Konidium
Konidium (l.mn. konidia), konidiospora lub zarodnik konidialny – rodzaj zarodników grzybów powstających w wyniku rozmnażania bezpłciowego. Należy do grupy mitospor. Konidia wytwarzane są często przez workowce (Ascomycota), rzadziej podstawczaki (Basidiomycota)[1][2]. Najczęściej powstają egzogenicznie (na zewnątrz komórki), ale mogą też powstawać endogenicznie (wewnątrz komórki, jak np. fialospory w fialidach)[3]. Konidia wytwarzane w pyknidiach często nazywa się pykniosporami[4]. Proces wytwarzania konidiów to konidiogeneza. Zachodzi albo na strzępkach zwanych konidioforami, albo w specjalnych strukturach zwanych konidiomami[3].
W zależności od sposobu powstawania wyróżnia się kilka rodzajów konidiów[5]:
- artrospory – krótkie, jednokomórkowe zarodniki wytwarzane przez fragmentację strzępek grzybni lub odgałęzień konidioforów,
- artrospory merystemowe – powstają pojedynczo lub tworzą łańcuszki na szczycie trzonka komórki zarodnikotwórczej. Występują u grzybów z rodzaju Oidium oraz w rzędzie Erysiphales – tu nazywają się oidiami,
- tretospory – przeważnie grubościenne i barwne zarodniki wytwarzane przez rozrastanie się wewnętrznej ściany komórki zarodnikotwórczej. Powstają pojedynczo lub tworzą łańcuszki. Występują np. U rodzajów Alternaria i Helminthosporium,
- fialospory – wytwarzane są przez rozszerzone butelkowato komórki zwane fialidami i tworzą łańcuszki. Mogą powstawać na komórkach, lub w ich wnętrzu. U niektórych rodzajów (np. Acremonium i Fusarium) fialospory sklejone śluzowatą substancją tworzą główkowate skupiska.
W zależności od budowy konidia dzieli się na[3]:
amerokonidia – jednokomórkowe
diktyokonidia – dwukomórkowe z przegrodą podłużną
didymokonidia – dwukomórkowe z przegrodą poprzeczną
helikokonidia – o kształcie helikalnym, z przegrodami lub bez
fragmokonidia – wielokomórkowe, z dwoma lub więcej przegrodami
skolekokonidia – cienkie i wydłużone, z przegrodami lub bez
staurokonidia – o gwiażdzistym kształcie, lub posiadające promieniście wystające ramiona
W zależności od barwy dzieli się konidia na[3]:
- hyaloamerospory – bezbarwne
- phaeoamerospory – wybarwione
Wprowadzono jeszcze inne podziały konidiów w zależności od przebiegu konidiogenezy. Różnorodność budowy konidiów i metod ich powstawania jest jednak tak duża, że żadne próby ich klasyfikowania nie są w pełni zadowalające. Lepiej po prostu używać ogólnego określenia konidium[3].
Niektóre grzyby, np. w obrębie rodzaju Fusarium wytwarzają dwa rodzaje konidiów różniące się wielkością i kształtem[6]:
- makrokonidia
- mikrokonidia
Przypisy |
↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Wyd. III. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1985, s. 467-468. ISBN 83-09-00714-0.
↑ Edmund Malinowski: Anatomia roślin. Warszawa: PWN, 1966.
↑ abcde red.: Selim Kryczyński i Zbigniew Weber: Fitopatologia. Tom 1. Podstawy fitopatologii. Poznań: PWRiL, 2010. ISBN 978-83-09-01-063-0.
↑ Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
↑ Janusz Błaszkowski, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: Wyd AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9
↑ Projekt Fusar. Fusarium. [dostęp 2016-06-02].