Rolandův kámen
| ||
Formacja skalna Rolandův kámen z widocznym krzyżem na jej szczycie | ||
Państwo | Czechy | |
Położenie | Karlova Studánka | |
Pasmo | Wysoki Jesionik (czes. Hrubý Jeseník) (Sudety) | |
Wysokość | 936 m n.p.m. | |
Położenie na mapie Sudetów Rolandův kámen | ||
50°01′18,9″N 17°10′53,9″E/50,021917 17,181639 |
Rolandův kámen (popularna nazwa czes. Křížek, niem. Hin und Wieder Stein lub Hinnewiederstein[1]) – formacja skalna o wysokości 936 m n.p.m. (podawana jest też wysokość 937 m n.p.m. lub 910 m n.p.m.) w paśmie górskim Wysokiego Jesionika (czes. Hrubý Jeseník), w północno-wschodnich Czechach, w Sudetach Wschodnich, na Śląsku, w obrębie miejscowości Karlova Studánka, oddalona o około 2 km na południowy wschód od szczytu góry Lyra[2][3][4].
Spis treści
1 Historia
2 Charakterystyka
3 Ochrona przyrody
4 Turystyka
4.1 Szlaki turystyczne
4.2 Trasy narciarskie
5 Zobacz też
6 Przypisy
7 Bibliografia
Historia |
W XIX wieku, kiedy w lesie, na stokach Lyry pojawili się licznie turyści, zwrócono uwagę na odosobnione, kilkudziesięciometrowe skalisko. W 1833 poprowadzono na jego szczyt wykute w skale schody z barierkami, a sam szczyt zmodyfikowano, aby umieścić na nim ławki do podziwiania z punktu widokowego krajobrazów pobliskich szczytów. Wichury z lat 1919, 1920 i 1921 odsłoniły skalisko, które dopiero po wielu latach znów się zadrzewiło.
W 1924 biskup Brna Norbert Klein postawił na szczycie, w wyżłobionym w skale gnieździe około 8 m, modrzewiowy krzyż, wykonany w pobliskiej miejscowości Ludvíkov przez leśniczego Drechslera, poświęcając go 14 września[5]. Obraz ukrzyżowanego Chrystusa wykonał opawski artysta Konrád Assmann. Odtąd miejsce to nazywano popularnie Křížek. Stało się ono miejscem pielgrzymkowym o nazwie Hin und Wieder Stein. Czeska nazwa Rolandův kámen pochodzi z legendy o prawdopodobnej śmierci w tym miejscu pruskiego żołnierza[6].
Charakterystyka |
Formacja skalna Rolandův kámen, leżąca w Masywie Orlíka (czes. Medvědská hornatina), około 1 km na północ od miejscowości Karlova Studánka jest z daleka słabo rozpoznawalna. Znajduje się bowiem na stoku góry Lyra, która jest zalesiona. W pobliżu, w odległości około 300 m na południe od skaliska znajduje się szczyt Skalnatý vrch, a w odległości około 190 m na północny wschód również podobne, nieco niższe skalisko.
Około 26-metrowe skalisko jest częściowo zadrzewione, pokryte mchem. Stoki skaliska z uwagi na nachylenie są urwiskami. Na szczyt prowadzi wąskie, okrężne i niebezpieczne przejście zabezpieczone barierkami. Przed wejściem ustawiona jest tablica, ostrzegająca o wejściu na własną odpowiedzialność. Na szczycie, przy krzyżu (obecnie o wysokości około 4,5 m, bez ukrzyżowanego Chrystusa) rozpościerają się malownicze widoki na pobliskie szczyty: Ovčí vrch, Hřeben, Hradečná, Temná, stok Vysoká hole i Ostrý vrch. Na tle tego ostatniego widać szczyt wieży na górze Pradziad (czes. Praděd).
Pod względem geologicznym skalisko zbudowane jest ze skał metamorficznych – gnejsów i łupków łyszczykowych[7]. Ukształtowane na skraju tzw. terasy krioplanacyjnej, w mroźnym klimacie peryglacjalnym. Na skalisku widoczna jest również niezwykła deformacja warstw skalnych, spowodowana procesami górotwórczymi[8].
Z tablicy informacyjnej postawionej przed skaliskiem można przeczytać o dwóch legendach związanych z formacją Rolandův kámen. W pierwszej skalisko jest pozostawionym przez krążącego po Jesionikach (czes. Jeseníky) diabła okruchem skały po nieudanej próbie zniszczenia przez niego kościoła w Karlovej Studánce. W drugiej zaś opowiada o nieszczęśliwej miłości do mężczyzny pewnej zakonnicy z Karlovej Studánki, posługującej chorym, która postanowiła skoczyć ze szczytu po złamaniu w tej sytuacji ślubów zakonnych. Postawiony krzyż z pierwszej legendy wygonił diabła, a w drugiej upamiętnia miejsce śmierci zakonnicy.
Ochrona przyrody |
Skalisko znajduje się w obrębie wydzielonego obszaru objętego ochroną o nazwie Obszar Chronionego Krajobrazu Jesioniki (czes. Chráněná krajinná oblast (CHKO) Jeseníky), a utworzonego w celu ochrony utworów skalnych, ziemnych i roślinnych oraz rzadkich gatunków zwierząt.
Turystyka |
Rolandův kámen to bardzo popularne miejsce wśród turystów i pielgrzymów. Dojście do niego (około 300 m) prowadzi z bocznej drogi biegnącej z szosy nr 450 pomiędzy miejscowościami Karlova Studánka i Vidly. Położone około 1700 m na wschód od przełęczy Sedlo nad Karlovou Studánkou (Kóta). Ponadto dotrzeć tam można drogą od Ludvíkova. Do bazy pensjonatów w Karlovej Studánce jest od szczytu około 1 km, do bazy turystycznej w miejscowości Ludvíkov około 3 km, a do bazy hoteli koło góry Pradziad około 6 km.
Szlaki turystyczne |
Na Rolandův kámen prowadzi również szlak spacerowy na trasie[9]:
Karlova Studánka – Skalnáty vrch – Rolandův kámen – Karlova Studánka.
Trasy narciarskie |
W okresie ośnieżenia blisko skaliska przebiega trasa narciarstwa biegowego:
Karlova Studánka – Skalnatý vrch – góra Lyra – góra Žárový vrch – góra Plošina – góra Zámecká hora – Ludvíkov.
W odległości około 300 m na południowy wschód od szczytu, na stoku Skalnatý vrch znajduje się trasa narciarstwa zjazdowego:
łatwa, o długości około 540 m z wyciągiem narciarskim[10].
Zobacz też |
- Szczyty Wysokiego Jesionika
Przypisy |
↑ Hinundwiederstein. (cz.). Historie-vrbno.estranky.cz.
↑ Rolandův kámen (Turistická mapa) 1:12 000 (cz.). Mapy.cz.
↑ Rolandův kámen (cz.). Turistika.cz.
↑ Kamień Rolanda – Rolandův kámen. (pol.). Czecot.pl.
↑ Miroslav Kobza: Rolandův kámen – malý kousek Alp nad Karlovou Studánkou. (cz.). Rozhlas.cz.
↑ Karlova Studánka a stezka Bílá Opava. Příroda v okolí, Rolandův kámen. (cz.). Taggmanager.cz.
↑ Rolandův kámen (937 m n.m.) - výhled – skály. (cz.). Rymarovsko.cz.
↑ Taťána Schmidtová: Rolandův kámen nad Karlovou Studánkou. (PDF) (cz.). Informs.kr-moravskoslezsky.cz.
↑ Dangol: Za miedzą: Jesioniki. Karlova Studánka – Rolandův kámen – Karlova Studánka. (pol.). Cro.pl.
↑ Skiareál Sedlář – Karlova Studánka (cz.). Jeseniky.net.
Bibliografia |
- Hrubý Jeseník (Turistická mapa) 1:12 000 (cz.). Mapy.cz.
- Jeseníky jih. Turistická a cykloturistická mapa 1:25 000. Wyd. 1. Česká Lípa: Eurokart, 2010. ISBN 978-80-87380-18-5.
- Jeseníky – Praděd, Králický Sněžník. Turistická mapa 1:50 000. Vizovice: SHOCart, 2010. ISBN 978-80-7224-178-1.
- Jesioniki na biegówkach. Skala 1:60 000. (JPEG) (pol.). Msregion.cz.
- Jesioniki. Pradziad, Śnieżnik, Jeseník. Mapa aktualizowana w terenie. Skala 1:50 000. Wyd. II. Wrocław: Studio PLAN, 2011. ISBN 978-83-62645-80-0.
|