Lewis Morgan






Lewis H. Morgan


Lewis Henry Morgan (ur. 21 listopada 1818 r. w Aurora w stanie Nowy Jork, zm. 17 grudnia 1881 r. w Rochester w stanie Nowy Jork) – amerykański antropolog kulturowy i historyk, jeden z przedstawicieli ewolucjonizmu w naukach społecznych. W 1856 roku został członkiem American Association for the Advancement of Science, a w 1875 – National Academy of Sciences.




Spis treści






  • 1 Życie


  • 2 Znaczenie i krytyka


  • 3 Dzieła


    • 3.1 Polskie przekłady




  • 4 Przypisy


  • 5 Bibliografia





Życie |


Morgan był pierwszym badaczem historii i kultury Irokezów, których opisał w swej pierwszej pracy The League of the Ho-dé-no-sau-nee or Iroquois. W 1847 roku największy irokeski szczep Seneca przyjął go w poczet członków plemienia i nadał imię Ta-ya-da-wah-kugh.
W roku 1877 wydał swoją najgłośniejszą książkę Społeczeństwo pierwotne, w której zwarł swoją teorię na temat ewolucji społeczeństw od okresu dzikości do rozwoju cywilizacji (na podstawie obserwacji życia Indian amerykańskich). Wyodrębnił trzy etapy rozwoju ludzkości:



  1. Dzikość

    • Niższy: Zbieranie owoców, orzechów

    • Średni: Narzędzia łowieckie i rybackie, wynalezienie ognia,

    • Wyższy: Łuk i strzała



  2. Barbarzyństwo

    • Niższy: Wyroby z gliny

    • Średni: Udomowienie zwierząt i roślin. Budowle z cegły i kamienia.

    • Wyższy: Narzędzia żelazne



  3. Cywilizacja
    • Alfabet



Morgan analizował również rozwój rodziny i zbiorowości związanych pokrewieństwem. Według niego rodzina przeszła przez pewne stadia rozwoju:



  1. Promiskuizm – brak norm regulujących seksualność – wszelkie zachowania są praktykowane i dozwolone.

  2. Rodzina kazirodcza – małżeństwa grupowe w obrębie tej samej generacji (małżeństwo między braćmi i siostrami),

  3. Rodzina punalna – rodzaj małżeństwa grupowego między rodzeństwem, swoboda seksualna,

  4. Rodzina symbiasmiczna lub parzysta – nietrwałe małżeństwo monogamiczne,

  5. Rodzina patriarchalna, oparta na małżeństwie w którym władzę zwierzchnią sprawował mąż nad wieloma żonami,

  6. Rodzina monogamiczna, oparta na jednożeństwie i zrównaniu pozycji kobiet, stopniowo przechodząca do współczesnej rodziny nuklearnej.




Portret Lewisa H. Morgana



Znaczenie i krytyka |


Dorobek Lewisa Henry'ego Morgana jest bardzo bogaty i różnorodny. Jego poglądy na temat ewolucji społeczeństw miały duży oddźwięk w kręgach etnologów, archeologów i socjologów. Zwraca się też uwagę, że był jednym z pierwszych naukowców w systematyczny sposób badających pokrewieństwo.


Tezy Morgana spotkały się jednak również z ostrą krytyką następnych pokoleń naukowców. Życie seksualne dzikich Bronisława Malinowskiego jest skierowane częściowo przeciwko poglądom ewolucjonistów na temat pokrewieństwa i seksualności tubylców[1]. Malinowski zwraca uwagę, że takie pojęcia jak "pierwotny promiskuityzm", "zbiorowe małżeństwo" czy "rodzina konsangwinistyczna" są bardzo niejasne, a tezy na ich temat opierały się na wyrwanych z kontekstu faktach i ich błędnej interpretacji. Jasny ogląd kwestii pokrewieństwa miały Morganowi dodatkowo utrudniać brak warsztatu naukowego i purytańskie wychowanie, nie pozwalające na nieuprzedzone podejście do problemu seksualności. Jak twierdzi Malinowski w dłuższej perspektywie czasowej jego teoria i oparte na niej pojęcia stały się przeszkodą dla dalszego rozwoju antropologii.







Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów Lewisa Morgana


Dzieła |




  • The League of the Ho-dé-no-sau-nee or Iroquois (1851)


  • The American Beaver and his Works (1868)


  • Systems of Consanguinity and Affinity of the Human Family (1871)


  • Ancient Society, or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery, through Barbarism, to Civilization, Nowy Jork: 1877).


  • Houses and House-life of the American Aborigines (1881).



Polskie przekłady |




  • Społeczeństwo pierwotne, czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji. Warszawa: 1887, oryginał 1877., przekł. Aleksandra Bąkowska; objaśnienia i uzupełnienia Marksa-Engelsa Ludwik Krzywicki; Red. "Prawdy


  • Liga Irokezów, 2011 Wydawnictwo Marek Derewiecki



Przypisy |




  1. ↑ Bronisław Malinowski; Dzieła, t. 2; PWN, Warszawa 1980, s. 130-131



Bibliografia |


  • Dorota Ławecka: Wstęp do archeologii. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.








-

這個網誌中的熱門文章

12.7 cm/40 Type 89 naval gun

圖片
12.7 cm/40 Type 89 naval gun Type 89 gun mounted on Chitose Type Naval gun anti-aircraft gun Place of origin Japan Service history In service 1932–45 Used by Imperial Japanese Navy Wars World War II Production history Designed 1928–32 Produced 1932–45 No.  built ~1500 Variants Type 88 Specifications Mass 3,100 kilograms (6,834 lb) Barrel length 5,080 millimeters (16 ft 8 in) (bore length) Shell Fixed Shell weight 20.9–23.45 kilograms (46.1–51.7 lb) Caliber 12.7-centimeter (5.0 in) Breech horizontal breech block Elevation -8° to +90° [1] Rate of fire 8-14 rounds per minute Muzzle velocity 720–725 meters per second (2,360–2,380 ft/s) Maximum firing range 9,440 meters (30,970 ft) at 90° (AA ceiling) 14,800 meters (48,600 ft) at 45° The 12.7 cm/40 Type 89 naval gun was a Japanese anti-aircraft (AA) gun introduced before World War II. It was the Imperial Japanese Navy's standard heavy AA
閱讀完整內容

Shark

圖片
For other uses, see Shark (disambiguation). Sharks Temporal range: Ludfordian-Present, 425–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N [1] Clockwise from top left: spiny dogfish, Japanese sawshark, whale shark, great white shark, horn shark, frilled shark, scalloped hammerhead and Australian angelshark representing the orders Squaliformes, Pristiophoriformes, Orectolobiformes, Lamniformes, Heterodontiformes, Hexanchiformes, Carcharhiniformes and Squatiniformes respectively. Scientific classification Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Chondrichthyes Subclass: Elasmobranchii Infraclass: Euselachii Superorder: Selachimorpha Orders Carcharhiniformes Heterodontiformes Hexanchiformes Lamniformes Orectolobiformes Pristiophoriformes Squaliformes Squatiniformes † Cladoselachiformes † Hybodontiformes † Symmoriida † Xenacanthida (Xenacantiformes) † Elegestolepis † = extinct Synonyms Pleurotremata Sharks
閱讀完整內容

Wiciokrzew

圖片
Wiciokrzew, suchodrzew Morfologia (wiciokrzew pospolity) Systematyka [1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad rośliny nasienne Klasa okrytonasienne Klad astrowe Rząd szczeciowce Rodzina przewiertniowate Rodzaj wiciokrzew Nazwa systematyczna Lonicera L. Sp. Pl. 173. 1 Mai 1753 Typ nomenklatoryczny Lonicera caprifolium L. [2] Multimedia w Wikimedia Commons Hasło w Wikisłowniku Kwiaty suchodrzewu pospolitego Owoce suchodrzewu pospolitego Kwiaty wiciokrzewu pomorskiego Kwiaty wiciokrzewu przewiercienia Wiciokrzew , suchodrzew ( Lonicera L.) – rodzaj roślin wieloletnich należący do rodziny przewiertniowatych ( Caprifoliaceae ). Rośliny zielne i pnące nazywane są wiciokrzewami, natomiast krzewy i niewielkie drzewa – suchodrzewami. Rodzaj liczy około 180 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całej półkuli północnej [3] [4]
閱讀完整內容