Egftnjytyk

Powiat leszczyński
— powiat —
Herb
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERYT	4.30.39.13.00.0
Siedziba	Leszno
Starosta	Jarosław Wawrzyniak
Powierzchnia	804,65 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	55 006[1]
• gęstość	68,3 os./km²
Urbanizacja	8,96%
Tablice rejestracyjne	PLE
Adres urzędu: pl. Kościuszki 4b 64-100 Leszno
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 2 Liczba gmin wiejskich 5
Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie Polski Powiat leszczyński
51°51′N 16°34′E/51,850000 16,566667
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Polska

Powiat leszczyński – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Leszno, które jednak nie wchodzi w skład powiatu, jest samodzielnym powiatem grodzkim.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Osieczna, Rydzyna
  


• gminy wiejskie: Krzemieniewo, Lipno, Święciechowa, Wijewo, Włoszakowice
  


• miasta: Osieczna, Rydzyna
  

Demografia |

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

• Piramida wieku mieszkańców powiatu leszczyńskiego w 2014 roku^[1].

Historia |

Powiat leszczyński powstał w 1887 w wyniku reorganizacji administracji terytorialnej niemieckiej Cesarstwa Niemieckiego, która oddzieliła obszar 524,7 km2 ze wschodniej części powiatu wschowskiego. Wcześniej te tereny należały początkowo do ziemi wschowskiej, którą wyodrębnił w 1343 król Kazimierz Wielki. II rozbiór Polski sprawił, że okolice Leszna zostały włączone do departamentu poznańskiego i podzielone pomiędzy powiat kościański i wschowski. W pierwszych latach XIX wieku w Lesznie znajdował się sąd powiatowy i tzw. sąd przysięgłych. Po 1850 powstała tu filia banku państwowego, a w 1874 urząd stanu cywilnego. Na czele powstałego powiatu stanął mianowany na ten urząd w 1888 starosta (landrat) Hans von Hellmann, któremu podlegał zespół urzędników sprowadzonych w większości z Cesarstwa Niemieckiego. W krótkim czasie powstały instytucje które istniały w każdym mieście powiatowym tj. urząd celny, kasa komunalno-oszczędnościowa, lekarz powiatowy i weterynarz. Kolejnymi starostami byli Arnold von Rosenstiel i Siegfried von Kardoff. Odzyskaniu niepodległości przez Polskę towarzyszyły w Wielkopolsce nastroje niepodległościowe, tu miało miejsce powstanie wielkopolskie, którego nie zakończył rozejm w Trewirze. Dopiero 1 czerwca 1919 powstała polska administracja powiatowa, starostą został wówczas Tadeusz Sobeski, a siedzibą powiatu była Osieczna. Leszno w tym czasie nadal znajdowało się w granicach Rzeszy, po wprowadzeniu w życie postanowień traktatu wersalskiego ustalono nowy przebieg granic. Leszno od 17 stycznia 1920 znalazło się w Polsce, zorganizowano wówczas Wydział Powiatowy pełniący funkcję sejmiku powiatowego złożonego z 12 członków, których mianował do tej funkcji wojewoda poznański. Po raz pierwszy powszechne i wolne wybory do rady powiatu miały miejsce 6 stycznia 1922, wybrano wówczas 37 członków. Powiat leszczyński składał się z czterech miast (Leszno, Osieczna, Rydzyna i Święciechowa), 76 tzw. gmin wiejskich i 41 obszarów folwarczno-dworskich, na urząd starosty został wybrany Edmund Zenkteler i pełnił ją przez trzy kadencje. Zastąpił go w 1936 Rudolf Świątkowski. Po wybuchu II wojny światowej władze samorządowe zostały ewakuowane na wschód w okolice Żółkwi, dalsze losy starosty pozostały nieznane. Administracja hitlerowska postawiła na czele powiatów wschowskiego i leszczyńskiego Reinfrieda von Baumbacha, który pełnił tę funkcję do 1940, a następnie przez pozostały okres II wojny światowej landratem był Karl Wollner. Armia Czerwona wkroczyła do Leszna 31 stycznia 1945, tydzień później tj. 6 lutego 1945 Miejski Komitet Robotniczy ustanowił na czele powiatu leszczyńskiego tymczasowego starostę Ludwika Wielickiego^[2]. Zgodnie z zarządzeniem pełnomocnika rządu na województwo poznańskie Michała Gwiazdowicza Miejski Komitet Robotniczy wspólnie z pełnomocnikami wojewódzkimi i pełnomocnikami rządu rozpoczął proces organizowania miejskich i gminnych rad narodowych oraz Powiatowej Rady Narodowej i Wydziału Powiatowego, w Lesznie delegatem rządu został Roman Jur, starostą Kazimierz Roszkiewicz, a jego zastępcą Wacław Żółty. 22 marca tego samego roku wybrano Powiatową Radę Narodową, na czele której stanął Jan Rutkowiak. W dniu 10 lutego 1948 weszły w życie zmiany administracyjne, które wydzielały z powiatu Leszno, od tego czasu podlegało ono bezpośrednio Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Poznaniu. Dwa lata później przestała istnieć funkcja starosty, zastąpił go przewodniczący prezydium powiatowej rady narodowej, stanowisko to pomiędzy 1950 a 1973 piastowali kolejno Henryk Miaśkiewicz, Stefan Walczak, Paweł Kałuża i Tadeusz Dudziński. W 1973 przejściowo połączono funkcję naczelnika miasta i przewodniczącego prezydium powiatowej rady narodowej i powierzono ją Stanisławowi Koronowskiemu. Generalna zmiana zaszła w związku z wprowadzoną w 1975 reformą administracji państwowej, zlikwidowano wówczas powiaty, a Leszno stało się stolicą nowo powstałego województwa^[3]. Powiat leszczyński powstał ponownie na podstawie ustawy z 5 czerwca 1998 o samorządzie powiatowym, w weszła w życie 1 stycznia 1999^[4].

Sąsiednie powiaty |

• 
  Leszno (miasto na prawach powiatu)


• wolsztyński


• kościański


• gostyński


• rawicki


• 
  górowski (dolnośląskie)


• 
  wschowski (lubuskie)

Przypisy |

Bibliografia |

• Andrzej Przewoźny, Starostwo Powiatowe w Lesznie "Powiat leszczyński" Agencja Jagart Leszno 2014 ​ISBN 978-83-60907-08-5​ s. 6-11;

p • d • e Województwo wielkopolskie Miasta na prawach powiatu Kalisz Konin Leszno Poznań (siedziba) Powiaty chodzieski czarnkowsko-trzcianecki gnieźnieński gostyński grodziski jarociński kaliski kępiński kolski koniński kościański krotoszyński leszczyński międzychodzki nowotomyski obornicki ostrowski ostrzeszowski pilski pleszewski poznański rawicki słupecki szamotulski średzki śremski turecki wągrowiecki wolsztyński wrzesiński złotowski Inne zagadnienia Podział administracyjny Herb Flaga

p • d • e Powiat leszczyński Miasta Osieczna Rydzyna Gminy miejsko-wiejskie Osieczna Rydzyna Gminy wiejskie Krzemieniewo Lipno Święciechowa Wijewo Włoszakowice