Imre Nagy







Ten artykuł dotyczy węgierskiego polityka. Zobacz też: Imre Nagy – pięcioboista.


















































Imre Nagy


Ilustracja
Data i miejsce urodzenia
7 czerwca 1896
Kaposvár, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci
16 czerwca 1958
Budapeszt, Węgierska Republika Ludowa

Premier Węgier
Okres
od 4 lipca 1953
do 18 kwietnia 1955
Przynależność polityczna
Komunistyczna Partia Węgier
Poprzednik
Mátyás Rákosi
Następca
András Hegedüs
Premier Węgier
Okres
od 24 października 1956
do 4 listopada 1956
Przynależność polityczna
Węgierska Partia Pracujących
Poprzednik
András Hegedüs
Następca
János Kádár





Commons
Multimedia w Wikimedia Commons






Wikicytaty
Cytaty w Wikicytatach


Imre Nagy (wym. [imrɛ nɒɟ], w uproszczeniu /imre nodź/; ur. 7 czerwca 1896 w Kaposvárze, zm. 16 czerwca 1958[1]) – komunistyczny polityk węgierski, premier Węgier podczas rewolucji węgierskiej 1956.




Spis treści






  • 1 Życiorys


  • 2 Przypisy


  • 3 Bibliografia


  • 4 Linki zewnętrzne





Życiorys |


Pochodził z chłopskiej rodziny, ojciec był stangretem, a matka pokojówką. Po rezygnacji z nauki w 1912 został ślusarzem[2]. Podczas I wojny światowej jako żołnierz armii austro-węgierskiej początkowo walczył i został ranny na froncie włoskim, a następnie przeniesiony na front wschodni w 1915 dostał się do niewoli rosyjskiej. W obozie jenieckim na Syberii stał się komunistą i po rewolucji październikowej walczył w szeregach Armii Czerwonej. Według niektórych źródeł Imre miał być jednym z ochroniarzy biorących udział w rozstrzelaniu cara Mikołaja II[3], jednakże ze względu na dużą popularność nazwiska Nagy na Węgrzech informacja ta jest podawana w wątpliwość. Działał podczas krótkotrwałego istnienia Węgierskiej Republiki Rad. Od 1929 na emigracji w ZSRR, podczas terroru Wielkiej Czystki był agentem NKWD (pseudonim „Wołodia”), co pozwoliło mu przetrwać jako jednemu z nielicznych działaczy Węgierskiej Republiki Rad[4]. W trakcie II wojny światowej wraz z działaczami takimi jak Ernő Gerő i Mátyás Rákosi prowadził akcję szkoleniową pośród węgierskich jeńców wojennych w ZSRR i propagandową pośród jeszcze walczących oddziałów węgierskich. Dzięki staraniom grupy w październiku 1944 roku na stronę radziecką wraz z grupą oficerów przeszedł generał Béla Miklós[5].


Od 1944 w rządzie węgierskim z ramienia Komunistycznej Partii Węgier (następnie Węgierska Partia Pracujących) jako minister rolnictwa. W latach 1953–1955 był premierem Węgier. W 1955 roku usunięto go z partii i pozbawiono stanowisk partyjnych i państwowych[6].


Po wybuchu powstania węgierskiego, 24 października 1956 ponownie wyznaczono go na stanowisko premiera. Dzień wcześniej 300 tys. demonstrantów (głównie studentów) domagało się powołania Nagy’a na urząd premiera, uniezależnienia się od Związku Radzieckiego, wprowadzenia wolności słowa i pracy oraz przeprowadzenia wolnych wyborów[7]. 1 listopada Nagy ogłosił neutralność Węgier i wystąpienie z Układu Warszawskiego[7]. Oprócz tego anulował system jednopartyjny i rozwiązał policję polityczną Államvédelmi Hatóság (AVH)[8]. 4 listopada Armia Radziecka wkroczyła na Węgry, tworząc jednocześnie wierny Moskwie rząd Jánosa Kádára. Imre Nagy i jego współpracownicy schronili się w jugosłowiańskiej ambasadzie[8]. Część wprowadzonych przez Nagy’a reform uległa zahamowaniu, ale przywrócenie stalinizmu na Węgrzech było niemożliwe za sprawą rozluźnienia kontroli nad społeczeństwem i dopuszczenia wewnętrznej krytyki w Węgierskiej Partii Pracujących[8].


W kwietniu 1957 Imre Nagy’a przywieziono do Rumunii i aresztowano. Po tajnym procesie skazano go na karę śmierci i stracono przez powieszenie 16 czerwca 1958[8][1]. Imre Nagy’a pochowano w anonimowym grobie[9]. Podczas rządów komunistycznych stał się symbolem oporu przeciw prosowieckiej dyktaturze. 16 czerwca 1989 roku odbył się uroczysty pogrzeb Imre Nagy’a, w którym wzięło udział około 250 tys. ludzi[9]. Nagy’a formalnie zrehabilitowano 6 lipca 1989 roku[9].


Powstał o nim film Niepochowany (węg. A temetetlen halott; reżyseria: Márta Mészáros), gdzie w rolę głównego bohatera wcielił się polski aktor Jan Nowicki[10].



Przypisy |




  1. ↑ ab Nagy Imre. encyklopedia.pwn.pl. [dostęp 2017-09-25].


  2. ↑ Piotr Gontarczyk: Nowe kłopoty z historią: publicystyka z lat 2005–2008. Prohibita, 2008, s. 107.


  3. ↑ E. Heresch, Mikołaj II – życie i upadek ostatniego cara Rosji, Gdynia 1995, s. 338.


  4. ↑ Johanna Granville: Imre Nagy aka ‘Volodya’ – A Dent in the Martyr’s Halo?. Cold War International History Project Bulletin, 1995, s. 28, 33–34.


  5. ↑ Wacław Felczak: Historia Węgier. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966.


  6. ↑ Państwa bloku wschodniego po II wojnie światowej. W: Oxford Wielka Historia Świata. T. 29: XX wiek Świat i Polska po II wojnie światowej – Dekolonizacja – Lata siedemdziesiąte – Filozofia. Poznań: Oxford Educational, s. 14. ISBN 978-83-7425-832-6.


  7. ↑ ab Tomasz Leszkowicz: W rocznicę wybuchu rewolucji węgierskiej. histmag.org, 2006-10-23. [dostęp 2017-09-25].


  8. ↑ abcd 59. rocznica wybuchu Rewolucji Węgierskiej. dzieje.pl, 2015-10-23. [dostęp 2017-09-25].


  9. ↑ abc Węgry. rok1989.pl. [dostęp 2017-09-25].


  10. ↑ A temetetlen halott w bazie filmpolski.pl



Bibliografia |


  • Johanna Granville: The First Domino: International Decision Making During the Hungarian Crisis of 1956. Texas A&M University Press, 2004.


Linki zewnętrzne |



  • Henry Kamm: Budapest Journal; The Lasting Pain of '56: Can the Past Be Reburied? (ang.). nytimes.com, 1989-01-08. [dostęp 2017-09-25].

  • Henry Kamm: Hungarian Who Led '56 Revolt Is Buried as a Hero (ang.). nytimes.com, 1989-06-17. [dostęp 2017-09-25].









-

這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

圖片
12.7 cm/40 Type 89 naval gun Type 89 gun mounted on Chitose Type Naval gun anti-aircraft gun Place of origin Japan Service history In service 1932–45 Used by Imperial Japanese Navy Wars World War II Production history Designed 1928–32 Produced 1932–45 No.  built ~1500 Variants Type 88 Specifications Mass 3,100 kilograms (6,834 lb) Barrel length 5,080 millimeters (16 ft 8 in) (bore length) Shell Fixed Shell weight 20.9–23.45 kilograms (46.1–51.7 lb) Caliber 12.7-centimeter (5.0 in) Breech horizontal breech block Elevation -8° to +90° [1] Rate of fire 8-14 rounds per minute Muzzle velocity 720–725 meters per second (2,360–2,380 ft/s) Maximum firing range 9,440 meters (30,970 ft) at 90° (AA ceiling) 14,800 meters (48,600 ft) at 45° The 12.7 cm/40 Type 89 naval gun was a Japanese anti-aircraft (AA) gun introduced before World War II. It was the Imperial Japanese Navy's standard heavy AA...
閱讀完整內容

Rikitea

圖片
Town in French Polynesia, France Rikitea Town Rikitea Location in French Polynesia Coordinates: 23°7′13″S 134°58′9″W  /  23.12028°S 134.96917°W  / -23.12028; -134.96917 Coordinates: 23°7′13″S 134°58′9″W  /  23.12028°S 134.96917°W  / -23.12028; -134.96917 Country   France Overseas collectivity   French Polynesia Territory Gambier Islands Island Mangareva Rikitea is a small town on Mangareva, which is part of the Gambier Islands in French Polynesia. A majority of the islanders live in Rikitea. [1] [2] The island was a protectorate of France in 1871 and was annexed in 1881. [3] Contents 1 History 2 Geography 3 Economy 4 Landmarks 5 Transportation 6 References 7 Bibliography 8 External links History The town's history dates to the era when the island was first settled with people from the Marquesas Islands in 1100 AD. Captain James Wilson of the London Missionary Society arrived in 1797 on Du...
閱讀完整內容

University of Vienna

圖片
"Vienna University" redirects here. For Vienna University of Economics and Business, see Vienna University of Economics and Business. University of Vienna Universität Wien Type Public Established 1365 Budget € 544 million [1] Rector Heinz Engl Academic staff 6,765 Administrative staff 3,106 Students 94,000 [2] Postgraduates 16,490 Doctoral students 8,945 Location Main building, Vienna , Austria 48°12′47″N 16°21′35″E  /  48.21306°N 16.35972°E  / 48.21306; 16.35972 Coordinates: 48°12′47″N 16°21′35″E  /  48.21306°N 16.35972°E  / 48.21306; 16.35972 Campus Urban Colors Blue and White           Affiliations Campus Europae, EUA, UNICA Website www.univie.ac.at/en Data as of 2016 [update] The University of Vienna (German: Universität Wien ) is a public university located in Vienna, Austria. It was founded by Duke Rudolph IV in 1365 and is one of the oldest universities in the Ge...
閱讀完整內容