Egftnjytyk

Ten artykuł dotyczy miejscowości w województwie opolskim. Zobacz też: inne znaczenia tego hasła.

Lubrza
Lubrza
Rodzaj miejscowości	wieś
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Lubrza
Liczba ludności (2013)	965[1][2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-231[3]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0498371
Położenie na mapie gminy Lubrza Lubrza
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Lubrza
Położenie na mapie województwa opolskiego Lubrza
Położenie na mapie Polski Lubrza
50°20′09″N 17°37′34″E/50,335833 17,626111
Multimedia w Wikimedia Commons

Lubrza (niem. Leuber^[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza, której jest siedzibą^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa opolskiego.

Nazwa |

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Lubrzo oraz zgermanizowaną Leuber^[6]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Leuber, a także wymienia historyczne nazwy wynotowane z dokumentów we fragmencie: „1233 Lubra, 1464 Lewber, polnisch Lubrzo”^[7].

12 listopada 1946 r. ustalono polską nazwę miejscowości – Lubrza^[4].

Informacje podstawowe |

Powierzchnia miejscowości: 1042 ha, ludność: 965 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2013 roku)^[1].

Historia |

Pierwsza wzmianka o Lubrzy pochodzi z testamentu możnowładcy śląskiego Jana (założyciela miejscowości) z 1233 roku, w tym dokumencie Lubrza występuje pod nazwą Lubra. Kolejne wzmianki o miejscowości z 1321 jako Lubrac, 1489 jako Lubrzi i w 1587 jako Leuber. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa luby. W dokumentach z 1464 r. wspomniany proboszcz, a w 1474 r. pierwsza wzmianka o kościele parafialnym pod wezwaniem św. Jakuba Starszego i św. Marcina. Pod koniec XIII w. obszar Lubrzy z niedalekim Prudnikiem znajdowały się w państwie czeskim. Wraz ze sprzedażą przez czeskiego króla Jana Luksemburczyka okręgu prudnickiego ks. niemodlińskiemu Bolkowi I w 1337 roku, Lubrza znalazła się w piastowskiej części Śląska. W okresie średniowiecza Lubrza wchodziła pierwotnie w skład dóbr zamku w Prudniku. W 1532 r. zmarł ostatni piastowski władca księstwa opolsko-raciborskiego – Jan II Dobry, w wyniku wcześniejszych umów Lubrza trafiła pod panowanie Jerzego Hohenzollerna. W 1561 r. prudniccy rajcy po raz pierwszy wydzierżawili wieś a później ją sprzedali. W 1597 r. Prudnik dokonał zakupu wsi i przyłączenia jej do swoich dóbr. Konsekwencją reformy Kościoła, zapoczątkowanej przez Marcina Lutra, była mieszana struktura ludnościowa Lubrzy, w której mieszkali katolicy i protestanci (w latach 1557–1638 miejscowy kościół był w posiadaniu protestantów). Do XVIII w. Lubrza należała do dynastii Habsburgów. W 1742 r. większa część Śląska wraz z Lubrzą i pobliskim Prudnikiem przeszła pod panowanie pruskie. W 1876 r. wybudowano linię kolejową nr 137 łączącą Nysę z Kędzierzynem-Koźlem (zw. Magistralą Podsudecką), a w 1896 Prudnik z Gogolinem. 18 marca 1945 r. Armia Czerwona zajęła Lubrzę, od tego czasu rozpoczęło się wysiedlanie ludności niemieckiej i napływ ludności polskiej z centralnej i wschodniej Polski.

Charakterystyka |

Lubrza jest miejscowością zbudowaną na wzorcach owalniczych, czyli wokół dawnego, centralnego placu w kształcie wrzeciona. Dawny plac zamykają ulice Wolności i Nowej Naprawy, kiedyś teren między nimi nie był zabudowany. Jest to przykład miejscowości obronnej, do której można było wejść tylko w wyznaczonych miejscach.

Ulice w Lubrzy |

• Celtycka


• Dożynkowa


• Harcerska


• Kwiatowa


• Nowej Naprawy


• Opolska


• Słoneczna


• Spółdzielcza


• Szkolna


• Wolności


• Zielona

Zabytki |

• 
  Neogotycki kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego powstał w latach 1797–1798 (1800).


• Renesansowa wieża kościelna z 1600 r. o wysokości 38 m (zw. wieżą Piotra Włosta), na której zostały zawieszone dwa dzwony, jeden z 1503, a drugi 1555 roku.


• Kapliczki:
  
  
  
  • Nowej Naprawy 42 z 1812 roku,
  
  
  • Nowej Naprawy 54 z drugiej połowy XIX wieku,
  
  
  • Wolności 65 z pierwszej połowy XIX wieku,
  
  
  • Wolności 75 z pierwszej połowy XIX wieku.
  
  
  
  

Inne obiekty:

• Trzy typowe XIX-wieczne zagrody frankońskie przy ul. Wolności: nr 31, 53 i 55.


• XIX-wieczny budynek plebanii.


• 
  Linia kolejowa nr 137 relacji Katowice – Legnica z 1876 roku.


• 
  Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Gogolin, ze stacją w Lubrzy z 1896 r. z budynkiem dawnego dworca kolejowego z końca XIX wieku.


• Aleja lip drobnolistnych – na trasie Opole – Lubrza, między Dobroszewicami a Lubrzą (ok. 340 sztuk).

Ciekawostki |

Większość mieszkańców miejscowości to potomkowie osadników, którzy przyjechali tu po wojnie z miejscowości Naprawa. Swoją nową miejscowość nazwali początkowo Nowa Naprawa, ale władze nakazały powrócić do historycznej nazwy Lubrza. Na pamiątkę tego faktu jedna z ulic nosi nazwę Nowej Naprawy.

Przypisy |

Bibliografia |

1. Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schliesen.... Breslau: Barth und Comp., 1830.


2. Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.


3. 
   Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. Nr 0, poz. 200)


4. Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju


5. Geoportal

p • d • e Gmina Lubrza Siedziba gminy: Lubrza Wsie Lubrza • Dytmarów • Jasiona • Krzyżkowice • Laskowice • Nowy Browiniec • Olszynka • Prężynka • Skrzypiec • Słoków • Trzebina Osada Dobroszewice