Egftnjytyk

Rejestr zabytków – wykaz obiektów zabytkowych w danym kraju, objętych szczególną ochroną prawną.

Rejestr zabytków w Polsce |

W Polsce rejestr zabytków tworzy się na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (WKZ) dla obiektów z terenu właściwego dla danego WKZ województwa. Wpis do rejestru zabytków jest jedną z form ochrony zabytków^[1].

Procedura wpisu |

Wpis do rejestru zabytków jest działaniem administracyjnym prowadzonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na wniosek strony – właściciela obiektu, lub z urzędu – bez wniosku strony ani też zadeklarowanej jego zgody. Przed dokonaniem wpisu prowadzone jest postępowanie przygotowawcze polegające na gromadzeniu informacji i materiałów dokumentacyjnych, które potwierdzają wartość danego obiektu m.in. w wyniku oględzin obiektu. Postępowanie to zakończone jest wydaniem przez WKZ decyzji, która – o ile strony nie wnoszą sprzeciwu czy uwag – nabiera mocy prawnej i zabytek otrzymuje numer rejestru zgodny z kolejnym zapisem w księdze rejestru zabytków.

Struktura |

Zabytek może zostać wpisany w 3 kategoriach, dla których prowadzone są odrębne księgi:

• A – zabytek nieruchomy,


• B – zabytek ruchomy,


• C – zabytek archeologiczny.

Księga rejestru zabytków składa się z następujących rubryk^[2]:

• numer rejestru,


• wpis do rejestru,


• przedmiot ochrony,


• zakres ochrony,


• miejsce położenia lub przechowywania zabytku,


• numer księgi wieczystej,


• numer katastru nieruchomości (dla zabytków nieruchomych i archeologicznych),


• właściciel zabytku, posiadacz zabytku,


• skreślenie z rejestru,


• uwagi.

Do rejestru wpisywane są kolejne zabytki. Do rejestru zabytków może być również wpisane otoczenie obiektu lub jego nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna.

Zmiany w rejestrze |

Obiekt może zostać wykreślony z rejestru, gdy uległ zniszczeniu w stopniu powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo gdy jego wartość, będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru, nie została potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych. Z rejestru zabytków wykreśla się również obiekty, które wpisane zostały do inwentarza muzeum lub weszły w skład narodowego zasobu bibliotecznego^[3]. Decyzje o skreśleniu obiektu z rejestru zabytków wydaje Generalny Konserwator Zabytków działający w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Są to jednak przypadki wyjątkowe.

Rejestr zabytków jest stale uaktualniany i tak np. w roku 2006 wpłynęło 805 decyzji o wpisie do rejestru zabytków nowych obiektów lub zespołów, 65 decyzji o skreśleniu z rejestru zabytków lub ich części i 727 postanowień o zmianach dotychczasowych decyzji. Rejestr ten publikowany jest m.in. przez Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID), dawniej Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, przy czym odpowiada stanowi z dnia aktualizacji spisu, a nie z dnia odwiedzenia strony.

Przypisy |

Zobacz też |

• 
  Lista zabytków – sporządzona na potrzeby konkursu Wiki Lubi Zabytki na podstawie rejestru "A" otrzymanego z Narodowego Instytutu Dziedzictwa (stan na 1 czerwca 2013, z poprawkami zauważonych błędów).


• gminna ewidencja zabytków

Linki zewnętrzne |

• 
  Rejestr zabytków nieruchomych Narodowy Instytut Dziedzictwa


• 
  Rejestr zabytków ruchomych Narodowy Instytut Dziedzictwa


• 
  Zestawienia zabytków archeologicznych Narodowy Instytut Dziedzictwa