Rada gminy
Rada gminy (rada miejska, rada miasta) – organ stanowiący i kontrolny gminy. W Polsce do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy[1], o ile ustawy nie stanowią inaczej (domniemanie kompetencji rady).
W gminach mających do 20 000 mieszkańców rada gminy jest wybierana w jednomandatowych okręgach wyborczych, a w pozostałych (w tym miastach na prawach powiatu) stosuje się ordynację proporcjonalną.
Kadencja rady gminy trwa 5 lat, licząc od dnia wyboru[2] (w latach 1990–2017 trwała 4 lata).
Na czele rady stoi przewodniczący oraz, w liczbie od 1 do 3, wiceprzewodniczący. Istnieje możliwość odwołania rady gminy przez wyborców.
Rozpatrywaniem skarg dotyczących zadań lub działalności danej rady gminy zajmuje się wojewoda[3].
Spis treści
1 Właściwości
2 Liczba radnych
3 Nazewnictwo
4 Podstawa prawna
5 Zobacz też
6 Przypisy
Właściwości |
Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
Do wyłącznej właściwości rady gminy należy[4]:
- uchwalanie statutu gminy
- ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania i przyjmowanie sprawozdań z jego działalności
- powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu – na wniosek wójta
- uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu i podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu
- uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
- uchwalanie programów gospodarczych
- ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki
- podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach
- podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu i dotyczących:
- zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości, ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy
emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta- zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów
- ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym
- zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy
- tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich
- określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta
- tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek
- ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym
- określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania
- podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994, z późn. zm.)
- podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku
- podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych
- podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2068), a także wznoszenia pomników
- nadawanie honorowego obywatelstwa gminy
- podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów
- stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.
W miastach na prawach powiatu rada miasta pełni ponadto funkcje rady powiatu[5]. Należy zauważyć, że komisja bezpieczeństwa i porządku nie jest jej komisją.
Rada gminy wybiera wójta bezwzględną większością głosów w obecności przynajmniej połowy radnych, jeżeli w wyborach zgłoszono jednego kandydata i ten nie zdobył więcej niż połowy głosów albo jeśli nie zgłoszono kandydatów na ten urząd[6].
Liczba radnych |
W skład rady wchodzą radni w liczbie:
- 15 w gminach do 20 000 mieszkańców
- 21 w gminach do 50 000 mieszkańców
- 23 w gminach do 100 000 mieszkańców
- 25 w gminach do 200 000 mieszkańców
oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych[7]. Wyjątkowo w Warszawie radnych jest 60.
Nazewnictwo |
Ustawa mówi, że jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej[8].
W obowiązującej do końca 2010 r. Instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków międzygminnych[9] Prezes Rady Ministrów przyjął, że w odniesieniu do gmin wiejskich używany będzie zwrot rada gminy, w gminach miejsko-wiejskich – rada miejska (wyjątkowo z użyciem "w"), w gminach miejskich – rada miasta.
Przykłady: Rada Gminy Świdnica, Rada Miejska w Rynie, Rada Miasta Poznania.
Podstawa prawna |
Status rady gminy reguluje ustawa z dnia 8 marca 1990 o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994).
Zobacz też |
- TERYT
- gminy Polski
- wójt
- burmistrz
- rada dzielnicy
- referendum w sprawie odwołania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego
Przypisy |
↑ W przypadku miasta na prawach powiatu także powiatu.
↑ Art. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
↑ Art. 229 pkt 1 Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 2096)
↑ Art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994, z późn. zm.)
↑ Art. 92. ust. 1. ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 995)
↑ Art. 482 § 2 i 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2018 r. poz. 754, z późn. zm.)
↑ Art. 17 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994)
↑ Art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 994)
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków międzygminnych (Dz.U. z 1999 r. nr 112, poz. 1319)