Grubesza Branislavljević





































Grubesza Branislavljević






król Zety

król Zety
Okres
od 1118
do 1125
Poprzednik

Jerzy Bodinović
Następca

Jerzy Bodinović
Dane biograficzne
Dynastia

Predimirowicze
Data śmierci

1125

Ojciec
Branisław


Grubesza Branislavljević – król Zety w latach 1118–1125.




Spis treści






  • 1 Dzieciństwo i młodość


  • 2 Droga do władzy


  • 3 Panowanie


  • 4 Związki rodzinne


  • 5 Przypisy


  • 6 Bibliografia





Dzieciństwo i młodość |


Grubesza był najstarszym z sześciu synów Branisława Radosławowicza[1]. Dziad Grubeszy, Radosław władał Trawunią. Po śmierci Radosława jego najstarszy syn Branisław nie chciał uznać zwierzchnictwa króla Konstantyna Bodina. W połowie lat 90. najstarszy syn Bodina, Michał, miał nie więcej niż 12 lat. W Zecie nie obowiązywała zasada primogenitury zapewniająca sukcesję najstarszemu synowi władcy. Do sukcesji powołani byli wszyscy dorośli członkowie rodziny królewskiej. Istniało więc duże prawdopodobieństwo, że w razie śmierci Bodina, przed osiągnięciem przez synów dorosłości, po władzę może sięgnąć Branisław[2].


Prawdopodobnie pomiędzy 1093 a 1095 rokiem Konstantyn Bodin podjął, za namową swej żony, królowej Jakwinty, próbę wzmocnienia pozycji swych synów. Kiedy Branisław wraz z bratem Gradisławem i synem stanęli w Skadarze, zostali z rozkazu Bodina zatrzymani i wtrąceni do więzienia. Branisław wkrótce potem zmarł w więzieniu. Pozostali na wolności bracia Branisława i jego synowie, pomiędzy nimi młody Grubesza, obawiając się o swe życie schronili się w Dubrowniku. Bodin obległ miasto i zażądał wydania zbiegów, mieszczanie jednakże odmówili. W walkach pod murami Dubrownika zginął faworyt królowej, która w gniewie zażądała wyprowadzenia pozostałych dwóch więźniów i ścięcia ich pod murami miasta. Po tych wypadkach Kościół próbował mediacji między zwaśnionymi stronami. Żądni odwetu Radosławowicze wybrali emigrację i schronili się pod opiekę cesarza Aleksego I Komnena w Konstantynopolu[2].


Osłabienie pozycji Radosławowiczów nie rozwiązało bynajmniej sprawy następstwa tronu. Po śmierci Bodina w 1101 roku pretensje do tronu, oprócz walczącej o prawa synów królowej wdowy, zgłosili również bracia przyrodni zmarłego króla, na których czele stanął Dobrosław. Najstarszy syn zmarłego króla, Michał, kilkunastoletni wówczas, uległ ostatecznie i tytuł królewski otrzymał Dobrosław. Na wieść o śmierci Bodina w sprawy Zety postanowił się jednak wmieszać również cesarz bizantyński, wykorzystując zeckich wygnańców przebywających od kilku lat w Konstantynopolu. Z rozkazu cesarskiego Grubesza wraz ze stryjami i braćmi został przewieziony do Dracza. Stamtąd Kočapar Radoslavljević, wspierany przez Bizantyńczyków, udał się do Raszki szukać pomocy przeciw Dobrosławowi[3]. Wielki żupan Raszki Wukan skorzystał z okazji do zrzucenia zwierzchnictwa zeckiego i wyprawił się przeciw królowi Zety. Osadził na tronie zeckim Kočapara Radoslavljevicia. Tryumf Radosławowiczów okazał się krótkotrwały. Tradycyjnie probiznatyńscy w swej polityce, wkrótce utracili zaufanie Wukana. Wojska raszkańskie wyprawiły się ponownie do Zety i niezależnego Kočapara zastąpił kuzyn Grubeszy, Włodzimierz[4].



Droga do władzy |


Osłabienie pozycji Wukana, który w 1106 roku doznał porażki w walkach z Bizancjum, sprawiło, że w Zecie podniosła głowę opozycja, na czele której stanęła wdowa po Bodinie, królowa Jakwinta[5]. W 1114 powrócił do Zety więziony w Raszce Dobrosław. Królowa Jakwinta otruła króla Włodzimierza, a Dobrosława, kazała wykastrować, oślepić[6] i zamknąć w klasztorze, torując w ten sposób drogę do tronu swemu młodszemu synowi Jerzemu[7].


Objąwszy władzę Jerzy stanął na czele ugrupowania antybizantyńskiego w Zecie. Przypieczętował go przymierzem z nowym władcą Raszki Uroszem I[5]. W drugim roku panowania Jerzego doszło do konfliktu z synami Branisława. Jerzy uwięził Grubeszę, a pozostali bracia zbiegli do Dubrownika. Prawdopodobnie przed swym aresztowaniem Grubesza spiskował przeciw królowi i Jerzy aresztując go działał we własnej obronie. Pociągnęło to jednak za sobą dalsze wypadki. Nieoczekiwanie dla Jerzego w konflikt w Zecie włączył się bowiem cesarz bizantyński Jan II Komnen. Armia bizantyńska, wspierana przez członków zeckiej rodziny królewskiej, wkroczyła od strony Dracza do Zety. Jerzy zbiegł, a Jakwinta została aresztowana i odesłana do Konstantynopola, gdzie wkrótce zmarła[6].



Panowanie |


Pop Duklanin notuje, że przez kolejne siedem lat w kraju panował pokój. Jerzy przebywał na dworze wielkiego żupana Urosza I w Rasie. A Grubesza dzięki silnemu protektoratowi bizantyńskiemu nie musiał się obawiać jego knowań. W 1125 roku Grubesza wyprawił się w głąb Raszki wspierając wyprawę cesarza bizantyńskiego przeciw Węgrom. Serbowie odparli armię zecką i sami z kolei zaatakowali Zetę, wspierając roszczenia Jerzego Bodinovicia. Grubesza zginął w walkach pod Barem, a Jerzy powrócił na tron zecki. Zmarłego króla pochowano w cerkwi św. Jerzego w Barze[8].



Związki rodzinne |




Przypisy |




  1. Ch. Cawley: Medieval Lands.


  2. ab J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 229-230.


  3. J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 230-231.


  4. T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 69.


  5. ab T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 70.


  6. ab J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 232.


  7. ab Ch. Cawley: Medieval Lands.


  8. J. Fine: The Early Medieval Balkans. s. 233. Letopis Popa Duklanina, rozdz. XLV


  9. T. Wasilewski: Historia Jugosławii. s. 508.



Bibliografia |



  • Charles Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2009.

  • John Fine: The Early Medieval Balkans. Warszawa: The University of Michigan Press, 1991. ISBN 0-472-08149-7.

  • T. Wasilewski: Historia Jugosławii do XVIII wieku. W: W. Felczak, T. Wasilewski: Historia Jugosławii. Wrocław: Ossolineum, 1985. ISBN 83-04-01638-9.




這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna