Orkiestra dęta
Orkiestra dęta – orkiestra składająca się głównie z instrumentów dętych. Partię smyczków z orkiestry symfonicznej przejmują w orkiestrze dętej klarnety oraz flety.
Spis treści
1 Obsada
1.1 Instrumenty dęte drewniane
1.2 Instrumenty dęte blaszane
1.3 Instrumenty perkusyjne
1.4 Inne instrumenty (opcjonalne)
2 Bibliografia
Obsada |
W poszczególnych orkiestrach może się różnić, ale podstawowa obsada wygląda następująco:
Instrumenty dęte drewniane |
Flety (z fletem piccolo) - zazwyczaj 2 głosy, rzadziej jeden głos
Oboje (z rożkiem angielskim) - zwykle jeden obój
Fagoty (bardzo rzadko z kontrafagotem) - zwykle 1 głos
Klarnety – standardowo B (3 głosy), dodatkowo klarnet basowy, w opracowaniach z bogatszym składem dodaje się mały klarnet Es, a w opracowaniach amerykańskich także klarnet altowy Es
Saksofony – standardowo altowe Es (2 głosy), tenorowy B (zwykle 1 głos, choć niekiedy także 2) i barytonowy Es, czasem też sopranowy B (zazwyczaj zamiast oboju).
Instrumenty dęte blaszane |
Trąbki – zwykle 2–3 głosy w stroju B, czasami w opracowaniach niemieckich lub holenderskich oraz starszych polskich instrumentuje się dodatkowo na 2 głosy kornetów lub na flugelhorny (Skrzydłówka/Kornet)
Rogi – zwykle pisze się partie na 2 rogi w stroju F, w bogatszych opracowaniach nawet na 4 głosy- Sakshorny altowe – najczęściej w stroju Es, coraz rzadziej stosowane, zwykle zastępują rogi
- Sakshorny tenorowe, sakshorn barytonowy – w stroju B, zwykle instrumentuje się na 1-2 głosy tenorów i 1 głos barytonowy
- Eufonium – odmiana tenorowa tuby, często traktowana jako instrument solowy, zwykle dubluje partię fagotu, w opracowaniach amerykańskich partie na eufonium pisze się w kluczu basowym, ale dostępne są także transponowane głosy w kluczy wiolinowym na strój B
Puzony – tenorowe i basowe (zwykle instrumentuje się na 2–3 głosy)
Tuby – zwykle dwa głosy (Tb. I i Tb. II – w oktawie)
Instrumenty perkusyjne |
- Werbel
- Bęben wielki
- Czynele
- Zestaw perkusyjny (czyli mix wyżej wymienionych)
Inne instrumenty (opcjonalne) |
Lira marszowa – rodzaj dzwonków noszonych podczas marszu i uderzanych jedną pałeczką
Pozostałe instrumenty opcjonalne jedynie na koncertach, nie na przemarszach paradnych:
- zestaw perkusyjny i różnego rodzaju perkusja dodatkowa w tym np. dzwonki (campanelli), kotły (zwykle 2 środkowe), ksylofon, marimbę, wibrafon, krowie dzwonki, gongi i inne
fortepian lub keyboard
harfa – stosowana w naprawdę dużych składach orkiestr dętych symfonicznych (tzw. Symphonic Band)
wiolonczela – bardzo rzadko stosowana dla wzmocnienia partii fagotu, puzonu lub eufonium
kontrabas lub bas strunowy (np. gitara basowa)
Bibliografia |
- Jarosław Wnorowski: Polskie standardy orkiestracji na orkiestrę dętą czytaj >>
- Stefan Śledziński: Orkiestra dęta. Kraków: PWM, 1975, s. 196 (łącznie).
- Aleksander Bryk: Instrumentacja na orkiestrę dętą. Warszawa: Polski Związek Chórów i Orkiestr, 1974, s. 193 (łącznie).
- Mieczysław Drobner: Instrumentoznawstwo i akustyka. Kraków: PWM, 1997(1960), s. 271 (łącznie). ISBN 83-224-0469-7.