Egftnjytyk

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „doktor”. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Doktor (łac. doctor, 'nauczyciel, mistrz'; w skrócie: dr) – stopień naukowy lub stopień w zakresie sztuki.

Źródłem nieporozumień w używaniu stopnia doktora jest inne nazewnictwo i znaczenie tej nazwy w systemach stopni naukowych w różnych krajach, a zwłaszcza różnice pomiędzy Europą kontynentalną a Wielką Brytanią i USA. Znajomość tych różnic i odpowiednich skrótów jest przydatna m.in. w korespondencji pomiędzy instytucjami naukowymi.

Kraje anglosaskie |

Ceremonia wręczenia dyplomów w Cardiff University. Dyplomy wręczane są przez senat uczelni (na scenie) zarówno studentom, jak i doktorantom (na widowni bezpośrednio przed sceną). Na balkonie widowni siedzą rodziny i znajomi absolwentów

W krajach anglosaskich (a zwłaszcza USA) w niektórych dziedzinach istnieje zwyczaj nadawania po zakończeniu studiów „zawodowego” stopnia doktora (ang. First–Degree Doctorate lub First–professional Doctorate), np. D.D.S. – Doctor of Dental Surgery, J.D. – Juris Doctor, M.D. – Medical Doctor, D.P.T. – Doctor of Physical Therapy, D.V.M. – Doctor of Veterinary Medicine, Psy.D. – Doctor of Psychology, Pharm.D. – Doctor of Pharmacy. Kandydaci na tego typu studia zawodowe muszą mieć już tytuł licencjata (Bachelor's Degree) lub magistra (Master's Degree).

Zasadniczo odpowiednikiem polskiego stopnia doktora jest w nomenklaturze anglosaskiej (USA i Wielka Brytania) stopień Doctor of Philosophy skracany jako PhD, Ph.D. lub D.Phil. Niezależnie od tego przepisy i tradycja amerykańska (w mniejszym stopniu brytyjska) dopuszczają kilkadziesiąt innych, równoważnych tytułów doktorskich dla poszczególnych dziedzin wiedzy i fakultetów. W Wielkiej Brytanii istnieje także „mały doktorat” – stopień MPhil przyznawany osobom, które rozpoczęły studia doktorskie, ale z jakichś względów ich osiągnięcia (np. oryginalność pracy) nie były wystarczające do przyznania tytułu PhD.

Innym rodzajem doktoratów, przyznawanych w Wielkiej Brytanii (obecnie rzadko), są tzw. „wyższe doktoraty” (ang. Higher Doctorates lub Doctor of Science). Mają one głównie znaczenie prestiżowe i odpowiadają stopniowi doktora habilitowanego.

Polska |

W Polsce stopień naukowy doktora nadaje się w drodze przewodu doktorskiego osobie, która ma tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera, lekarza lub inny równorzędny, zdała egzaminy doktorskie i obroniła rozprawę doktorską (dysertację). Stopień naukowy doktora nadawany jest przez te wydziały szkół wyższych lub placówki naukowe, które mają uprawnienia do jego nadawania. Uprawnienia uzależnione są m.in. od liczby zatrudnionych w nich osób z tytułem naukowym profesora lub stopniem naukowym doktora habilitowanego (samodzielni pracownicy nauki; wymaganych jest co najmniej 8 osób).

Dysertacja doktorska powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub artystycznego oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej, a także umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. Rozprawa ta jest opracowywana i pisana pod kierunkiem promotora (łac. promoveo – „posuwać, przesuwać naprzód”), którym może być samodzielny pracownik nauki, wyznaczony przez uprawnione do tego gremium. Obrona dysertacji jest publiczna, tzn. termin jej jest ogłaszany i każdy ma prawo w niej uczestniczenia oraz zadawania pytań doktorantowi dotyczących tematu pracy doktorskiej. Formalnie przewód doktorski jest zamykany przysięgą doktorską (w której treści zawarte jest przyrzeczenie poszukiwania prawdy i niesprzeniewierzania się zasadom etyki naukowej).

Wyższym stopniem naukowym jest stopień naukowy doktora habilitowanego. Nadawany jest w drodze przewodu habilitacyjnego, do którego może być dopuszczona osoba, która ma stopień naukowy doktora i wniosła udokumentowany (publikacje naukowe) znaczny wkład naukowy lub artystyczny.

Zasady przyznawania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego w Polsce do 2018 r. określała ustawa z 2003 o stopniach i tytułach (naukowych i w zakresie sztuki)^[1], znowelizowana ustawą z 2011 r.^[2] Od 2018 r. obowiązuje ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1668). Poprzednie polskie uregulowania nie wymagały bezwzględnie posiadania przez kandydata tytułu zawodowego magistra lub równorzędnego (choć zasada ta zazwyczaj była przestrzegana) i zdarzały się nadzwyczajne przypadki nadawania stopnia naukowego doktora osobom bez studiów wyższych, np. matematykowi lwowskiemu – późniejszemu profesorowi Stefanowi Banachowi. W niektórych innych krajach również zazwyczaj do przyznania stopnia naukowego doktora potrzebny jest dyplom ukończenia uczelni wyższej.

Rosja, Białoruś |

W byłym Związku Radzieckim, a obecnie w niektórych krajach Wspólnoty Niepodległych Państw, np. w Rosji i Białorusi odpowiednikiem polskiego stopnia naukowego doktora jest „kandydat nauk” (ros. кандидат наук). Natomiast stopień „doktora nauk” (ros. дoктoр наук) odpowiada polskiemu doktorowi habilitowanemu.

Węgry |

Na Węgrzech tytuł doktorski przysługuje osobom kończącym studia medyczne i prawnicze. Tytuł, wpisany do dokumentów osobistych, staje się częścią nazwiska w podobny sposób jak tytuły arystokratyczne i może być używany także w sytuacjach niezwiązanych z wykonywaniem zawodu. Żony mają prawo do używania tytułu męża^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też |

Zobacz hasło doktor w Wikisłowniku

• doctor honoris causa


• doktorant


• profesor


• habilitacja


• tytuł naukowy


• pracownik naukowy

Przypisy |