fródi z Beowulfa, Gesta Danorum i sag | |
Ingjald | postać znana z sag | |
| ?710 – 728 | Agantyr/Ongendus | postać znana z sag |
| ? – ?770 | Harald Hildetand | |
| floruit 754 | Harald | postać znana z Roczników fryzyjskich |
Eystein Fart Halvdansson Eyetein Fjært | ||
| 871-?933 | Harald Pięknowłosy (Harald Hårfager) | zob. też → władcy Norwegii |
| 873 | Ubbe/Uffe | krótki okres panowania |
| 873-?903 | Sigurd Wężowe Oko Sigurd Orm i Øje/Sigfred | |
| 881- ok. 895/896 | Kanut I (Knud 1./Harde Knud/Gudfred/Gudrød) | East Anglia i Northumbria Ojciec Gorma Starego, wspomniany przez Adama z Bremy |
| ?-863 | Harald I (Harald 1.) | |
| ?873-?876/877 | Halfdan (Halvdan) | |
| od ok. 850 | Olaf (Olav/Ole den Frøkne) | szwedzka dynastia Olafów (pierwszy władca: Olaf, syn Sigfrieda) |
| ? – 934 | Gnupa Olafsson Gnupa/Knud/Chnuba Gyrd Olafsson (bracia) | |
| po 934 | Sigtrygg lub Sigerich | ostatni król z dynastii Olafów; syn Gnupy Olafssona |
| 936-dziś | ||
Przypisy |
↑ Gregorii Turonensis, Historiarum liber tertius
↑ Alucin, The Life of Willibrord, c.796
↑ Анналы королевства франков
↑ Анналы королевства франков – rok 804 i 810
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, S. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Анналы королевства франков - rok 810 i 812
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Анналы королевства франков - rok 812
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Анналы королевства франков- rok 812 i 813
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Анналы королевства франков - rok 813 i 814
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 18, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Анналы королевства франков - rok 814 i 819
↑ Анналы королевства франков - rok 814 i 819
↑ Анналы королевства франков - rok 827
↑ Фульдские анналы - rok 854
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 22 i 23, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 23, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Фульдские анналы - rok 857
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 23, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Фульдские анналы - rok 857
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 25 i 26, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 25 i 26, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 25 i 26, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 29, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 29 i 30, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 29, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 30, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ Адам Бременский, Деяния архиепископов гамбургской церкви [w:] Адам Бременский, Гельмольд,Арнольд Любекский, Славянские хроники, [tłum.] И. В. Дьяконов, Москва: MEDIÆVALIA, 2011, s. 30 i 32, ISBN 978-5-93165-201-6.
↑ abc Saxo, s. 46
↑ ab Saxo, s. 47
Bibliografia |
- Saxo Gramatyk: Danmarks Krønike. F. Winkel Horn (tłum. 1898). Palle Lauring (wprow.). Louis Moe (ilustr.). Aschehoug, 2007. ISBN 978-87-11-22879-1. (duń.)
- Engholm, C. (1994). Danske kongeslægter i det. 8. & 9. århundrede. Dansk Historisk Håndbogforlag. ISBN 87-88742-77-6
- Kroman, Erik. (1976). Det danske Rige i den ældre Vikingetid, Rosenkilde & Bagger
