Prawo wołoskie






Akt sprzedaży ziemi, Odrzechowa, 1549


Prawo wołoskie – prawo osadnicze; zbiór norm regulujący stosunki pomiędzy właścicielem a osadnikami (najczęściej byli to Wołosi, Rusini, Bojkowie, Huculi).


W Polsce prawo to upowszechniło się końcem XV wieku. Od roku 1468 przed Sądem wyższym prawa niemieckiego mieli się również stawiać sołtysi tzw. kniaziowie wsi lokalnych na prawie wołoskim. Lokowanie wsi na tym prawie było procesem społecznym, a nie etnicznym. Osady tego typu lokowano na terenach górzystych i trudnych w uprawie. Osadnictwo polegało tu na przejmowaniu pasterskich form prawnych i gospodarczych (mieszkańcy tego typu wsi płacili czynsz w naturze, oddając panu między innymi po jednej owcy z każdej hodowanej dwudziestki, istniała też większa wolność w przemieszczaniu się i zmiany osady). Terminem Wołoch w tamtych czasach określano w Polsce i na Węgrzech pasterzy przybyłych ze wschodnich Karpat.



 Osobny artykuł: Wołosi w Polsce.

Osadzanie wsi na prawie wołoskim było charakterystyczne dla całej południowej Prowincji Małopolskiej w jej górzystych i podgórskich pasmach. Np. w okolicach Sambora na prawie wołoskim lokowano ponad 90 wsi.




Spis treści






  • 1 Architektura


  • 2 Samorząd


  • 3 Zobacz też


  • 4 Bibliografia





Architektura |


W nowolokowanych wsiach wydzierżawiano osadnikom las do wykarczowania i zwalniano ich z opłat na 20 lub więcej lat (tzw. wolnizna). Formą zabudowy takiej wsi była w początkach XVI wieku tzw. łańcuchówka. Osady były lokowane na terenach górzystych i trudnych w uprawie, były to miejsca, gdzie ze względu na warunki terenowe i adaptacyjne nie sprawdziła się wcześniejsza lokacja wsi na tzw. prawie niemieckim. Wczesna osada wołoska składała się, podobnie jak osada lokowana na prawie niemieckim, z ok. 17 kolonów, sołtysa tzw. kniazia, posiadała karczmę oraz popa.



Samorząd |


Osadnicy posiadali swój własny samorząd, na czele osady stał kniaź, mieli też prawo do opuszczania wsi. Na początku XVI wieku na kniaziów obierano z reguły Niemców. Najbardziej znanym zabytkiem wołoskiego piśmiennictwa sądowego, są akta wsi Odrzechowa na Pogórzu Bukowskim.


Wczesne osady wołoskie wyznaczają granicę szlaku osadnictwa polskiego (również niemieckiego), kolonizowanego później powtórnie przez Wołochów.



Zobacz też |


  • Krajnik (starosta wołoski)


Bibliografia |



  • Kadlec, Karel. "Valaši a valašské právo v zemích slovanských a uherských" [1], 1916

  • Metryki wsi Odrzechowa z XVI – XVII wiek, zbiór królewskich spraw sądowych dla wsi (metryka spisana jest cyrylicą)

  • Jawor, G. "Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu", 2004




-

這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

圖片
12.7 cm/40 Type 89 naval gun Type 89 gun mounted on Chitose Type Naval gun anti-aircraft gun Place of origin Japan Service history In service 1932–45 Used by Imperial Japanese Navy Wars World War II Production history Designed 1928–32 Produced 1932–45 No.  built ~1500 Variants Type 88 Specifications Mass 3,100 kilograms (6,834 lb) Barrel length 5,080 millimeters (16 ft 8 in) (bore length) Shell Fixed Shell weight 20.9–23.45 kilograms (46.1–51.7 lb) Caliber 12.7-centimeter (5.0 in) Breech horizontal breech block Elevation -8° to +90° [1] Rate of fire 8-14 rounds per minute Muzzle velocity 720–725 meters per second (2,360–2,380 ft/s) Maximum firing range 9,440 meters (30,970 ft) at 90° (AA ceiling) 14,800 meters (48,600 ft) at 45° The 12.7 cm/40 Type 89 naval gun was a Japanese anti-aircraft (AA) gun introduced before World War II. It was the Imperial Japanese Navy's standard heavy AA...
閱讀完整內容

Rikitea

圖片
Town in French Polynesia, France Rikitea Town Rikitea Location in French Polynesia Coordinates: 23°7′13″S 134°58′9″W  /  23.12028°S 134.96917°W  / -23.12028; -134.96917 Coordinates: 23°7′13″S 134°58′9″W  /  23.12028°S 134.96917°W  / -23.12028; -134.96917 Country   France Overseas collectivity   French Polynesia Territory Gambier Islands Island Mangareva Rikitea is a small town on Mangareva, which is part of the Gambier Islands in French Polynesia. A majority of the islanders live in Rikitea. [1] [2] The island was a protectorate of France in 1871 and was annexed in 1881. [3] Contents 1 History 2 Geography 3 Economy 4 Landmarks 5 Transportation 6 References 7 Bibliography 8 External links History The town's history dates to the era when the island was first settled with people from the Marquesas Islands in 1100 AD. Captain James Wilson of the London Missionary Society arrived in 1797 on Du...
閱讀完整內容

University of Vienna

圖片
"Vienna University" redirects here. For Vienna University of Economics and Business, see Vienna University of Economics and Business. University of Vienna Universität Wien Type Public Established 1365 Budget € 544 million [1] Rector Heinz Engl Academic staff 6,765 Administrative staff 3,106 Students 94,000 [2] Postgraduates 16,490 Doctoral students 8,945 Location Main building, Vienna , Austria 48°12′47″N 16°21′35″E  /  48.21306°N 16.35972°E  / 48.21306; 16.35972 Coordinates: 48°12′47″N 16°21′35″E  /  48.21306°N 16.35972°E  / 48.21306; 16.35972 Campus Urban Colors Blue and White           Affiliations Campus Europae, EUA, UNICA Website www.univie.ac.at/en Data as of 2016 [update] The University of Vienna (German: Universität Wien ) is a public university located in Vienna, Austria. It was founded by Duke Rudolph IV in 1365 and is one of the oldest universities in the Ge...
閱讀完整內容