Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza
| ||
Państwo | Węgry | |
Skrót | MSZMP | |
Data założenia | 1956 | |
Data rozwiązania | 1989 | |
Adres siedziby | Jaszai Mari ter 17, Budapeszt, Węgry | |
Ideologia polityczna | komunizm, leninizm | |
Poglądy gospodarcze | kádáryzm | |
Młodzieżówka | Magyar Kommunista Ifjúsági Szövetség | |
Barwy | czerwony |
Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Magyar Szocialista Munkáspárt) - rządząca w latach 1956-1989 węgierska partia komunistyczna sprawująca władzę w okresie istnienia Węgierskiej Republiki Ludowej.
Została utworzona w listopadzie 1956 w wyniku reorganizacji Węgierskiej Partii Pracujących (Magyar Dolgozók Partja), istniejącej od 1948. Pierwszym sekretarzem generalnym partii został János Kádár. Początkowo rządy partii charakteryzowały ostre represje, stopniowo jednak liberalizowała swoją politykę, zwłaszcza w zakresie gospodarki – później także w sferze politycznej. Polityka ta, określana potocznie jako „gulaszowy komunizm” („gulasz-komunizm”[1]), podniosła na stosunkowo wysoki poziom standard życia (jak na kraj bloku wschodniego) i przyniosła jej sporą popularność wśród Węgrów. Przywódca partii János Kádár na początku lat 60. ogłosił amnestię w ramach której z więzień wyszli polityczni oraz uczestnicy powstania z 1956 roku[2]. W 1966 roku Komitet Centralny zatwierdził wprowadzający elementy wolnego rynku Nowy Mechanizm Ekonomiczny (węg. új gazdasági mechanizmus), który rozluźnił restrykcje związane z handlem międzynarodowym, dał ograniczoną wolność pracującym w handlu i pozwolił ograniczonej liczbie ludzi działać w sektorze usług[3].
Reforma gospodarki zapoczątkowana 1 stycznia 1968 roku przez premiera z ramienia WSPR Jenő Focka uważana jest za jedną z najbardziej wolnorynkowych w krajach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej[4][5].
W 1987 roku János Kádár został usunięty ze stanowiska sekretarza KC MSZMP przez wykształconego w Stanach Zjednoczonych Miklósa Németha który rozpoczął na Węgrzech proces transformacji ustrojowej[6]. Kádár, jako umiarkowany przywódca jest wciąż oceniany niejednoznacznie. W październiku 1989, w wyniku postępującego upadku państw demokracji ludowych, partia z inicjatywy reformowanych komunistów skupionych wokół Németha przekształciła się w Węgierską Partię Socjalistyczną. Węgierska Partia Socjalistyczna odrzuciła dotychczas reprezentowaną ideologię komunistyczną. Do nowej partii zapisało się tylko ok. 30000 z ok. 700000 dotychczasowych członków. Grupa działaczy niechętna zmianom utworzyła Węgierską Komunistyczną Partię Pracujących.
Zobacz też |
- Komitet Centralny Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej
- Komunistyczna Partia Węgier
Przypisy |
↑ Bernd Jordan, Aleksander Lenz, Księga 100 polityków stulecia, tłum. A. Sąpoliński, wyd. Interart, Warszawa 1997, ISBN 83-7060-508-7.
↑ Kadarism – Is it Here to Stay?
↑ Gale Stokes, The Walls Came Tumbling Down: The Collapse of Communism in Eastern Europe, Oxford 1993.
↑ Balassa, Bela. The Economic Reform in Hungary. Economica, New Series, Vol. 37, No. 145. (1970), s. 1–22.
↑ Granick, David. The Hungarian Economic Reform. World Politics, Vol. 25, No. 3. (1973), s. 414–429.
↑ Nowy Leksykon PWN, AndrzejA. Dyczkowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 1152, ISBN 83-01-12490-3, OCLC 169994460 .
Kontrola autorytatywna (partia polityczna):
ISNI: 0000 0001 2289 041X
VIAF: 134531202
BnF: 12074186p
SUDOC: 029030838
- WorldCat