Jad Waszem
Jad Waszem[1] (lub Jad wa-Szem[2]; hebr. יד ושם, ang. Yad Vashem), Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu[3] – instytut w Izraelu poświęcony żydowskim ofiarom Holokaustu, założony w 1953 roku w Jerozolimie na mocy Ustawy o Pamięci, przyjętej przez izraelski parlament Kneset. Zlokalizowany jest w Lesie Jerozolimskim na Wzgórzu Herzla[potrzebny przypis].
Termin „Jad Waszem” oznacza „miejsce i imię” (lub „pomnik i imię”[4]) i zaczerpnięty jest z księgi Izajasza (Iz 56, 5)[5]: dam [im] miejsce w moim domu i w moich murach oraz imię lepsze od synów i córek, dam im imię wieczyste i niezniszczalne[6].
Instytut składa się z Nowego Muzeum Historycznego wraz z Salą Imion, gdzie przechowywane są dane o ofiarach Holokaustu, Izby Pamięci, Ogrodu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, dwóch galerii sztuki, synagogi, archiwum i biblioteki, Doliny Zabitych Wspólnot i Międzynarodowej Szkoły Nauczania o Holokauście. Poza tym na terenie Jad Waszem znajduje się kilkanaście mniejszych i większych pomników poświęconych m.in. zamordowanym w czasie Holokaustu dzieciom, żydowskim partyzantom i żołnierzom oraz Januszowi Korczakowi. Jeden z pomników to urwany wiadukt kolejowy, na którym stoi towarowy wagon, służący w czasie II wojny światowej do przewożenia Żydów do obozów zagłady. W całym Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniające Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holokaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Obecnie, ze względu na brak miejsca, ich nazwiska umieszczane są na specjalnej ścianie pamiątkowej.
Niewielki ogród i tablica pamiątkowa na terenie Jad Waszem poświęcone są mieszkańcom Le Chambon-sur-Lignon, miasteczka we Francji, którzy w czasie drugiej wojny światowej uczynili swoją miejscowość azylem dla Żydów uciekających przed nazistami.
Wśród drzewek posadzonych w Alei Sprawiedliwych znajduje się też drzewko posadzone w 1963 r. przez Władysława Bartoszewskiego i Marię Kann w imieniu Rady Pomocy Żydom „Żegota” – jedynej organizacji w okupowanej Europie powołanej w celu ratowania Żydów.
Zobacz też |
- Kultura Izraela
- Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata
Przypisy |
↑ Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego (pol.). ŻIH. [dostęp 2014-03-05].
↑ Jad wa-Szem. Encyklopedia PWN. [dostęp 2014-03-05].
↑ Edukacja - Polski - Yad Vashem. www.yadvashem.org. [dostęp 2015-10-08].
↑ Przemówienie Benedykta XVI w Instytucie Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie 11 maja 2009 roku. ekai.pl. [dostęp 2014-03-05].
↑ Yad Vashem. www.sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2014-03-05].
↑ Biblia Tysiąclecia - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Iz 56. Wydawnictwo Pallottinum w Poznaniu. [dostęp 2014-03-05].
Linki zewnętrzne |
Yad Vashem - World Center for Holocaust Research, Education, Documentation and Commemoration. yadvashem.org. [dostęp 2014-03-05]. (ang. • niem. • hiszp. • ros. • hebr. • arab. • pers.)
Kontrola autorytatywna (instytut badawczy):
ISNI: 0000 0001 2110 8967
VIAF: 134058521
LCCN: n79139449
GND: 1006993-8
BnF: 12080645q
SUDOC: 093010761
NKC: ko2013797276
BIBSYS: 4073481
CiNii: DA0426287X
NLP: A1690722X
- WorldCat