Egftnjytyk

Wydarzenia w Polsce |

• 
  21 lutego – założono Centralne Towarzystwo Gospodarcze dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego.


• 
  27 lutego – manifestacja patriotyczna w Warszawie krwawo stłumiona przez wojsko rosyjskie; 5 poległych.


• 
  2 marca – na Powązkach odbył się demonstracyjny pogrzeb pięciu zabitych przez wojsko carskie 27 lutego.


• 
  7 kwietnia – rosyjski oficer Jan Peucker popełnił samobójstwo nie chcąc strzelać do uczestników patriotycznego pochodu w Warszawie.


• 
  8 kwietnia – rosyjskie wojsko otworzyło ogień do bezbronnej ludności zgromadzonej na placu zamkowym w Warszawie; 100 zabitych i setki rannych.


• 
  18 czerwca – car Aleksander II Romanow wydał ukaz ustanawiający w Królestwie Kongresowym Radę Stanu oraz samorząd gubernialny i powiatowy.


• 
  14 października – rosyjski namiestnik Karol hr. Lambert wprowadził stan wojenny na terytorium Królestwa Polskiego.


• 
  15 października – w Warszawie wojsko rosyjskie rozbiło demonstrację patriotyczną z okazji rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki.


• 
  24 października – otwarto linię kolejową Toruń - Bydgoszcz.


• 
  4 listopada – otwarto linię kolejową Wiedeń - Lwów.


• 
  1 grudnia – uruchomiono 2-torową linię kolejową Łowicz - Kutno o długości 45,3 km

Wydarzenia na świecie |

• 
  2 stycznia – zmarł pruski król Fryderyk Wilhelm IV; na tron wstąpił jego młodszy brat Wilhelm I.


• 
  9 stycznia:
  
  
  
  • 
    Missisipi jako drugi stan południowy wystąpiło z Unii.
  
  
  • parostatek Star of the West, który próbował dostarczyć zaopatrzenie do stacjonującego w twierdzy Forcie Sumter garnizonu majora Roberta Andersona, został ostrzelany przez baterie konfederackie i zmuszony do odwrotu; te strzały okazały się pierwszymi w wojnie secesyjnej.
  
  
  
  


• 
  19 stycznia – Georgia wystąpiła z Unii.


• 
  11 stycznia – Alabama wystąpiła z Unii.


• 
  26 stycznia – Luizjana wystąpiła z Unii.


• 
  29 stycznia – Kansas zostaje przyjęty do Unii jako 34 stan.


• 
  4 lutego – grupa południowych stanów USA ogłosiła secesję i powołanie nowego państwa, Skonfederowanych Stanów Ameryki.


• 
  9 lutego – nowo powstałe Skonfederowane Stany Ameryki wybrały swoim prezydentem Jeffersona Davisa.


• 
  18 lutego – Wiktor Emanuel II został pierwszym królem zjednoczonych Włoch.


• 
  26 lutego – cesarz Austrii Franciszek Józef I wydał Patent lutowy.


• 
  2 marca – utworzono Terytorium Dakoty i Terytorium Nevady.


• 
  3 marca – (19 lutego starego stylu) Aleksander II wydał manifest zapowiadający zniesienie poddaństwa i uwłaszczenie chłopów w Imperium Rosyjskim.


• 
  4 marca:
  
  
  
  • odbyło się zaprzysiężenie Abrahama Lincolna, 16 prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki.
  
  
  • niemiecki astronom Ernst Tempel odkrył planetoidę (64) Angelina.
  
  
  
  


• 
  8 marca – astronom Ernst Tempel odkrył planetoidę (65) Cybele.


• 
  14 marca – Jacob van Zuylen van Nijevelt został premierem Holandii.


• 
  16 marca – utworzono Korpus Piechoty Morskiej Stanów Skonfederowanych.


• 
  17 marca – ogólnowłoski parlament w Turynie proklamował powstanie Królestwa Włoch (królem został Wiktor Emanuel II).


• 
  20 marca – ponad 5 tys. osób zginęło w zniszczonym przez trzęsienie ziemi argentyńskim mieście Mendoza.


• 
  23 marca – Camillo Cavour został pierwszym premierem zjednoczonych Włoch.


• 
  29 marca – Śląsk Austriacki odzyskał autonomię wraz z jej atrybutami w postaci Śląskiego Sejmu Krajowego i rządu krajowego w Opawie.


• 
  2 kwietnia – zwłoki Napoleona Bonaparte przeniesiono z jednej z kaplic do sarkofagu pod kopułą Kościoła Inwalidów w Paryżu, gdzie spoczywają do dziś.


• 
  6 kwietnia – utworzono Sułtanat Zanzibaru.


• 
  8 kwietnia – powstał Bułgarski Kościół Katolicki.


• 
  10 kwietnia – założono Massachusetts Institute of Technology w Cambridge pod Bostonem.


• 
  11 kwietnia – w Paryżu odbyła się premiera opery Statua Ernesta Reyera.


• 
  12 kwietnia – ostrzał Fortu Sumter przez wojska Konfederacji Południa zapoczątkował wojnę secesyjną 1861-65.


• 
  14 kwietnia – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk konfederackich w bitwie o Fort Sumter.


• 
  15 kwietnia – prezydent Abraham Lincoln wygłosił orędzie wzywające do mobilizacji sił unijnych w wojnie secesyjnej.


• 
  17 kwietnia:
  
  
  
  • wojna secesyjna: Wirginia wystąpiła z Unii.
  
  
  • brytyjski astronom Norman Pogson odkrył planetoidę (67) Asia.
  
  
  
  


• 
  19 kwietnia – wojna secesyjna: rozpoczęła się blokada morska stanów Południa.


• 
  26 kwietnia – włoski astronom Giovanni Schiaparelli odkrył planetoidę (69) Hesperia.


• 
  27 kwietnia:
  
  
  
  • prezydent Abraham Lincoln zawiesił Habeas Corpus Act.
  
  
  • wojna secesyjna: Wirginia Zachodnia odłączyła się od Wirginii.
  
  
  
  


• 
  5 maja – niemiecki astronom Hermann Goldschmidt odkrył planetoidę (70) Panopaea.


• 
  6 maja – wojna secesyjna: Arkansas wystąpił z Unii.


• 
  9 maja – w Dreźnie otwarto ogród zoologiczny.


• 
  13 maja – australijski astronom John Tebbutt odkrył Wielką Kometę z roku 1861.


• 
  20 maja – wojna secesyjna: Karolina Północna wystąpiła z Unii.


• 
  29 maja – niemiecki astronom Christian Peters odkrył planetoidę (72) Feronia.


• 
  1 czerwca – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa morska u ujścia Aquia Creek.


• 
  3 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Philippi.


• 
  17 czerwca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Boonville w Missouri.


• 
  25 czerwca – Abdülaziz został sułtanem Turcji.


• 
  5 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Carthage.


• 
  11 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Rich Mountain.


• 
  18 lipca – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwa pod Blackburn’s Ford.


• 
  21 lipca – wojna secesyjna: stoczono I bitwę nad Bull Run.


• 
  6 sierpnia – Wielka Brytania anektowała Lagos.


• 
  26 sierpnia – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w bitwie pod Kessler’s Cross Lanes.


• 
  10 września – wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Carnifex Ferry.


• 
  12-15 września – wojna secesyjna: zwycięstwo Unii w bitwie pod Cheat Mountain.


• 
  20 września – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w I bitwie pod Lexington.


• 
  3 października – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa nad Greenbrier River.


• 
  18 października – Wilhelm I Hohenzollern koronował się w Królewcu na króla Prus.


• 
  21 października – wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Ball’s Bluff.


• 
  24 października – Western Union sfinalizowała budowę pierwszej transkontynentalnej linii telegraficznej.


• 
  25 października – w Toronto zostaje założona pierwsza kanadyjska giełda - Toronto Stock Exchange.


• 
  4 listopada – założono Uniwersytet Waszyngtoński w Seattle, największy w północno-zachodnich Stanach Zjednoczonych.


• 
  6 listopada – Jefferson Davis został wybrany na prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki.


• 
  7 listopada:
  
  
  
  • wojna secesyjna: Unioniści starli się z Konfederatami w bitwie pod Belmont.
  
  
  • rozpoczęła się bitwa o Port Royal, jedna z pierwszych operacji desantowych w amerykańskiej wojnie secesyjnej.
  
  
  
  


• 
  8 listopada – wojna secesyjna: incydent Trent.


• 
  10 grudnia – wojna secesyjna: Kentucky jako 12. stan przystąpiło do Skonfederowanych Stanów Ameryki.


• 
  13 grudnia – wojna secesyjna: nierozstrzygnięta bitwa pod Camp Allegheny.


• 
  17 grudnia – wojska hiszpańsko-francusko-brytyjskie w wyniku interwencji zbrojnej zajęły meksykański port Veracruz.


• Wydano pierwszą gazetę w języku grenlandzkim.

Urodzili się |

• 
  27 stycznia – Rudolf Modrzejewski, amerykański inżynier, syn Heleny Modrzejewskiej, budowniczy linii kolejowych i mostów, pionier w budownictwie mostów wiszących (zm. 1940)


• 
  3 lutego – Ernst Arndt, niemiecki aktor teatralny i filmowy żydowskiego pochodzenia (zm. 1942)


• 
  15 lutego:
  
  
  
  • 
    Charles Edouard Guillaume, szwajcarski fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1938)
  
  
  • 
    Alfred Whitehead, angielski matematyk i filozof (zm. 1947)
  
  
  
  


• 
  26 lutego – Ferdynand I Koburg, car Bułgarii (zm. 1948)


• 
  3 marca – Rajmund Grimaltós Monllor, hiszpański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  14 kwietnia – Stefan Szolc-Rogoziński, polski podróżnik, badacz Afryki, zwłaszcza Kamerunu (zm. 1896)


• 
  16 kwietnia – Karol Potkański, polski historyk, etnograf, badacz regionu, taternik (zm. 1907)


• 
  25 kwietnia – Rudolf Dittrich, austriacki muzyk (zm. 1919)


• 
  30 kwietnia – Marian Zdziechowski, polski filozof i historyk idei (zm. 1938)


• 
  7 maja – Rabindranath Tagore (bengali রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর), indyjski poeta, prozaik, filozof także kompozytor i malarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (zm. 1941)


• 
  8 maja:
  
  
  
  • 
    Tarzylla Córdoba Belda, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
  
  
  • 
    Jan Sullivan, irlandzki jezuita, błogosławiony katolicki (zm. 1933)
  
  
  
  


• 
  15 maja – Paul Blau, niemiecki duchowny, superintendent generalny Kościoła Ewangelicko-Unijnego w Wielkopolsce (zm. 1944)


• 
  19 maja – Nellie Melba, australijska śpiewaczka operowa (zm. 1931)


• 
  28 maja – Arthur Kickton, niemiecki architekt (zm. 1944)


• 
  7 czerwca – Maria Raffaella Cimatti, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1945)


• 
  7 lipca – Nettie Stevens, amerykańska biolog i genetyk (zm. 1912)


• 
  8 lipca – Feliks Jasieński, polski krytyk i kolekcjoner sztuki (zm. 1929)


• 
  12 lipca – Anton Areński, rosyjski kompozytor, pianista, dyrygent (zm. 1906)


• 
  20 lipca – Nobu Shirase (jap. 白瀬矗), japoński oficer, badacz Antarktydy (zm. 1946)


• 
  9 sierpnia – Alojzy Boccardo, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1936)


• 
  26 sierpnia – Zefiryn Giménez Malla, hiszpański Rom, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  23 września – Robert Bosch, niemiecki inżynier, przemysłowiec (zm. 1942)


• 
  4 października – Frederic Sackrider Remington, amerykański malarz, rzeźbiarz i pisarz (zm. 1909)


• 
  6 listopada – James Naismith, kanadyjski lekarz, twórca koszykówki (zm. 1939)


• 
  9 listopada – Tadeusz Pawlikowski, polski reżyser i dyrektor teatrów (zm. 1915)


• 
  15 listopada – Juliusz Leo, polityk galicyjski, ekonomista, prawnik, prezydent Krakowa (zm. 1918)


• 
  17 listopada – Józef Rada, hiszpański augustianin rekolekta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  24 listopada – Józef Kallenbach, historyk literatury polskiej (zm. 1929)


• 
  28 listopada – Jan Chrzciciel Ferreres Boluda, hiszpański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)


• 
  2 grudnia – Franciszek Stefczyk, działacz spółdzielczy, inicjator zakładania spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych (zm. 1924)


• 
  8 grudnia
  
  
  
  • 
    Georges Méliès, francuski reżyser i producent filmowy (zm. 1938)
  
  
  • 
    Walenty Gadowski, polski taternik i duchowny katolicki (zm. 1956)
  
  
  
  


• 
  22 grudnia – Zenon Przesmycki, krytyk literacki i artystyczny, tłumacz, poeta, wydawca (zm. 1944)


• 
  31 grudnia – Włodzimierz Tetmajer, polski malarz i grafik, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski (zm. 1923)

Zmarli |

• 
  2 stycznia – Fryderyk Wilhelm IV Pruski, król Prus z dynastii Hohenzollernów (ur. 1795)


• 
  2 lutego – Teofan Vénard, francuski misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1829)


• 
  20 lutego – Eugène Scribe, francuski dramaturg i librecista (ur. 1791)


• 
  26 lutego – Wojciech Chrzanowski, polski generał i kartograf (ur. 1793)


• 
  10 marca – Taras Szewczenko (ukr. Тарас Григорович Шевченко), malarz i poeta ukraiński (ur. 1814)


• 
  7 kwietnia
  
  
  
  • 
    Piotr Nguyễn Văn Lựu, wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1812)
  
  
  • 
    Jan Peucker, oficer rosyjski (ur. 1824)
  
  
  
  


• 
  12 kwietnia – Tytus Działyński, polityk i działacz narodowy, twórca biblioteki kórnickiej, zamku i parku w Kórniku (ur. 1796)


• 
  17 kwietnia – Józef Paszkowski, polski poeta i tłumacz, wsławił się przekładami dramatów Williama Shakespeare’a (ur. 1817)


• 
  30 kwietnia – Józef Tuân, wietnamski dominikanin, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1811 lub 1821)


• 
  21 maja – Eugeniusz de Mazenod, francuski duchowny katolicki, założyciel Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, biskup Marsylii, święty (ur. 1782)


• 
  26 maja
  
  
  
  • 
    Jan Đoàn Trinh Hoan, wietnamski ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1798)
  
  
  • 
    Mateusz Nguyễn Văn Ðắc, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1808)
  
  
  
  


• 
  29 maja – Joachim Lelewel, polski historyk, numizmatyk i działacz narodowy (ur. 1786)


• 
  30 maja – Michaił Gorczakow, rosyjski generał, namiestnik Królestwa Polskiego (ur. 1793)


• 
  6 czerwca – Camillo Cavour, włoski polityk, „ojciec” zjednoczonych Włoch, ostatni premier Królestwa Sardynii i pierwszy premier zjednoczonych Włoch (ur. 1810)


• 
  25 czerwca – Abdulmecid I, sułtan Imperium Osmańskiego (ur. 1823)


• 
  15 lipca – Adam Jerzy Czartoryski, polski polityk (ur. 1770)


• 
  29 lipca
  
  
  
  • 
    Marta Wang Luo Mande, chińska męczennica, święta katolicka (ur. 1812)
  
  
  • 
    Jan Chrzciciel Luo Tingyin, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1825)
  
  
  • 
    Józef Zhang Wenlan, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1831)
  
  
  • 
    Paweł Chen Changpin, chiński męczennik, święty katolicki (ur. 1838)
  
  
  
  


• 
  15 sierpnia – Ranavalona I, władczyni Imeriny, królowa Madagaskaru (ur. ok. 1788)


• 
  22 sierpnia – Xianfeng, cesarz Chin (ur. 1831)


• 
  24 sierpnia – Pierre Berthier, francuski geolog i mineralog (ur. 1782)


• 
  9 września – Piotr Bonhomme, francuski duchowny, założyciel Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej z Kalwarii, błogosławiony katolicki (ur. 1803)


• 
  29 września – Tekla Bądarzewska-Baranowska, polska pianistka i kompozytorka (ur. ok. 1829)


• 
  25 października – Friedrich Carl von Savigny, niemiecki prawnik, twórca prawa czekowego i wekslowego (ur. 1779)


• 
  1 listopada
  
  
  
  • 
    Hieronim Hermosilla, hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1800)
  
  
  • 
    Walenty Berrio-Ochoa, hiszpański dominikanin, misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1827)
  
  
  • 
    Piotr Almato, hiszpański dominikanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (ur. 1830)
  
  
  
  


• 
  14 listopada – Stefan Cuenot, francuski misjonarz, biskup, męczennik, święty katolicki (ur. 1802)


• 
  6 grudnia – Józef Nguyễn Duy Khang, wietnamski męczennik, święty katolicki (ur. ok. 1832)


• 
  14 grudnia – Albert, małżonek Wiktorii, królowej Wielkiej Brytanii i Irlandii (ur. 1819)


• 
  16 grudnia – Karol Lipiński, polski skrzypek, kompozytor i pedagog (ur. 1790)

Święta ruchome |

• 
  Tłusty czwartek: 7 lutego


• 
  Ostatki: 12 lutego


• 
  Popielec: 13 lutego


• 
  Niedziela Palmowa: 24 marca


• 
  Wielki Czwartek: 28 marca


• 
  Wielki Piątek: 29 marca


• 
  Wielka Sobota: 30 marca


• 
  Wielkanoc: 31 marca


• 
  Poniedziałek Wielkanocny: 1 kwietnia


• 
  Wniebowstąpienie Pańskie: 9 maja


• 
  Zesłanie Ducha Świętego: 19 maja


• 
  Boże Ciało: 30 maja

Zobacz też |

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: 1861

• 1861 w literaturze


• 1861 w sztuce