Egftnjytyk

Teokracja (gr. theokratía, od theós – bóg, krátos – władza) – doktryna polityczna, według której władzę w państwie sprawuje kapłan lub kapłani i w której duchowni decydują o sprawach cywilnych i religijnych. Utrzymuje się wtedy, że sprawujący władzę w państwie są powoływani przez Boga lub bogów, którzy sprawują w nim rzeczywistą władzę. Celem władzy ziemskiej jest realizacja nadrzędnej woli, władzy boskiej i urzeczywistnienie uniwersalnych zasad ustanowionych przez Boga lub bogów.

Historia terminu |

Pierwszy raz terminu teokracja użył Józef Flawiusz: „Jedni powierzyli władzę polityczną monarchiom, drudzy – oligarchiom, inni wreszcie ludowi. Nasz prawodawca Mojżesz jednak nie skłaniał się do żadnej z tych form rządzenia, ale wprowadził ustrój, jeśli posłużyć się takim sztucznym terminem, teokratyczny, składając w ręce Boga najwyższe zwierzchnictwo i władzę” (Przeciw Apionowi, II, 164, w przekładzie J. Radożyckiego).

Teokracja zrodziła się w starożytności.
W Izraelu za czasów Mojżesza – w czasie wędrówki Izraelitów z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej, szczególnie przy Górze Synaj, a kontynuowana była za czasów proroków i królów – Saul, Dawid, Salomon. Owa teokracja nie mogła zaistnieć bez pewnych podwalin historycznych. Okoliczności poprzedzające jej wprowadzenie opisano w Księdze Rodzaju^[1].

W Egipcie, Grecji czy Rzymie epoki cesarskiej^[2]. The Encyclopedia of Religion podaje, że słowem „teokracja” zaczęto „opisywać początkową fazę cywilizacji starożytnego Wschodu, okres, w którym religia była nierozerwalnie związana z państwem (...) powszechnie stosowane do najróżniejszych systemów, takich jak Egipt faraonów, starożytny Izrael, średniowieczne chrześcijaństwo, kalwinizm, islam czy buddyzm tybetański”.

Teokracja a hierokracja |

W powszechnym użyciu obydwa terminy stosuje się zamiennie. Termin „teokracja” - trzymając się ściśle źródłosłowu - oznacza ustrój, w którym władcą jest Bóg, natomiast ustrój, w którym z mocy prawa władzę sprawują kapłani, czy też duchowni - można precyzyjniej określić mianem hierokracji.

Przeczytaj też: Hierokracja współcześnie

Państwa teokratyczne (w których władca był uznawany za boga):

• 
  Starożytny Egipt – faraon uznawany był za inkarnację boga Horusa
  


• 
  Imperium Rzymskie – cesarz uznawany był za „boskiego Augusta”, jako pierwszy ten tytuł otrzymał od Senatu Juliusz Cezar
  


• 
  Imperium Khmerów (Kambodża) – królowie byli uważani za bogów


• 
  Jawa – władcy od VI do XVI wieku oraz Majapahit
  


• 
  Chiny od III do 1911 władcy Chin (cesarze) uznawani byli za „Synów Niebios”.


• 
  Japonia – cesarze Japonii uznawali byli za bogów, potomków bogini Amaterasu. Cesarz Hirohito po II wojnie światowej wyrzekł się boskiej godności (por. Shintō).


• 
  Nepal – król uznawany był za żywego boga, wcielenie Wisznu. W 2008 r. na mocy „wyroku ludu” król Gyanendra przestał być uznawany za boga^[3].

Religia |

Pojęcie „teokracja” („teokratyczny”) jest też używane przez Świadków Jehowy jako określenie zasad, przedmiotów i czynności związanych z działalnością tego wyznania. Ma ono odmiennie znaczenie w porównaniu z zasadami i funkcjonowaniem innych religii lub systemów niereligijnych. Termin ten oznacza „rządy Boga” nad zborem, a w przyszłości nad całą ziemią^[4]. Używa się pojęć: teokratyczna szkoła służby kaznodziejskiej, pieśni teokratyczne, kalendarz teokratyczny, przedsięwzięcia teokratyczne, a nawet oprogramowanie teokratyczne^[5].

Teokracja propagowana jest także przez rasta z domu Nyahbinghi, którzy domagają się światowej teokracji pod duchowym przywództwem Jah Rastafari oraz dobrowolnie żyją w mocno restrykcyjnym systemie teokratycznym swej komuny.

Zobacz też |

• Hierokracja


• Kult jednostki

Przypisy |