Czarna Przełęcz (Tatry)
| ||
 Czarna Przełęcz od strony zachodniej | ||
Państwo |  Słowacja | |
Wysokość | 2266 m n.p.m. | |
| Pasmo | Tatry, Karpaty | |
| Sąsiednie szczyty | Czarny Kopiniak, Czarne Czuby | |
Położenie na mapie Tatr   Czarna Przełęcz | ||
 49°12′26,5″N 20°12′00,6″E/49,207361 20,200167 | ||
Czarna Przełęcz nad Doliną Jastrzębią (podpisane formacje)
Czarna Przełęcz (słow. Čierne sedlo, Nižné Čierne sedlo[1], niem. Schwarzseejoch, węg. Fekete-tavi-hágó[2]) – szeroka przełęcz położona w głównej grani Tatr w słowackiej części Tatr Wysokich, na wysokości 2266[3] lub ok. 2265[1][4] m (słowacka mapa podaje błędne 2057 m[5]). Jest to największe obniżenie grani na odcinku pomiędzy Czarnym Szczytem (Čierny štít, 2429 m) na południu i Kołowym Szczytem (Kolový štít, 2418 m) na północy. Po zachodniej stronie przełęczy znajduje się Dolina Czarna Jaworowa (Čierna Javorová dolina), a po wschodniej – Dolina Jastrzębia (Malá Zmrzlá dolina)[3].
Czarna Przełęcz jest najniższym punktem odcinka grani, w którym między Czarnym a Kołowym Szczytem położone są kolejno:
Wyżni Czarny Karb (Vyšný Čierny zárez),
Czarny Grzebień (Čierny hrebeň),
Czarny Karb (Čierny zárez),
Czarny Kopiniak (Čierna kopa, Čierny kopiniak),- Czarna Przełęcz (Nižné Čierne sedlo),
Czarne Czuby (Čierne zuby),
Czarny Przechód (Čierne sedlo).
Kołowa Kopka (Kolová kôpka),
Przełączka za Kołową Kopką (Štrbina za Kolovou kôpkou)[4][6][1].
Z najniższego punktu przełęczy na zachód do Czarnego Bańdziocha w Dolinie Czarnej Jaworowej opada krótki żleb o charakterze małego komina. Do Doliny Jastrzębiej zbiega natomiast trawiasto-skalisty, wąski żleb, pod którym rozlegają się Danielowy Ogród i Danielowe Pola[1].
Na przełęcz nie prowadzi żaden szlak turystyczny. Przejście przez nią z Doliny Jastrzębiej do Czarnej Jaworowej (lub na odwrót) jest wyraźnie trudniejsze od przejścia przez Czarny Przechód, położony nieco wyżej i 80 m dalej na północ, w południowej grani Kołowego Szczytu. Najdogodniejsze drogi dla taterników wiodą na siodło granią z Czarnego Przechodu i żlebkiem z Czarnego Bańdziocha[1].
Pierwsze znane wejścia:
- latem – Alfred Martin i Johann Franz (senior), 16 lipca 1907 r., przy przejściu granią,
- zimą – Adam Karpiński i Konstanty Narkiewicz-Jodko, 4 kwietnia 1928 r., przy przejściu granią.
Niemal wszystkie dawne wejścia na Czarną Przełęcz w rzeczywistości dotyczyły Czarnego Przechodu. Niekiedy Czarną Przełęcz wyjątkowo określano też Niżnią Czarną Przełęczą[1].
Przypisy |
↑ abcdef Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIII. Przełęcz Stolarczyka – Modra Ławka. Warszawa: Sport i Turystyka, 1983, s. 156–157, 160–162. ISBN 83-217-2472-8.
↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
↑ ab Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
↑ ab Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 76–77. ISBN 83-01-13184-5.
↑ Vysoké Tatry 1:25 000, podrobná turistická mapa. 6. vydanie. Harmanec: VKÚ, 2008. ISBN 978-80-8042-552-4.
↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2013-09-18].
| ||||
