Obwód smoleński
Obwód smoleński Смоленская область | |||||
| |||||
 Widok ogólny krajobrazu Rosji | |||||
| |||||
Państwo |  Rosja | ||||
| Siedziba | Smoleńsk | ||||
Gubernator | Aleksiej Ostrowskij | ||||
| Powierzchnia | 49 786 km² | ||||
| Populacja (2002) • liczba ludności | 1 049 574 | ||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
Portal  Rosja | |||||
Obwód smoleński (ros. Смоленская область) – jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej.
Spis treści
1 Geografia
1.1 Położenie i powierzchnia
1.2 Strefa czasowa
1.3 Rzeźba terenu
1.4 Hydrografia
1.5 Klimat
1.6 Świat roślinny
1.7 Świat zwierzęcy
2 Historia ziemi smoleńskiej
3 Ludność
3.1 Narodowości
4 Miasta
5 Podział administracyjny
6 Gospodarka
6.1 Przemysł
6.2 Rolnictwo
6.3 Bogactwa naturalne
7 Tablice rejestracyjne
8 Galeria zdjęć
9 Przypisy
10 Linki zewnętrzne
Geografia |
Położenie i powierzchnia |
Obwód leży w zachodniej części Rosji, przy granicy z Białorusią. Obwód graniczy z następującymi obwodami: na północnym zachodzie z obwodem pskowskim, na północy z obwodem twerskim, na północnym wschodzie z obwodem moskiewskim, na wschodzie z obwodem kałuskim, a na południu – z obwodem briańskim. Na zachodzie, po stronie białoruskiej do obwodu smoleńskiego przylegają: obwód mohylewski i obwód witebski.
Obwód smoleński zajmuje obszar 49 786 km².
Strefa czasowa |
Obwód smoleński należy do moskiewskiej strefy czasowej (MSK): do 25 października 2014 UTC+04:00 przez cały rok, od 26 października 2014 UTC+03:00 przez cały rok. Jeszcze wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+03:00, a czas letni – UTC+04:00.
Rzeźba terenu |
Dniepr
Większa część obszaru obwodu smoleńskiego znajduje się na niezbyt wysokim terenie wyżynnym, na Grzędzie Smoleńsko-Moskiewskiej, stanowiącej zachodni kraniec Niziny Wschodnioeuropejskiej. Najwyższy punkt regionu znajduje się na wysokości 319 m n.p.m., zaś przeciętna wysokość bezwzględna w regionie to 220 m. Powierzchnia obwodu ma charakter pofałdowany i pagórkowaty; odznaczają się w niej głęboko wcięte doliny rzeczne. Miejscami na terenie obwodu występują niewielkie obszary nizinne, mające charakter lokalny (Nizina Wazuska, Wierchniednieprowska, Bieriezińska).
Hydrografia |
Rzeka Desna
Około 60% powierzchni obwodu należy do zlewiska Dniepru, 25% – do zlewiska Wołgi, a 15% – do zlewiska Dwiny
Główną rzeką regionu jest Dniepr, ponadto innymi dużymi rzekami są jego dopływy: Soż, Desna, Wop, Wiaźma i in. Ponadto dość dużymi rzekami są dopływy Wołgi: Wazuza i Ugra.
Na obszarze obwodu nie ma wielkich jezior. Zbiorniki wodne znajdują się głównie w północno-zachodniej części regionu i są pochodzenia lodowcowego (znajduje się tam ok. 50 takich jezior).
Klimat |
Na obszarze obwodu panuje klimat umiarkowany ciepły typu kontynentalnego. Charakteryzuje się on dość chłodną zimą i ciepłym latem. Średnia temperatura stycznia to −8,5 ÷ −9 °C, a lipca +17 ÷ +18 °C.
W rejonie występuje ok. 600 mm opadów (zależnie od rejonu: od 530 do 650 mm), głównie w postaci deszczu, których maksimum przypada na okres letni (czerwiec – lipiec).
Okres wegetacyjny trwa średnio ok. 180 dni.
Świat roślinny |
Dzik – typowy mieszkaniec lasów obwodu
Pierwotną roślinność obwodu stanowią lasy mieszane, złożone m.in. z dębów, buków, sosen, świerków, brzóz. Obecnie zajmują one ok. 40% powierzchni regionu.
Na terenie obwodu znajduje się park narodowy Pojezierze Smoleńskie, obejmujący obszar 146,2 tys. hektarów.
Świat zwierzęcy |
Zwierzyna żyjąca w regionie to przedstawiciele typowej dla lasów mieszanych fauny: zające szaraki, lisy, jelenie, wilki, dziki i kuny. Spotyka się także niedźwiedzie, łasice, gronostaje i rysie. Żyją tutaj także gatunki przybyłe z terenów położonych bardziej na północ, m.in. łosie i zające bielaki.
Z ptaków spotkać można m.in. dzięcioły, sowy, drozdy, głuszce i gile.
W sumie na terenie obwodu występuje 55 gatunków ssaków, ok. 260 gatunków ptaków i ryb (m.in. okonie, sandacze, leszcze, szczupaki i miętus pospolity).
Historia ziemi smoleńskiej |
Król Polski Władysław IV Waza w okolicach Smoleńska (obraz Jana Matejki)
Miasto Smoleńsk powstało na ziemiach Krywiczów, zaś pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 863. W 882 miasto włączono do Rusi Kijowskiej. Po jej rozpadzie, w XII wieku powstało Wielkie Księstwo Smoleńskie, które w momencie swego największego rozwoju terytorialnego władało na obszarze odpowiadającym mniej-więcej terytorium dzisiejszego obwodu.
Od połowy XIII w. rozpoczął się upadek tego państwa, a od 1404 wchodziło ono w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego[1]. W 1514 Smoleńsk, a następnie inne ziemie dawnego księstwa weszły w skład Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. W 1610 Polacy pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego stoczyli tu zwycięskie bitwy, m.in. pod Carowym Zajmiszczem i pod Kłuszynem.
Ponownie miasto i część dzisiejszego obwodu zostały włączone do I Rzeczypospolitej w 1618, na mocy rozejmu w Dywilinie. Stan taki trwał do 1654 (formalnie od 1667 – rozejm andruszowski, podpisany w tutejszej wsi Andruszowo), kiedy to miasto i okolice zaanektowała Rosja[2]
W 1708 z terenów zbliżonych do dzisiejszego obwodu utworzono gubernię smoleńską.
W okresie najazdu Napoleona Bonaparte na Rosję na ziemiach obwodu miała miejsce duża bitwa, znana jako bitwa pod Smoleńskiem. W jej wyniku zginęło 20 tys. żołnierzy, nie całkiem pokonani Rosjanie wycofali się, a Francuzi zajęli miasto.
Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu
Na przełomie XIX i XX w. (do rewolucji październikowej) znajdowały się tu polskie posiadłości Lednickich (Borek) i Koźlińskich (Gniezdowo i Katyń).
Po rewolucji październikowej w 1929 powstał w ramach Rosyjskiej FSRR obwód zachodni, obejmujący tereny znacznie większe niż dzisiejszy obwód. Po jego podziale, 27 września 1937 utworzono obwód smoleński.
W czasie II wojny światowej w 1940 w tutejszej wsi Katyń Sowieci przeprowadzili tu zbrodnię katyńską. Od lipca 1941 do sierpnia/września 1943 teren obwodu okupowany był przez Niemców. Obszar poniósł wtedy duże straty ludnościowe i gospodarcze.
W 2010 miejsce katastrofy polskiego Tu-154.
Ludność |
Obwód zamieszkany jest przez 1005,9 tys. osób (2006). Gęstość zaludnienia wynosi średnio 20,2 os./km², zaś poziom urbanizacji sięga 71%. Około 1/3 populacji zamieszkuje w stolicy obwodu – Smoleńsku.
Liczba mieszkańców obwodu, podobnie jak liczba mieszkańców całej Rosji, systematycznie spada. W 2005 żyło tutaj 1 019 000 osób (szacunkowo), podczas gdy jeszcze w 2002 – 1 049 574 (dane spisowe), a w 1989 1 158 299 (dane spisowe).
Narodowości |
Stary polski cmentarz katolicki w Smoleńsku, w tle kościół Niepokalanego Poczęcia NMP
Narodowy skład populacji:
(wymieniono tylko narody liczące powyżej tysiąca przedstawicieli; dane według wyników spisu powszechnego z 2002)
| naród | liczebność (w tys.) |
|---|---|
| Rosjanie | 980,1 |
| Ukraińcy | 17,4 |
| Białorusini | 16,2 |
| Ormianie | 3,9 |
| Cyganie | 3,0 |
| Tatarzy | 2,4 |
| Azerowie | 2,4 |
| Żydzi | 1,4 |
| Niemcy | 1,1 |
Miasta |
Bastion królewski Zygmunta III Wazy w Smoleńsku. Smoleńsk był najbardziej na wschód położonym miastem wojewódzkim I Rzeczypospolitej
Rosław był lokowany na magdeburskim prawie miejskim za panowania Wazów w czasach przynależności do Rzeczypospolitej
Jarcewo jest jednym z młodszych miast obwodu po otrzymaniu praw miejskich w międzywojniu
Wieliż był miastem królewskim położonym w województwie witebskim do rozbiorów Polski
Na terenie obwodu smoleńskiego znajduje się 15 miast i 12 osiedli typu miejskiego
|
1) osiedle typu miejskiego
Podział administracyjny |
podział administracyjny obwodu
Gmach administracji obwodowej w Smoleńsku
Obwód smoleński podzielony jest na 24 rejony. Dwa miasta: stolica regionu – Smoleńsk oraz Diesnogorsk nie wchodzą w skład żadnego rejonu i stanowią miasta wydzielone na prawach rejonu.
Rejony:
Chisławicki (ros. Хиславичский район)
Chołm-Żyrkowski (ros. Холм-Жирковский)
Diemidowski (ros. Демидовский район)
Dorohobuski (ros. Дорогобужский район)
Duchowszczyński (ros. Духовщинский район)
Gagariński (ros. Гагаринский район)
Glinkowski (ros. Глинковский район)
Jarcewski (ros. Ярцевский район)
Jelniński (ros. Ельнинский район)
Jerszycki (ros. Ершичский район)
Kardymowski (ros. Кардымовский район)
Krasnowski (ros. Краснинский район)
Monastyrszczyński (ros. Монастырщинский район)
Nowodugiński (ros. Новодугинский район)
Poczynkowski (ros. Починковский район)
Rosławlski (ros. Рославльский район)
Rudniański (ros. Руднянский район)
Safonowski (ros. Сафоновский район)
Smoleński (ros. Смоленский район)
Syczewski (ros. Сычевский район)
Szumiacki (ros. Шумячский район)
Tiemkiński (ros. Темкинский район)
Ugrański (ros. Угранский район)
Wiaziemski (ros. Вяземский район)
Wieliski (ros. Велижский район)
Gospodarka |
Dworzec kolejowy w Smoleńsku
Smoleńska Elektrownia Atomowa w Diesnogorsku
Przemysł |
Na terenie obwodu istnieje rozwinięty przemysł. Najważniejszymi jego gałęziami są budowa maszyn i obróbka metali, które obejmują m.in. wytwórstwo urządzeń i maszyn elektrycznych i elektronicznych, produkcję pojazdów itd. Rozwinięty jest także przemysł chemiczny i petrochemiczny (produkcja nawozów sztucznych i mas plastycznych) oraz spożywczy: mleczarski, olejowy i przetwórstwa owocowo-warzywnego. Istotne znaczenie ma też przemysł lekki – lniany i bawełniarski, a także produkcja dzianin oraz szwalnictwo i obuwnictwo. Duże znaczenie ma przemysł związany z szeroko rozumianą elektroenergetyką, obejmującą też wydobycie węgla i torfu, a także eksploatacja lasów i powiązane z nią gałęzie gospodarki: przemysł celulozowo-papierniczy i meblowy.
Rolnictwo |
Ważną gałęzią gospodarki w obwodzie jest rolnictwo. W uprawie przeważają zboża, ziemniaki, warzywa oraz rośliny pastewne. Istotne znaczenie ma także uprawa lnu. Korzystny klimat pozwala na rozwój produkcji owoców.
Chów i hodowla zwierząt obejmuje zwłaszcza bydło (o profilu mleczno-mięsnym) i świnie, a także drobiu. Ponadto w rejonie istnieje chów koni. Spore znaczenie ma pszczelarstwo.
Bogactwa naturalne |
Na terenie obwodu występują złoża węgla brunatnego (szacunkowe zasoby – 1,5 mld ton) i torfu (ok. 450 mln ton). Istnieją także złoża margla, fosforytów, a także surowców używanych w budownictwie: piasków, wapieni, dolomitów i glin. Występują tutaj także źródła wód mineralnych (siarkowo-wapniowo-magnezowych). W miejscowych jeziorach znajdują się zasoby sapropelu szacowane na 150 mln m³.
Tablice rejestracyjne |
Tablice pojazdów zarejestrowanych w obwodzie smoleńskim mają oznaczenie 67 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.
Galeria zdjęć |
Kreml w Smoleńsku
XVII-wieczna baszta we Wiaźmie
Tieriemok w Tałaszkinie
Kamień upamiętniający rozejm andruszowski między Polską a Rosją w Andruszowie
Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Katyniu
Przypisy |
↑ Согласно статье «Смоленская земля» в Энциклопедическом словаре Брокгауза и Ефрона.
↑ Согласно статье «Смоленская губерния» в Энциклопедическом словаре Брокгауза и Ефрона.
Linki zewnętrzne |
strona obwodu smoleńskiego (ros.)
Informacje o obwodzie (ros.)
Strona lokalnego parlamentu (ros.)
Informacje o obwodzie (ros.)
| ||||||||||||||||||||||||
