Egftnjytyk

Władimir Putin Владимир Путин
Data i miejsce urodzenia	7 października 1952 Leningrad
4. Prezydent Federacji Rosyjskiej
Okres	od 7 maja 2012
Przynależność polityczna	Jedna Rosja
Poprzednik	Dmitrij Miedwiediew
10. Premier Federacji Rosyjskiej
Okres	od 8 maja 2008 do 7 maja 2012
Przynależność polityczna	Jedna Rosja
Poprzednik	Wiktor Zubkow
Następca	Dmitrij Miedwiediew
2. Prezydent Federacji Rosyjskiej
Okres	od 31 grudnia 1999[a] do 7 maja 2008
Przynależność polityczna	Jedna Rosja
Poprzednik	Borys Jelcyn
Następca	Dmitrij Miedwiediew
6. Premier Federacji Rosyjskiej
Okres	od 8 sierpnia 1999 do 7 maja 2000
Przynależność polityczna	bezpartyjny
Poprzednik	Siergiej Stiepaszyn
Następca	Michaił Kasjanow
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Władimir Władimirowicz Putin (ros. Влади́мир Влади́мирович Пу́тин, wym. vɫɐˈdʲimʲɪr vɫɐˈdʲimʲɪrəvʲɪtɕ ˈputʲɪn (odsłuchaj); ur. 7 października 1952 w Leningradzie, ob. Petersburg) – rosyjski prawnik, działacz państwowy i polityk; funkcjonariusz KGB (1975–1990), pracownik administracji Petersburga (1990–1996), urzędnik administracji prezydenta Rosji Borysa Jelcyna (1996–1998), szef FSB (1998–1999), premier Rosji od 8 sierpnia 1999 do 7 maja 2000, pełniący obowiązki prezydenta Rosji po rezygnacji Jelcyna 31 grudnia 1999; 26 marca 2000 wybrany na prezydenta Rosji, 14 marca 2004 ponownie wybrany na to stanowisko. Urząd prezydenta pełnił do 7 maja 2008, bowiem 8 maja 2008 roku objął urząd premiera. 4 marca 2012 roku został ponownie wybrany na prezydenta Federacji Rosyjskiej. 7 maja 2012 został zaprzysiężony i tym samym objął urząd prezydenta^[1].

Życiorys

Ślub Władimira z Ludmiłą, 28 lipca 1983

Rodzina Putina posiada sięgające daleko wstecz tradycje „związków z władzą” w Rosji. Jak podaje brytyjski popularyzator historii Simon Sebag Montefiore w swojej monografii Stalin. Dwór Czerwonego Cara, dziadek Władimira Putina jako chłopiec dostarczał posiłki dla Rasputina, później był kucharzem Lenina i szefem kuchni w jednej z willi Stalina^[2].

Władimir Putin urodził się 7 października 1952 w Leningradzie. Był drugim dzieckiem Marii i Władimira Putinów^[3]. Ich pierwsze dziecko – 2-letni Wiktor – zmarło w 1941 roku, a przyczyną było prawdopodobnie niedożywienie i brak lekarstw^[4]. Chociaż mały Wołodia wychowywał się wśród lumpenproletariatu, to był rozpieszczany^[4]. W książce „Putin. Człowiek bez twarzy” autorka Masza Gessen twierdzi, że w szkole podstawowej jako jedyny miał zegarek^[4]. W 1960 roku rozpoczął edukację. Przez pierwsze cztery klasy był pod opieką nauczycielki po kursach wieczorowych^[5]. Z powodu awantur został wykluczony z grona pionierów^[6]. Nauczyciele nie wróżyli mu wielkiej kariery. Uważali, że w najlepszym wypadku będzie pracował w bezpiece, choć byli tacy co nie wykluczali, że Wołodia stoczy się na drogę przestępstwa^[4].

W 1975 ukończył studia na Wydziale Prawa Państwowego Uniwersytetu w Leningradzie. W czasie studiów został członkiem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, pozostając w niej aż do czasu zakazania jej działalności i rozwiązania w 1991 r. Już na studiach został dostrzeżony przez agentów KGB jako kandydat do służby^[4]. W 1984 roku został wysłany do szkoły szpiegowskiej w Moskwie^[7].

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w KGB jako oficer operacyjny. W latach 1985–1990 służył na terytorium Niemieckiej Republiki Demokratycznej (oficjalnie pracował jako dyplomata), gdzie miał zajmować się werbowaniem tajnych współpracowników^[8].

W 1990 powrócił do ZSRR i objął stanowisko doradcy rektora w Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym do spraw zagranicznych. W tym samym roku rozpoczął współpracę z przewodniczącym Rady Miejskiej Leningradu Anatolijem Sobczakiem. Po wyborze Sobczaka na stanowisko mera Leningradu (przemianowanego na Petersburg) Putin objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Spraw Zagranicznych w urzędzie mera miasta. 20 sierpnia 1991, w trakcie trwania puczu moskiewskiego Putin wystąpił ze służby w KGB. W latach 1992–1996 pełnił funkcję zastępcy mera Petersburga, odpowiedzialnego za kontakty międzynarodowe i inwestycje zagraniczne^[4]. Dzięki swojej pozycji miał możliwość nawiązania licznych kontaktów z osobami najwyżej postawionymi w państwie^[4].

W sierpniu 1996 został powołany do pracy w administracji Prezydenta Rosji Borysa Jelcyna. Inicjatorem ściągnięcia Putina do Moskwy był ówczesny szef administracji prezydenta Anatolij Czubajs. Putin objął stanowisko zastępcy szefa administracji nieruchomościami prezydenta, a w 1997 zastępcy szefa administracji prezydenta i szefa Głównego Zarządu Kontroli. Od maja do lipca 1998 był pierwszym zastępcą szefa administracji prezydenta. Od lipca 1998 do sierpnia 1999 był szefem Federalnej Służby Bezpieczeństwa (sukcesorki KGB). Od marca 1999 był jednocześnie sekretarzem Rady Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.

7 maja 2000 – Władimir Putin składa przysięgę, za nim jego poprzednik, Borys Jelcyn

W ciągu kilku lat pracy w centralnej administracji Federacji Rosyjskiej szybko zdobył zaufanie najważniejszych osób w państwie. Dzięki poparciu m.in. Anatolija Czubajsa i Borisa Bieriezowskiego został 9 sierpnia 1999 powołany na stanowisko premiera^[9]. W Putinie upatrywano potencjalnego następcę Jelcyna na stanowisku prezydenta. Jako premier Putin wprowadził ponownie wojska rosyjskie na terytorium Czeczenii.

7 maja 2012 – Władimir Putin składający przysięgę po raz trzeci

Od 31 grudnia 1999 roku, po rezygnacji Jelcyna ze stanowiska prezydenta, Putin pełnił obowiązki prezydenta Rosji (zgodnie z art. 92 ust. 3 Konstytucji Federacji Rosyjskiej^[10]). W wyborach prezydenckich, które odbyły się 26 marca 2000 został wybrany na stanowisko głowy państwa. Uzyskał 52,9 procent głosów. W kolejnych wyborach prezydenckich, które odbyły się 14 marca 2004 zdobył 71,2 procent głosów i zwyciężył już w I turze. Największym problemem, z którym zmierzył się Putin, było osiągnięcie 50-procentowej frekwencji (wymaganej do ważności wyborów), co jednak udało się osiągnąć. 7 maja 2004 został zaprzysiężony na drugą czteroletnią kadencję na stanowisku głowy państwa^[11].

Brał udział w wyborach do Dumy Państwowej, które odbyły się 2 grudnia 2007, jako kandydat otwierający listę wyborczą Jednej Rosji. Po wyborach nie objął jednak mandatu.

7 maja 2008 przekazał stanowisko prezydenta Dmitrijowi Miedwiediewowi. Tego samego dnia Miedwiediew przedstawił przewodniczącemu Dumy Borisowi Gryzłowowi kandydaturę Putina na stanowisko premiera. 8 maja 2008 Duma zatwierdziła kandydaturę Putina^[b].
18 marca 2018 w kolejnych wyborach prezydenckich uzyskał 76,65% głosów.

Prezydentura i premierostwo

Prezydent Putin i prezydent Turkmenistanu Saparmyrat Nyýazow (2000)

Spotkanie Putina z prezydentem Brazylii Lulą da Silvą (2005)

Spotkanie Prezydenta Putina z prezydentem Stanów Zjednoczonych George’em W. Bushem (2007)

Władimir Putin z premierem Indii Narendrą Modim (2014)

Sytuacja gospodarcza w okresie rządów

W początkowym okresie rządów Putina wyraźnie poprawiła się sytuacja gospodarcza kraju, Rosja uzyskała realne członkostwo w G8 i spłaciła większość swojego zadłużenia zagranicznego, m.in. zlikwidowała zadłużenie wobec Klubu Paryskiego. W 2000 r. zadłużenie zagraniczne kraju stanowiło ponad 50% PKB^[12]. Rezerwy kruszcowo-walutowe Rosji w maju 2007 przekroczyły 369 miliardów dolarów (w 1998 – 1,8 mld dolarów) zaś ponad 110 miliardów zgromadzono w Funduszu Stabilizacyjnym. Od 1999 trwa wzrost gospodarczy – produkt krajowy brutto w latach 1999–2006 wzrósł o 65%. Od 2000 Rosja corocznie notuje nadwyżkę budżetową. W latach 2000–2006 bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Rosji wyniosły 76,3 miliarda USD (w 2006 – około 30 miliardów) przy czym doszło do znacznego wzrostu poziomu inwestycji zagranicznych w Rosji^{[potrzebny przypis]}. Wzrost gospodarczy, odczuwalna poprawa poziomu życia obywateli, realny wzrost pensji i emerytur, oraz odmienne od czasów Jelcyna terminowe ich wypłacanie, a także spadek poziomu bezrobocia i inflacji jest jedną z przyczyn wysokiej popularności prezydenta w społeczeństwie^[13]. Źródeł poprawy sytuacji gospodarczej należy upatrywać w czynnikach zewnętrznych, tj. we wzroście cen surowców, głównie ropy i gazu^[14], od których gospodarka rosyjska jest uzależniona^[15]. Za rządów Putina przeprowadzono też reformy podatkowe, wprowadzając podatek liniowy^[16]. Wraz ze spadkiem cen surowców obserwowanych od roku 2014, sytuacja gospodarcza Rosji ulega systematycznemu pogorszeniu^[17]. Wpływ na to mają także sankcje gospodarcze nałożone na Rosję po aneksji Krymu^[18].

Wyróżnienia na arenie międzynarodowej

Imieniem Władimira Putina nazwano w 2011 roku jedną z nienazwanych wcześniej gór w Kirgistanie, w paśmie Tienszan^[19].

Rankingi polityków

• Grudzień 2007. „Człowiek roku wg tygodnika Time^[20]”


• Sierpień 2008. „Najbardziej wpływowy człowiek na świecie”, Vanity Fair^[21][22][23]
  


• Listopad 2009. „Trzeci najbardziej wpływowy człowiek na świecie” Forbes^[24]
  


• Grudzień 2012. „Drugi najpotężniejszy człowiek świata” Foreign Policy^[25]
  


• Październik 2013. „Najbardziej wpływowy człowiek świata” Forbes^[26]
  


• Grudzień 2013. „Człowiek roku” wg The Times^[27]
  

Kryzysy

Krytycy prezydenta szczególnie podkreślają trzy poważne kryzysy z okresu jego prezydentury: zatonięcie okrętu podwodnego „Kursk” w sierpniu 2000 oraz ataki terrorystów czeczeńskich na Teatr na Dubrowce w Moskwie w październiku 2002 i na szkołę w Biesłanie we wrześniu 2004. Wszystkie te wydarzenia okazały się tragiczne w skutkach. Krytycy Putina twierdzą, że kierowane przez niego administracja i służby specjalne miały wykazać się nieudolnością w trakcie akcji ratunkowych. Zwolennicy wskazują na fakt, że wskutek zdecydowanych reakcji resortów siłowych spektakularne akcje terrorystyczne zostały zahamowane.

Władimir Putin w mundurze KGB

Czeczenia

Putin często jest obiektem krytyki działaczy i organizacji na rzecz praw człowieka, głównie ze względu na jego politykę względem Czeczenii. Zarzucają oni, że ta polityka doprowadziła w tamtym regionie do katastrofy humanitarnej, a prawa człowieka są w tej republice nagminnie łamane za całkowitym przyzwoleniem najwyższych czynników państwowych (obozy filtracyjne w Czeczenii). Krytycy Putina zarzucają mu, że swoimi działaniami doprowadził do eskalacji konfliktu na niespotykaną skalę i wzrostu zagrożenia terrorystycznego w samej Rosji. Putin działania w Czeczenii tłumaczył dążeniem do zachowania integralności terytorialnej Federacji Rosyjskiej oraz walką z międzynarodowym terroryzmem islamskim, zmierzającym jego zdaniem do rozbicia Rosji. Obserwatorzy jednak zwracają uwagę na fakt, iż istotne mogą być dla Rosji znajdujące się w Czeczenii złoża ropy naftowej i gazu ziemnego. Zbiegły do Wielkiej Brytanii podpułkownik FSB Aleksandr Litwinienko (zm. 2006) twierdził, że FSB po objęciu przez Putina funkcji premiera w 1999 na jego rozkaz przeprowadziła serię zamachów bombowych na bloki mieszkalne w Moskwie i Wołgodońsku. Hipotezę tę popierał również nieżyjący już Boris Bieriezowski. Wydaje się ona znajdować również uzasadnienie w przebiegu tzw. incydentu riazańskiego. Obarczanie Czeczenów odpowiedzialnością za zamachy oraz rajd czeczeńskiego oddziału, którego dowódcą był Szamil Basajew, na Dagestan pod hasłami zbudowania na Kaukazie islamskiego kalifatu stanowiły casus belli i posłużyły do rozpoczęcia nowej wojny w Czeczenii. Zwolennicy prezydenta chwalą go jednak, że swoimi działaniami doprowadził do stabilizacji sytuacji politycznej w Czeczenii.

Stosunki z oligarchami

Niektórzy analitycy uważają, że zmianę na stanowisku głowy państwa na przełomie 1999 i 2000 mogli popierać oligarchowie rosyjscy i członkowie tzw. „rodziny kremlowskiej” – najbardziej wpływowi politycy z najbliższego otoczenia prezydenta Jelcyna, którzy chcieliby zabezpieczyć swoje interesy, odsuwając jednocześnie od władzy nieprzewidywalnego i ciężko chorego przywódcę państwa, a wprowadzając na jego miejsce sprawnego administratora.

Późniejsze działania Putina pokazują, że takie oczekiwania inicjatorów zmiany na stanowisku prezydenta nie w pełni zostały zrealizowane, a w przypadku niektórych stronników Putina, np. Borisa Bieriezowskiego zmiana ta okazała się wręcz niekorzystna (Bieriezowski popadł w konflikt z Putinem i wyemigrował z Rosji).

Za rządów Putina ograniczono wpływy polityczne wielkich oligarchów, bądź wykorzystano ich pozycję ekonomiczną dla wzmocnienia roli prezydenta. Tych przedsiębiorców, którzy nie godzili się na współpracę z obozem prezydenckim i występowali przeciw niemu spotykały represje, czego przykładem może być aresztowanie i skazanie właścicieli koncernu Jukos – Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa. Wiele z wyroków zapadających w rosyjskich sądach w głośnych sprawach krytycy Putina uznają za objaw rosnącego podporządkowania władzy sądowniczej prezydentowi.

Zmiany w aparacie władzy

W okresie prezydentury Putina dokonano daleko idących zmian personalnych nie tylko na najwyższych szczeblach centralnego aparatu władzy, ale także na szczeblu regionalnym. Od władzy odsunięto część starej ekipy związanej z Borysem Jelcynem. W najbliższym otoczeniu prezydenta pozostała część „rodziny kremlowskiej” oraz najbardziej lojalni urzędnicy młodego pokolenia, m.in. minister ds. sytuacji nadzwyczajnych Siergiej Szojgu czy minister ds. reform gospodarczych German Gref. Eksponowane stanowiska zaczęli zajmować ludzie współpracujący wcześniej z Putinem (bądź to w administracji mera Petersburga, np. wicepremier Dmitrij Miedwiediew, bądź w ramach struktur służb specjalnych, np. były minister obrony Siergiej Iwanow). Niezwykle ważną rolę w otoczeniu prezydenta odgrywają tzw. siłowiki – politycy wywodzący się ze środowiska służb specjalnych, za najbardziej wpływowego z nich uważa się Iwanowa.

Poparcie polityczne

Wokół prezydenta zorganizowano ruch polityczny, zinstytucjonalizowany w ramach partii Jedna Rosja, utworzonej w 2001 przez proprezydenckich działaczy państwowych i oligarchów. W 2003 ugrupowanie to wygrało wybory parlamentarne i stało się najsilniejszą frakcją w Dumie Państwowej (niższa izba rosyjskiego parlamentu). Jej lider Borys Gryzłow pełni funkcję przewodniczącego Dumy. Charakterystyczną cechą tego ugrupowania jest brak jednoznacznego oblicza ideologicznego. Zasadniczą podstawą jego funkcjonowania jest nie wspólnota programowa, ale poparcie dla prezydenta i idea wzmocnienia jego ustrojowej pozycji. Istnieje też organizacja młodzieżowa organizacja Nasi, popierająca politycznie Putina^[28] i ślubująca lojalność wobec niego^[29], oskarżona o pro-putinowską propagandę i prokremlowski trolling^[30][31].

Centralizacja władzy

Antyputinowska demonstracja w Moskwie, 15 marca 2014

W ramach wzmacniania pozycji prezydenta odbywa się od czasu objęcia prezydentury przez Putina proces centralizacji władzy. Stopniowo ogranicza się uprawnienia gubernatorów obwodów i innych władz lokalnych oraz autonomię wielu republik wchodzących w skład Federacji Rosyjskiej. Kontroli działalności władz lokalnych mają służyć specjalni pełnomocnicy regionalni powoływani przez prezydenta.

Walka o sukcesję

W czasie prezydentury Putina pojawiały się pomysły przeprowadzenia zmian w konstytucji umożliwiających mu kandydowanie na urząd głowy państwa na trzecią kolejną kadencję. W grudniu 2007 Putin oficjalnie udzielił poparcia jednemu ze swoich najbliższych współpracowników, wicepremierowi Dmitrijowi Miedwiediewowi, który wybrany został na prezydenta w wyborach z 2 marca 2008.

Nawiązania do tradycji radzieckiej

W trakcie prezydentury Putina nastąpił również zwrot ku pewnym elementom tradycji radzieckiej. W 2000 zmieniono melodię hymnu państwowego Federacji Rosyjskiej, w miejsce kompozycji Michaiła Glinki wprowadzono melodię dawnego hymnu radzieckiego autorstwa Aleksandra Aleksandrowa z nowymi słowami (które napisał Siergiej Michałkow, wcześniej autor słów hymnu ZSRR). Szczególnie hucznie obchodzono 60. rocznicę zakończenia II wojny światowej w maju 2005. Zorganizowano m.in. wielką paradę na placu Czerwonym w Moskwie. Jednocześnie jednak w 2005 władze rosyjskie doprowadziły do ustanowienia nowego święta państwowego „Dnia Jedności Narodowej”, obchodzonego 4 listopada, w rocznicę wypędzenia w 1612 wojsk polskich z Moskwy, wprowadzonego w miejsce zniesionego święta rewolucji październikowej, obchodzonego dotychczas 7 listopada. Putin także parokrotnie wypowiadał krytyczne słowa wobec rewolucji bolszewickiej i jej przywódców^[32], a także znany jest jego pozytywny stosunek do religii prawosławnej, więc możliwa jest inna interpretacja, gdzie Putin budując świadomość nowej Rosji, sięga do jej mocarstwowej historii niż tradycji radzieckiej.

Polityka zagraniczna

Okres prezydentury Putina jest uznawany za czas odbudowywania międzynarodowej pozycji Rosji i znaczącego wzrostu jej wpływów^[33]. Jednak kształt rosyjskiej polityki zagranicznej także pozostaje przedmiotem poważnych dyskusji zwolenników i przeciwników prezydenta Putina.

Stosunki z resztą Europy

Jednocześnie Putin budował przyjazne stosunki z niektórymi krajami Europy, zwłaszcza z Francją i Niemcami (dodatkowym atutem Putina w jego relacjach z władzami Niemiec jest jego biegła znajomość języka niemieckiego). Za sprawą pozytywnych relacji rosyjsko-francuskich i rosyjsko-niemieckich władze tych dwóch państw były niechętne krytyce poczynań rosyjskich w Czeczenii czy na Ukrainie. Jesienią 2005 r. międzynarodową (a w szczególności polską) opinię publiczną poruszył fakt zawarcia niemiecko-rosyjskiego porozumienia w sprawie budowy Gazociągu Północnego na Morzu Bałtyckim. Dodatkowym kontrowersyjnym faktem było wejście w skład rady nadzorczej spółki budującej Gazociąg byłego kanclerza Niemiec Gerharda Schrödera, który jeszcze jako szef rządu zabiegał o zawarcie porozumienia w sprawie Gazociągu.

Stosunki z Ukrainą

Od wielu lat cechą charakterystyczną rosyjskiej polityki zagranicznej jest utrzymywanie silnych relacji z państwami byłego Związku Radzieckiego, przez krytyków odczytywane jako próby ingerencji w wewnętrzne sprawy tych państw. Przykładem tego może być poparcie władz rosyjskich jakie zostało udzielone przed wyborami prezydenckimi na Ukrainie w 2004 Wiktorowi Janukowyczowi, kandydatowi ukraińskiego obozu władzy, którego zwycięstwo miało zapewnić utrzymanie i rozszerzenie rosyjskich wpływów na Ukrainie. W wyniku wydarzeń pomarańczowej rewolucji na Ukrainie prezydentem został jednak nieprzychylny Rosji Wiktor Juszczenko, którego wybór został przyjęty przez władze rosyjskie z wyraźnym niezadowoleniem. Od czasu pomarańczowej rewolucji stosunki rosyjsko-ukraińskie uległy wyraźnemu ochłodzeniu, a władze Federacji Rosyjskiej z prezydentem na czele wielokrotnie podejmowały próby nacisku na nowe kierownictwo polityczne Ukrainy.

Stosunki z Polską

Władimir Putin i premier Leszek Miller (2001)

Poparcie udzielone pomarańczowej rewolucji przez władze polskie stało się również przyczyną ochłodzenia relacji rosyjsko-polskich. Postawa prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, który uczestniczył w obradach ukraińskiego „okrągłego stołu” w roli negocjatora została oficjalnie skrytykowana przez Putina. W trakcie obchodów 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej, 9 maja 2005 Putin w okolicznościowym przemówieniu nie wymienił Polski wśród najważniejszych sojuszników ZSRR w koalicji antyhitlerowskiej. Strona rosyjska odmówiła również uznania za ludobójstwo zbrodni katyńskiej. Władze rosyjskie podjęły też wiele kroków, które zdaniem części obserwatorów spowodowały pogorszenie stosunków polsko-rosyjskich, m.in. 10 listopada 2005 wprowadzono zakaz importu produktów mięsnych pochodzących z Polski, zimą 2005 bez podania przyczyny przerwano dostawy gazu do Polski. Po objęciu funkcji prezydenta Polski przez Lecha Kaczyńskiego spekulowano o możliwości jego spotkania z Putinem, do czego jednak nie doszło. 8 lutego 2008, po raz pierwszy po kilkuletniej przerwie, wizytę w Moskwie złożył polski Prezes Rady Ministrów, Donald Tusk. Sam Władimir Putin jako prezydent przebywał w Polsce dwukrotnie: z oficjalną wizytą w dn. 16–17 stycznia 2002^[34] w dn. 27–28 stycznia 2005 jako gość uroczystości 60. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau^[35] oraz, już jako premier, 1 września 2009 r. podczas obchodów 70-lecia wybuchu II wojny światowej.

10 kwietnia 2010, w godzinę po katastrofie polskiego Tu-154 w Smoleńsku, prezydent Dmitrij Miedwiediew powołał Władimira Putina na szefa specjalnej komisji rządowej ds. zbadania przyczyn katastrofy^[36].

Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi

Spotkanie z szefową dyplomacji USA Condoleezzą Rice

Inny wymiar mają z kolei stosunki Rosji ze Stanami Zjednoczonymi. Rosja formalnie poparła po 11 września 2001 amerykańską walkę przeciwko terroryzmowi, żądając jednocześnie uznania swoich działań wymierzonych przeciwko bojownikom czeczeńskim za część międzynarodowej wojny z terroryzmem. Z drugiej strony Rosja nie poparła interwencji sił sprzymierzonych w Iraku w 2003 r. Pogorszeniu się stosunków rosyjsko-amerykańskich sprzyjało również poparcie rządu USA dla „kolorowych” rewolucji w Gruzji w 2003 i na Ukrainie w 2004 r., w wyniku których władzę w tych krajach objęli politycy niechętni Rosji. Przyczyna leży też w sprzeciwie wobec budowy systemu obrony przeciwrakietowej w Polsce i Czechach, który nasilił się w 2007 r.

Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi

4 lipca 2007, na 119. sesji MKOl, podjęto decyzję o przyznaniu organizacji 22. Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2014 rosyjskiemu kurortowi czarnomorskiemu – Soczi. Przyznanie Soczi organizacji Igrzysk uważa się w Rosji za jeden z ważniejszych międzynarodowych sukcesów Putina, który w pierwszej połowie 2007 osobiście zaangażował się w akcję promocyjną rosyjskiego miasta. Prezentując kandydaturę Soczi na forum MKOl Putin po raz pierwszy publicznie przemawiał po angielsku.

Aneksja Krymu

 Osobny artykuł: Kryzys krymski.

Podpisanie traktatu o przyjęciu Krymu w skład Federacji Rosyjskiej, 18 marca 2014

Po ogłoszeniu wyników referendum w sprawie statusu politycznego Krymu, 18 marca 2014 na Kremlu w Moskwie, podpisano traktat o przyjęciu półwyspu i Sewastopola w skład Federacji Rosyjskiej. Stronę rosyjską reprezentował Władimir Putin, Republikę Krymu premier Siergiej Aksionow, przewodniczący krymskiego parlamentu Władimir Konstantinow oraz mer Sewastopola Aleksiej Czałyj^[37]. Po aneksji Krymu, Putin po raz pierwszy wizytował Krym 9 maja 2014, biorąc udział w uroczystościach 69. rocznicy zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami i 70. rocznicy wyzwolenia Sewastopola^[38].

W lutym 2015, w wyniku mińskich rozmów prezydenta Rosji Władimira Putina, kanclerz Niemiec Angeli Merkel, prezydenta Francji François Hollande’a oraz prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki, podpisano deklarację przez uczestników tzw. trójstronnej grupy kontaktowej w sprawie uregulowania konfliktu na Ukrainie^[39]. Dokument zatytułowany jako „Kompleks działań w sprawie realizacji mińskich porozumień” gwarantuje od 15 lutego 2015 m.in. przerwanie działań zbrojnych oraz wycofanie przez obie strony konfliktu ciężkiego uzbrojenia^[40].

Majątek Putina

W oświadczeniu majątkowym Putin zadeklarował się, że jego dochód wynosi 5,8 mln rubli rocznie. Miały być to pieniądze pochodzące z wynagrodzenia jakie przysługuje prezydentowi Rosji^[4]. Według prezydenckiej strony internetowej Putin posiada też działkę budowlaną, apartament w Moskwie i garaż. To samo źródło podaje, że jest on posiadaczem dwóch samochodów marki GAZ i jednej Łady Nivy^[4].

W maju 2013 roku Boris Niemcow i Leonid Martyniuk wydali raport Życie niewolnika na galerach. Pałace, jachty, samochody, samoloty i inne akcesoria na temat majątku Putina^[4]. Dziennikarze doliczyli się u Putina 11 samochodów o wartości 692 000 dolarów, 43 samolotów i 15 helikopterów^[4]. Ponadto doliczono się czterech statków, tysięcy hektarów ziemi, 20 pałaców oraz wiele willi i daczy^[4].

W 2007 roku rosyjski politolog Stanisław Biełkowski przekonywał w wywiadzie dla Die Welt, że Putin (wówczas premier) miał 37 procent udziałów Surgutnieftiegazu i 4,5 procent Gazpromu^[4][41]. W roku 2007 warte one były 40 mld dolarów, w roku 2013 wyceniano je na 70 mld dolarów^[41]. Twierdziła tak Maeve McClenaghan, brytyjska dziennikarka, która od wielu lat śledzi majątek prezydenta Rosji^[4].

Bill Browder uważa, że Putin ma około 200 mld dolarów, co spowodowałoby, że jest trzykrotnie bogatszy niż Bill Gates. Browder przez 10 lat był największym inwestorem zagranicznym w Rosji^[41].

Mimo tych danych, wielu ekspertów wątpi w taką wartość majątku Putina^[4].

Władimir Putin zajmuje 1. miejsce na liście 50 najbogatszych polityków świata sporządzonej przez tygodnik „Angora” jako posiadacz 70 miliardów USD majątku osobistego^[42].

Odznaczenia i wyróżnienia

Lista niepełna:

• Brązowy medal „Za zasługi” Narodowej Armii Ludowej NRD (Bronzene Verdienstmedaille der Nationalen Volksarmee, 1988, NRD)


• 
  Order Honoru (1996, Fed. Rosyjska)


• Order Hồ Chí Minha (Huân chương Hồ Chí Minh, 2001, Wietnam)


• Order „Altyn Kyran” (Алтын Қыран ордені, 2004, Kazachstan)


• Złoty Medal Kortezów Generalnych (Las Cortes Generales, 2006, Hiszpania)^[43]
  


• Order Zajida (2007, Zjednoczone Emiraty Arabskie)


• Order Króla Abd al-Aziza (2007, Arabia Saudyjska)


• Order „Ismoili Somoni” I stopnia (2007, Tadżykistan)


• Order „Buyuk xizmatlari uchun” (2008, Uzbekistan)^[44]
  


• Order „Erdeni Ochir” (2009, Mongolia)^[45]
  


• 
  Wielki Łańcuch Orderu Oswobodziciela (2010, Wenezuela)^[46]
  


• Saksoński „Order Wdzięczności” (Dankesorden, 2009, Niemcy)


• 
  Pokojowa Nagroda Konfucjusza (2011)^[47]
  


• 
  Order Przyjaźni Narodów (2013, Białoruś)^[48]
  


• 
  Order José Martí (2014, Kuba)^[49]
  


• 
  Krzyż Wielki Orderu Świętego Karola (2013, Monako)^[50]
  


• 
  Wielki Łańcuch Orderu Republiki (2014, Serbia)^[51]
  


• 
  Order Przyjaźni (2018, Chiny)^[52]
  

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Zobacz hasła Putin i putinizacja w Wikisłowniku

• MashaM. Gessen MashaM., Putin. Człowiek bez twarzy, Warszawa: Prószyński i S-ka, 2012, ISBN 978-83-7839-054-1 .

p • d • e Rosyjskie głowy państwa po 1917 Przewodniczący Rządu Tymczasowego (1917) Gieorgij Lwow(1917) Aleksander Kiereński (1917) Przewodniczący Centralnego Komitetu Wykonawczego (1917–1922) Lew Kamieniew (1917) Jakow Swierdłow (1917–1919) Michaił Kalinin (1919–1922) Prezydent Federacji Rosyjskiej (od 1991) Borys Jelcyn (1991–1999) Władimir Putin (1999–2008) Dmitrij Miedwiediew (2008–2012) Władimir Putin (od 2012)

p • d • e Premierzy Rosji  Imperium Rosyjskie (1905-1917) Siergiej Witte Iwan Goriemykin Piotr Stołypin Władimir Kokowcow Iwan Goriemykin Boris Stürmer Aleksander Trepow Nikołaj Golicyn Gieorgij Lwow Aleksander Kiereński  Rosyjska FSRR (1917–1991) Włodzimierz Lenin Aleksiej Rykow Siergiej Syrcow Daniił Sulimow Nikołaj Bułganin Wasilij Wachruszew Iwan Chochłow Aleksiej Kosygin Michaił Rodionow Boris Czernousow Aleksandr Puzanow Michaił Jasnow Froł Kozłow Dmitrij Polanski Giennadij Woronow Michaił Sołomiencew Witalij Worotnikow Aleksandr Własow Iwan Siłajew Oleg Łobow (tymczasowy)  Rosja (od 1991) Borys Jelcyn Jegor Gajdar Wiktor Czernomyrdin Borys Jelcyn Siergiej Kirijenko Wiktor Czernomyrdin Jewgienij Primakow Siergiej Stiepaszyn Władimir Putin Michaił Kasjanow Wiktor Christienko Michaił Fradkow Wiktor Zubkow Władimir Putin Wiktor Zubkow Dmitrij Miedwiediew kursywa – pełniący obowiązki

p • d • e Szefowie państw i rządów Europy Szefowie państw Albania • Andora (1, 2) • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina (1, 2, 3) • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Cypr[1] • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Kosowo[2] • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino (1, 2) • Serbia • Słowacja • Słowenia • Szwajcaria (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7) • Szwecja • Turcja[1] • Ukraina • Watykan/Stolica Apostolska • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Szefowie państw nieuznawanych Cypr Północny • Naddniestrze Szefowie rządów Albania • Andora • Austria • Belgia • Białoruś • Bośnia i Hercegowina • Bułgaria • Chorwacja • Czarnogóra • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Islandia • Kosowo • Liechtenstein • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Macedonia • Malta • Mołdawia • Monako • Niemcy • Norwegia • Polska • Portugalia • Rosja • Rumunia • San Marino • Serbia • Słowacja • Słowenia • Stolica Apostolska • Szwajcaria • Szwecja • Ukraina • Watykan • Węgry • Wielka Brytania • Włochy Szefowie rządów państw nieuznawanych Cypr Północny • Naddniestrze ↑ ab Prezydent pełni równocześnie funkcję szefa rządu. ↑ Republika Kosowa jest obecnie uznawana przez 105 ze 193 państw członkowskich ONZ, 23 z 28 państw członkowskich UE (w tym przez Polskę) oraz 24 z 28 państw członkowskich NATO (stan na 11 lutego 2014).

p • d • e Szefowie państw i rządów Azji Szefowie państw Prezydent lub władca pełni równocześnie funkcję szefa rządu Arabia Saudyjska Brunei Cypr Filipiny Indonezja Malediwy Mjanma Oman Turcja Turkmenistan Prezydent lub władca, który nie pełni równocześnie funkcji szefa rządu Afganistan Armenia Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Bhutan Chiny Gruzja Indie Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna (1, 2) Kuwejt Laos Liban Malezja Mongolia Nepal Pakistan Rosja Singapur Sri Lanka Syria Tadżykistan Tajlandia Timor Wschodni Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie Szefowie państw nieuznawanych Abchazja Cypr Północny Górski Karabach Osetia Południowa Palestyna Tajwan[A] Szefowie rządów Afganistan Armenia Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Bhutan Chiny Gruzja Indie Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malezja Mongolia Nepal Pakistan Rosja Singapur Sri Lanka Syria Tadżykistan Tajlandia Timor Wschodni Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie Szefowie rządów państw nieuznawanych Abchazja Cypr Północny Górski Karabach Osetia Południowa Palestyna Tajwan[A] ↑ ab Republika Chińska (Tajwan) jest uznawana przez 16 państw członkowskich ONZ oraz Stolicę Apostolską.

p • d • e Dyrektorzy Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB) Nikołaj Gołuszko (XII 1993–II 1994) Siergiej Stiepaszyn (II 1994–VII 1995) Michaił Barsukow (VII 1995–VI 1996) Nikołaj Kowalow (VII 1996–VII 1998) Władimir Putin (VII 1998–VIII 1999) Nikołaj Patruszew (VIII 1999–maj 2008) Aleksandr Bortnikow (od V 2008)