Ogród zoologiczny







Zobacz też: Inne znaczenia terminu zoo.




Żyrafy w Taronga Zoo (Sydney)




Wybieg słoni w Cincinnati Zoo




Zoo w Warszawie, koń Przewalskiego





Tiergarten Schönbrunn w Wiedniu – najstarszy działający ogród zoologiczny na świecie





Nosorożce białe w Nowym Zoo w Poznaniu





Zoo w Antwerpii




Brama wejściowa Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu




Brama wejściowa Ragunan Zoo w Indonezji


Ogród zoologiczny, zoo – urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nim związanymi, gdzie przetrzymywane są oraz eksponowane publicznie przez co najmniej 7 dni w roku żywe zwierzęta gatunków dziko występujących, z wyjątkiem:




  • cyrków;

  • sklepów ze zwierzętami;

  • miejsc, w których eksponowanych jest publicznie nie więcej niż 15 gatunków tych zwierząt i łącznie nie więcej niż 50 gadów, ptaków i ssaków[1].


Prawie taka sama definicja zawarta jest w artykule drugim Dyrektywy Rady 1999/22/WE z dnia 29 marca 1999 r.:












Do celów niniejszej dyrektywy "ogrody zoologiczne" oznaczają wszelkie stałe instytucje, gdzie zwierzęta dzikich gatunków przetrzymywane są w celach pokazywania ich publiczności przez 7 lub więcej dni w roku, z wyjątkiem cyrków, sklepów ze zwierzętami oraz instytucji wyłączonych z obowiązku spełniania wymagań niniejszej dyrektywy w związku z faktem, że nie pokazują one publiczności znacznej liczby zwierząt lub gatunków, i że wyłączenie takie nie będzie zagrażać celom niniejszej dyrektywy.





— Dyrektywa Rady 1999/22/WE z dnia 29 marca 1999 r.

Ogród zoologiczny ma pełnić przede wszystkim rolę edukacyjną i rekreacyjną, jednakże nowoczesne placówki tego typu zazwyczaj mają też bazę naukową potrzebną do systematycznych badań nad hodowanymi gatunkami. Ogrody zoologiczne mogą odgrywać pewną rolę w zachowaniu gatunków, które wyginęły w warunkach naturalnych lub są na granicy wyginięcia, przykładem może być proces przywracania przyrodzie żubra, konia Przewalskiego czy jelenia milu.




Spis treści






  • 1 Historia


  • 2 Ogrody zoologiczne w Polsce


  • 3 Zobacz też


  • 4 Przypisy





Historia |


Ogrody zoologiczne mają długą historię, sięgającą starożytności. Już 2000 lat p.n.e. znane były w Chinach, Egipcie i Asyrii, stanowiąc zwykle rozrywkę i obiekt dumy władców, podobnie zresztą jak w średniowieczu i w czasach późniejszych. Taki zwierzyniec miał też w Polsce król Jan III Sobieski. Usytuowany był w Wilanowie na Morysinie i trzymano w nim wiele gatunków egzotycznych.


Menażerie, czy objazdowe zwierzyńce, organizowano też w celach zarobkowych. Zwierzęta wożono i pokazywano zwykle tak długo, aż padały z przemęczenia i złych warunków w ciasnych klatkach. W XIX wieku powstało w Warszawie kilka prywatnych zwierzyńców, ale przestawały istnieć po "wyczerpaniu" zasobów, czyli po śmierci najbardziej atrakcyjnych okazów.


Najstarszym istniejącym ogrodem zoologicznym jest ogród Tiergarten Schönbrunn założony w 1752 w Wiedniu[2]. Pierwszym nowożytnym ogrodem zoologicznym o charakterze edukacyjnym była paryska menażeria Jardin des Plantes otwarta w 1794 roku[3][2][4]. Efekty tych przedsięwzięć sprawiły, że ogrody zoologiczne miały wkrótce również inne duże miasta:




  • Londyn w 1828 – ZSL London Zoo


  • Dublin w 1831 – Dublin Zoo


  • Bristol w 1836 – Bristol Zoo


  • Amsterdam w 1838 – Natura Artis Magistra


  • Antwerpia w 1843 – Zoo w Antwerpii


  • Berlin w 1844 – Ogród Zoologiczny w Berlinie


  • Rotterdam w 1857 – Rotterdam Zoo


  • Frankfurt nad Menem w 1858 – Frankfurt Zoo


  • Kopenhaga w 1859 – Kopenhaga Zoo


  • Melbourne w 1862 – Melbourne Zoo


  • Moskwa w 1864 – Ogród Zoologiczny w Moskwie


  • Wrocław w 1865 – Ogród Zoologiczny we Wrocławiu


  • Budapeszt w 1866 – Ogród Zoologiczny w Budapeszcie


  • Poznań w 1874 – Stare Zoo w Poznaniu


  • Cincinnati w 1875 – Cincinnati Zoo


  • Tokio w 1882 – Ueno Zoo


  • Buenos Aires w 1888 – Buenos Aires Zoo


  • Giza w 1891 – Giza Zoo


Początkowo, zgodnie z doświadczeniami objazdowych menażerii, zwierzęta trzymano w ciasnych klatkach, co bardzo odbijało się na ich zdrowiu i możliwościach rozrodu. Z czasem dyrektorzy ogrodów zoologicznych zdali sobie sprawę, że jednym z warunków sukcesu hodowlanego jest zapewnienie zwierzętom lepszych warunków: większych wybiegów i możliwości "ukrycia" przed oczami zwiedzających.



Ogrody zoologiczne w Polsce |



 Osobny artykuł: Ogrody zoologiczne w Polsce.

Pierwszy polski ogród zoologiczny, mający charakter naukowo-dydaktyczny, założył w 1833 w Podhorodcach (od 1945 na Ukrainie[5]) Stanisław Konstanty Pietruski[6].


Najstarszym ogrodem zoologicznym w Polsce jest Ogród Zoologiczny we Wrocławiu otwarty 10 lipca 1865. Wrocławskie ZOO posiada największą w Polsce liczbę zwierząt (około 12 000) oraz największą liczbę gatunków zwierząt (około 1 100)[7].


Innym wiekowym ogrodem jest Stare Zoo w Poznaniu, założone w 1874, formalnie zarejestrowane w 1875[8][9].


Gdański Ogród Zoologiczny jest największą pod względem powierzchni placówką tego typu w kraju. Zajmuje powierzchnię 124 ha. Drugie pod względem wielkości Nowe Zoo w Poznaniu, zajmuje powierzchnię 121 ha.


Ideę ochrony gatunków poprzez działalność ogrodów zoologicznych na terenie Polski propagowali po II wojnie światowej m.in. Hanna i Antoni Gucwińscy, którzy na antenie Telewizji Polskiej prowadzili popularny program Z kamerą wśród zwierząt nagrywany we wrocławskim ZOO.


Najbardziej liczące się ogrody zoologiczne należą do Światowego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów, europejskie ogrody dodatkowo do Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów. W Polsce do EAZA należy 11 ogrodów spełniających normy i wymogi EAZA – w Chorzowie, Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Opolu, Płocku, Poznaniu, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu i Zamościu.
Istnieje także Ogród Fauny Polskiej ZOO w Bydgoszczy, który jest jedynym zoo w Polsce ukierunkowanym głównie na ekspozycję krajową. Eksponowane są tam również zwierzęta egzotyczne.



Zobacz też |







  • ogród botaniczny

  • park safari

  • azyl dla zwierząt



Przypisy |




  1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018 r. poz. 1614)


  2. ab Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.


  3. KarolK. Łukaszewicz KarolK., Ogrody zoologiczne, Wiedza Powszechna, 1975, s. 139 .


  4. Ménagerie du Jardin des Plantes. Les Zoos dans le Monde. [dostęp 9 września 2013].


  5. Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. Nr 2, poz. 5).


  6. Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1981, s. 186. ISBN 83-223-1876-6.


  7. Tak Wrocław będzie świętował 150. urodziny ZOO


  8. Ogród Zoologiczny (pol.). Urząd Miasta Poznania. [dostęp 2009-03-17].


  9. Historia (pol.). [dostęp 2009-03-17].










這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

Rikitea

University of Vienna